Pasko ng Muling Pagkabuhay: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m →‎Mga sanggunian: clean up, rm {{Link FA}}, {{Link GA}} using AWB
Paskwa --> Paskuwa, nilagyan ng tuldik, inayos ang typo, sinalin sa Filipino ang "Mga pagdiriwang".
Linya 9:
|date{{NEXTYEAR}} = {{pascha|{{NEXTYEAR}}|format=dmy}} (Silangan)<br />{{Computus|{{NEXTYEAR}}|format=dmy}} (Kanluran)
|observances = Panalangin, Magdamagang Pagdiriwang ng Pasko ng Pagkabuhay
|celebrations = [[ChurchSerbisyong service]]spansimbahan, festivesalusalo familyng mealsmga pamilya, [[<i>Easter egg]] hunts<i/>, at pagbibigayan andng gift-givingregalo
|significance = Ipinagdiriwang ang muling pagkabuhay ni Hesus.
|relatedto = Paskuwa, na kung saan ito ay itinuturing ang mga Kristiyano katumbas sa; [[Miyerkules ng Abo]], [[Panahon ng Kuwaresma|Kuwaresma]], [[Linggo ng Palaspas]], [[Mahal na Araw]], [[Huwebes Santo]], [[Biyernes Santo]], at [[Sabado de Gloria]] na humahantong hanggang sa Pasko ng Pagkabuhay; at Oktaba ng Pasko ng Pagkabuhay, Pag-akyat ng Panginoong JesukristoHesukristo sa Langit, [[Pentekostes]], Kapistahan ng Banal na Santatlo, at [[Corpus Christi]] kung saan sinusundan ito.
}}
 
Ang '''Pasko ng Pagkabuhay''' (tinatawag ding[[Wikang Filipino|Filipino]]: '''Linggo ng Pagkabuhay''' o ''Easter Sunday'' sa, [[Wikang Ingles|Ingles]]: ''Easter Sunday''), ayon sa [[Kristiyanismo]], ay ang araw ng pagbangon ni [[Hesus]] mula sa kanyangkaniyang [[kamatayan]].
 
== Teolohiya ==
 
Noong patay na siya, linibing si Hesus sa libingang malapit sa [[Kalbaryo]], dahil ipinako siya sa araw bago ang "[[Shabat|Araw ng Pamamahinga]]", o "Sabbath" sa wikang Inggles (Sabado), dahil bawal maglibing ng tao sa araw na iyon. Dumaan ang Araw ng Pamamahinga, at nabuhay muli si Hesus noong susunod na araw. Ayon sa Biblia, nabuhay siya muli ng umaga nang Linggo (ayon sa katawagan ng mga araw sa kasalukuyan). Sa Ebanghelyo ni San Lucas, Kabanata 24, Talata 1 nakalagay: "Umagang-umaga nangng araw ng Linggo, ang mga babae'y nagtungo sa libingan, daladalá ang mga pabangong inihanda nila." Ang mga babaeng ibinanggit ay sina Maria Magdalena, Salome, Mariang ina ni Santiago, at iba pa. Nakakita sila ng dalawang anghel sa dapat na kinaroroonan ng bangkay ni Hesus. Sabi ng mga anghel: "Bakit ninyo hinahanap ang buhay sa gitna ng patay? [Wala na Siya rito- Siya'y muling nabuhay!] Alalahanin ninyo ang sinabi Niya sa inyo noong nasa Galilea pa Siya:' Ang Anak ng Tao ay kailangnangkailangang maipagkanulo sa mga makasalanan at maipako sa krus, at sa ikatlong araw ay muling mabuhay.' " (Lucas 24:5-7). Isa pang bersiyon nito na mahahanap sa Ebanghelyo ni San Juan ay si Maria Magdalena ang unang nakatuklas na wala ang katawan ni Hesus sa libingan at siya ang nag-ulat ng pangyayaring ito sa mga Apostol. MtaposMatapos iulat niya ito sa Apostol at bumisita si San Pedro at ang alagad na mahal ni Hesus, umiyak siya sa harap ng libingan. Tinanong siya ng mga anghel na naroon kung bakit siya umiiyak at sinabi niya na kinuha ang katawan ni Hesus at hindi niya alam kung nasaan na ito. Lumingon siya at nakita si Hesus, ngunit hindi niya alam na Siya iyon. Tinanong siya ni Hesus kung bakit siya umiiyak, at sagot niya sa akala niya'y tigapangalaga ng mga halaman : " Ginoo, kung kayo po ang kumuha sa Kanya, ituro ninyo sa akin kung saan ninyo dinala at kukunin ko."(Juan 20:15). Biglang sinabi ni Hesus sa kanyakaniya: "Maria!"(Juan 20:16), at doon nalaman niya na si Hesus iyon. Tumugon si Maria Magdalena ng :"Raboni!", o "guro!" (Juan 20:16). Matapos ito sabi ni Hesus na huwag Siya'y hawakan, sapagkat hindi pa Siya pumupunta sa Ama sa langit.
 
== Mga pinagmulan ==
Ipinagdiwang ng kapistahang [[Hudaismo|Hudyo]] ng [[Pesaḥ]] ([[Sulat Ebreo|Ebreo]]: פסח) ang pagkakaligtas ng mga Ebreo mula sa [[Ehipto]]. Nagmula ang pangalan nitong '''Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa''' sa pagsasagawa ng hindi paggamit ng [[pampaalsa]] o [[lebadura]] sa paggawa ng [[tinapay]] sa loob ng linggong ito. Isinasagawa ito mula ika-15 hanggang ika-22 araw sa buwan ng [[Nisan]], na nasa unang mga linggo ng [[Abril]].<ref name=LSP>{{cite-LSP|''Unleavened Bread, Festival of''}}, pahina 135.</ref> Sa Bibliya, matatagpuan ito sa Kabanata 13&nbsp;ng [[Aklat ng Eksodo]].<ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Huwag kakain ng ano mang may lebadura}}, pahina 105.</ref>
 
=== Kordero ng PaskwaPaskuwa ===
KabilangKabílang sa oras ng pagkain o selebrasyong ito ang '''Kordero ng PaskwaPaskuwa''' o '''Batang Tupa<ref name=JETE/> ng PaskwaPaskuwa''' (kilalakilalá sa Ingles bilangbílang ''Passover Lamb''). Batay sa kasaysayan, pumatay ng isang batang tupa, ang [[kordero]]<ref name=JETE>{{cite-JETE|Kordero, batang tupa}}, pahina 352.</ref>, ang [[mga Hudyo]] noong unang PaskwaPaskuwa at inilagay o ipinahid ang dugo nito sa salalayan o balangkas (palibot na patigas) ng mga pintuanpinto ng mga bahay ng mga tao upang "dumaan sa ibabaw" (pariralang "''pass over''" sa Ingles) ng tahanan ng mga tao ang Diyos at masagip, maligtas, o hindi masali sa kukuhaning mga buhaybúhay ng Diyos ang kanilang mga panganay na anak na lalakilaláki.<ref name=Biblia6>{{cite-Biblia6|''Passover'', ''Lamb of God''}}, ''Dictionary/Concordance'', pahina B6 at B8.</ref> Pinatay ng [[Anghel ng Kamatayan]] ang lahat ng mga panganay sa mga tahanan ng mga Ehipsiyo, subalit dumaan lamanglámang ito sa ibabaw at hindi kinuha o pinaslang ang mga nasa tahanang Ebreo.<ref name=LSP/>
 
Ayon sa [[Bagong Tipan]] ng [[Bibliya]], si Hesus ang naging "Kordero ng PaskwaPaskuwa" para sa lahat ng mga tao ng Diyos. [[Inialay]] si Hesus upang maligtas ang mga tao mula sa kasalanan at kamatayan.<ref name=Biblia6/> Si Hesus ang [[Kordero ng Diyos (pamagat)|Kordero ng Diyos]].<ref name=Biblia6/><ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Lamb of God'', ''lamb''}}</ref>
 
==Petsa==
Walang permanenteng petsa ang Pasko ng Pagkabuhay sa kalendaryong Gregoryano o Juliano, kayakayâ maituturing itong [[pistang nababago]]. Ang petsa ng araw na ito ay tinatakda ng kalendaryong ''lunisolar'' na katulad sa kalendaryong Hebreo. Itinakda ng [[Konseho ng Nicaea]] ang petsa ng Paskwa bilangbílang unang araw ng Linggo matapos ang kabilugan ng buwan matapos ang Ekinoks ng Marso. Sa patakarang pansimbahan, ang Ekinoks ay nakatakda sa Marso 21: sa kabilang dakodakò ayon sa agham ang ekinoks ay kalimitang nangyayari sa Marso 20.
 
Sa pagkalkula sa petsa ng Pasko ng Pagkabuhay, nag-uumpisa ang simbahang Kristyano sa Marso 21 bilangbílang panimula. Mula doon hahanapin nila ang kasunod na kabilugan ng buwan. Sa mga simbahang Ortodoks na gumagamit pa rin ng kalendaryong Juliano, ang kanilang panimulang petsa ay Marso 21 din, na sa kasalukuyan ay papatak sa Abril 3&nbsp;ng kalendaryong Gregoriano. Dahil sa pagkakaibang ito, maaaring maging iba ang petsa ng PaskwaPaskuwa sa mga simbahang Ortodoks at sa ibang simbahang Kristyano.
<!-- sinalin at binuod mula sa Wikipedia English -->
 
Halimbawa, sa taong 2013, ang unang kabilugan ng buwan matapos ang ekinoks ng Marso ay magaganap sa Marso 27. Kaya ang PaskwaPaskuwa ay nakatakda sa susundan nitong linggo na Marso 30.
 
Sa taong 2014 naman, ang unang kabilugan ng buwan matapos ang ekinoks ng Marso ay sa Abril 15. Kaya ang PaskwaPaskuwa ay nakatakda sa susundan nitong linggo na Abril 20.
 
==Tingnan din==