Kasaysayan: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Nilagyan ng Etimolohiya at pinagkaiba ng Historiko at Prehistoriko
dinagdagan ng header na "Pagkiling (bias)"
Linya 1:
{{hinditagalog|wika=Ingles|artikulo=hindi}}{{Kinukumpuni}}
:''Tungkol ito sa "kasaysayan" bilangbílang sa nakaraan. Para sa kuwentong makabuluhan, pumunta sa [[Salaysay]]. Tumuturo ritodito ang historya. Para sa istorya, pumunta sa [[Kuwento]].''
 
Ang '''kasaysayan''' o '''historya''' (mula sa [[Wikang Griyego|Griyegong]] ἱστορία, ''historia'', nangangahulugang "inkuwiri, kaalamang nakukuha mula sa imbestigasyon") ay ang pag-aaral ng nakaraan, partikular kung paano ito nakaaapekto sa mga tao sa kasalukuyan. Ito ay ginagamit bílang isang pangkalahatang katawagan para sa [[impormasyon]] tungkol sa [[nakaraan]], katulad ng "heolohikang kasaysayan ng daigdig". Kapag ginagamit bílang pangalan ng isang pinag-aaralang larangan, tinutukoy ng kasaysayan ang pag-aaral at pagpapaliwanag ng mga nakatalang lipunan ng tao, mga panayam ([[binigkas na kasaysayan]]), at [[arkeolohiya]]. Maaaring mga ibang paraan ang karaniwang ginagawa sa ilang panahon kaysa sa iba, at may mga uso ang pag-aaral sa kasaysayan (tignan [[historiograpiya]]). Tinatawag na [[bago ang kasaysayan]] ang mga pangyayaring bago
Line 15 ⟶ 16:
Ang kasaysayan ng mundo ay ang alaala at mga homo sapiens sapiens sa buong daigdig, dahil ang mga karanasang ito ay naipreserba at naitalâ ng mga historyador at mga karnaiwang tao. Sa kabiláng banda, ang mga "prehistoriko" na mga pangayayari ay ang nagmula sa pagbawi ng mga kaalaman ng nakaraan kung saan walang mga kasulatan at naitalâ, o kung saan ang pagsulat ng isang kultura ay hindi ma-decipher. Sa pamamagitan ng pag-aaral ng mga pinta, guhit, nililok, at iba pang mga artepakto, may mga impormasyon na narerekober sa kabila ng kawalan ng mga nakasulat na talâ. Buhat noong ikadalawampung siglo, ang pag-aaral ng prehistori ay itunuturing na mahalaga upang maiwasan ang hindi sinasadyang eksklusyon ng ilang mga kabihasnan.
 
== Pagkiling (bias) ==
Sa karamihan ng mga bansa, ang mga pangkasaysayang teksbuk ay ginagamit ng instreumento upang buhayin ang nasyonalismo at patriotismo.
 
Sa karamihan din ng mga bansa, ang mga pangkasaysayang teksbuk ay iniisponsor ng pambansang pamahalaan at isinusulat nang nakasensor at kadalasa'y ipinakikita lámang ang mga kabutihang inambag ng bansa nito sa kasaysayan. Halimbawa, sa bansang Hapón, hindi binabanggit ang [[:en:Nanking_Massacre|Masaker sa Nanking]] sa mga teksbuk at ang buong Ikalawang Digmaang Pandaigdigis ay pahapyaw lang na itinuturo. Naging polisiya rin sa mga bansang komunista na ipresenta lámang ang rigid na Marxist historiography.<sup>[[:en:History#cite_note-68|[68]]][[:en:History#cite_note-69|[69]]]</sup>
Sa ika-21 siglong Alemanya, ang kurikulum ng kasaysayan ay kinokonrtol ng labing-anim na estado, and is characterized not by superpatriotism but rather by an "almost pacifistic and deliberately unpatriotic undertone" and reflects "principles formulated by international organizations such as UNESCO or the Council of Europe, thus oriented towards human rights, democracy and peace." The result is that "German textbooks usually downplay national pride and ambitions and aim to develop an understanding of citizenship centred on democracy, progress, human rights, peace, tolerance and Europeanness."
== Tingnan din ==
{{Portal|Kasaysayan}}