|
sanan ng Pandaigdigang Kalakalan|KPK]].
{{About|bansa|Pulo|Kalakhang Britanya|iba pang kahulugan|United Kingdom (ibang pagkahulugan)}}
{{Infobox_Country|
|conventional_long_name = United Kingdom ng Gran Britanya at Hilagang Ireland<ref name=GOVPH />
|native_name = ''{{lang|en|United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland}}''
|common_name = United Kingdom
|image_flag = Flag of the United Kingdom.svg
|image_coat = Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg
|symbol_type = Makaharing Sagisag
|image_map = EU-United Kingdom.svg
|alt_map = Ang dalawang pulo sa hilagang kanluran ng Europa. Binigyang lundo ang malaking pulo at ang isang-kalimang bahagi ng mas maliit na pulo sa kanluran
|map_caption = {{map_caption
|location_color=luntian
|region=[[Europa]]
|region_color=matingkad na luntian
|subregion=[[Samahang Europeo]]
|subregion_color=luntian
|legend=EU-United Kingdom.svg}}
|national_motto = "{{lang|fr|''Dieu et mon droit''}}"
{{nbsp|2}}([[Wikang Pranses|Pranses]])<br/>"Ang Diyos at ang aking Karapatan"
|national_anthem = <span style="line-height:1.33em;">''{{lang|en|[[Iligtas Nawa ng Diyos ang Reyna|God Save the Queen]]}}''<ref group="tala">
Walang pagsasabatas na gawing opisyal ang Iligtas Nawa ng Diyos ang Reyna. Sa salindunong ng mga Britaniko, hindi kinakailangan ang gayon sapagkat sapat na ang pagtanyag at paggamit nito upang maging opisyal na pambansang awit. Ito rin ay nagsisilbing makaharing awit para sa mga ilang bansa.</ref>
{{nbsp|2}}<small>([[Wikang Ingles|Ingles]])<br/>''Iligtas Nawa ng Diyos ang Reyna'' </small></span>
|official_languages = [[Ingles Britaniko|Ingles]]
|regional_languages = [[Wikang Irlandes|Irlandes]], [[Wikang Geliko Eskoses|Geliko Eskoses]], [[Wikang Eskoses|Eskoses]] at [[Wikang Eskoses-Ulster|Eskoses-Ulster]], [[Wikang Wales|Wales]], [[Wikang Korniko|Korniko]]{{#tag:ref|Nakapanukala sa [[Kasulatang Patotoo ng Europa para sa mga Wikang Rehiyonal at Pagkamunti]] ng [[Kapulungan ng Europa]], na ang Wales, Geliko Eskoses, Korniko, Irlandes, Eskoses, at Eskoses-Ulster ay kinikilala ng Pamahalaan ng Britanya bilang mga rehiyonal o pagkamunting wika.<ref>{{cite web |url= http://www.scotland.gov.uk/Topics/ArtsCulture/gaelic/gaelic-english/17910/europeancharter |title=European Charter for Regional or Minority Languages |publisher=[[Scottish Government]] |accessdate=11 Disyembre 2010}}</ref> Tingnan din and [[Mga Wika ng United Kingdom]].|group="tala"}}
|ethnic_groups = 92.1% [[Britanikong Puti|Puti]] <br/> 4.0% [[Britanikong Asyano|Timog Asyano]] <br/> 2.0% [[Britanikong Itim|Itim]] <br/> 1.2% [[May Halo]] <br/> 0.4% [[Britanikong Tsino|Tsino]] <br/> 0.4% [[Iba pa]]
|ethnic_groups_year = [[Senso ng United Kingdom 2001|2001]]<br><small> Tingnan: [[Mga Pangkat Etniko ng United Kingdom#kinalabasan ng Senso sa Etnisidad 2001|Talaan ng mga Pangkat Etniko ng UK]]</small>
<ref>{{cite web |url= http://www.statistics.gov.uk/StatBase/Expodata/Spreadsheets/D6588.xls |title=United Kingdom population by ethnic group |publisher=[[Office for National Statistics]] |date=1 Abril 2001 |work=[[United Kingdom Census 2001]] |accessdate=15 Abril 2009 |format=XLS|archiveurl=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20031221162206/http://www.statistics.gov.uk/StatBase/Expodata/Spreadsheets/D6588.xls|archivedate=2003-12-21}}{{dead link|date=Disyembre 2011}}</ref>
|demonym = [[Lahing Briton|Briton]]
|capital = [[Londres]]
|latd=51|latm=30|latNS=N|longd=0|longm=7
|longEW=W
|largest_city = [[Londres]]
|government_type = [[Pamahalaang Pangkaisahan|Pangkaisahang]] [[Sistemang Parlamentaryo|Parlamentaryo]] <br/>
[[Monarkiyang konstitusyonal]]
|leader_title1 = [[Kaharian ng United Kingdom|Kaharian]]
|leader_name1 = [[Elizabeth II ng United Kingdom|Reyna Elizabeth II]]
|leader_title2 = [[Punong Ministro ng United Kingdom|Punong Ministro]]
|leader_name2 = [[David Cameron]] [[Kasapi ng Parlamentaryo|KP]]
|leader_title3 = [[Pangalawang Tagapangasiwa ng United Kingdom|Pangalawang Tagapangasiwa]]
|leader_name3 = [[Nick Clegg]] [[Kasapi ng Parlamentaryo|KP]]
|legislature = [[Parlamentaryo ng United Kingdom|Parlamentaryo]]
|upper_house = [[Kapulungan ng mga Panginoon]]
|lower_house = [[Kapulungan ng mga Karaniwan]]
|sovereignty_type = [[Kasaysayan ng United Kingdom|Pagkabuo]]
|established_event1 = [[Mga Batas ng Samahan 1707]]
|established_date1 = 1 Mayo 1707
|established_event2 = [[Mga Batas ng Samahan 1800]]
|established_date2 = 1 Enero 1801
|established_event3 = [[Kasunduang Anglo-Irlandes]]
|established_date3 = 12 Abril 1922
|area_rank = ika-80
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 243610
|percent_water = 1.34%
|population_census = 63,181,775 <ref>{{cite web |url= http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/census/2011/uk-census/index.html |title = 2011 UK censuses |publisher=Office for National Statistics |accessdate =17 Disyembre 2012}}</ref>
|population_census_year = 2011
|population_density_km2 = 255.6
|population_density_rank = ika-51
|GDP_PPP = $2.316 Trilyon
|GDP_PPP_year = 2012
|GDP_PPP_per_capita = $36,728
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-8
|GDP_nominal = $2.434 Trilyon
|GDP_nominal_year = 2012
|GDP_nominal_per_capita = $38,591
|GDP_nominal_per_capita_rank = ika-6
|Gini = 41 <ref>{{cite web |url= http://www.poverty.org.uk/09/index.shtml |title =Income inequalities |publisher=The Poverty Site |accessdate = 21 Abril 2011}}</ref>
|Gini_year = 2008-09
|HDI = 0.863 <ref>{{cite web |url= http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf |title=Human Development Report 2011 |publisher=United Nations |accessdate=2 Nobyembre 2011}}</ref>
|HDI_rank = ika-28
|HDI_year = 2011
|HDI_category = <font color="#009900">napakataas</font>
|currency = [[Libra Esterlina]]
|currency_code = GBP
|time_zone = [[Greenwich Mean Time|GMT]]
|utc_offset = +0
|time_zone_DST = [[British Summer Time|BST]]
|utc_offset_DST = +1
|date_format = aa/bb/tttt
|drives_on = Kaliwa <ref group="tala">Ang mga lupang-sakop ng Britanya ay nagmamaneho sa kaliwa maliban sa [[Mga Lupang-Sakop ng Britanya sa Karagatang Indiya|LBKI]] at [[Gibraltar]].</ref>
|calling_code = 44
|iso3166code = GB
|cctld= [[.uk]]<ref group="tala">Nakasaad sa [[ISO 3166-1 alpha-2]] na ito dapat ay GB. Ang .gb ay panimulang nagamit ng Pamahalaan ngunit pinatigil ang pagpapatala nito upang gamitin sa halip ang .uk. Naghihiraman ang mga kasapi sa Samahang Europeo para sa ''domain'' na .eu.</ref>
}}
Ang '''United Kingdom''', opisyal na '''United Kingdom ng Gran Britanya at Hilagang Ireland'''<ref name=GOVPH>{{cite web| url = | quote = Stephen Lillie — Embahador ng United Kingdom ng Gran Britanya at Hilagang Ireland — Hulyo 2, 2013| url = http://www.gov.ph/ang-orden-ng-sikatuna/ | title = Ang Orden ng Sikatuna | publisher = GOVPH | accessdate = Oktubre 6, 2015}}</ref> ('''UK''') na karaniwang tinatawag din na Britanya
<ref group="tala">Sa United Kingdom at sa mga Lupang-sakop nito, ang mga [[Mga katutubong wika|katutubong]] ([[Rehiyonal na wika|rehiyonal]]) [[Mga wika sa United Kingdom|wika]] ay opisyal na kinikilala alinsunod sa [[Kasulatang Patotoo ng Europa para sa mga Wikang Rehiyonal at Pagkamunti]]. Ang opisyal na katawagan sa UK ng mga sumusunod na wika ay:
* {{lang-kw|Rywvaneth Unys Breten Veur ha Kledhbarth Iwerdhon}};
* {{lang-ga|Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann}};
* {{lang-sco|Unitit Kinrick o Great Breetain an Northren Irland}};
** [[Ulster Scots dialects|Ulster-Scots]]: ''{{lang|sco-UKN|Claught Kängrick o Docht Brätain an Norlin Airlann}}''<br>or ''{{lang|sco-UKN|Unitet Kängdom o Great Brittain an Norlin Airlann}}'';
* {{lang-gd|Rìoghachd Aonaichte na Breatainne Mòire is Èireann a Tuath}};
* {{lang-cy|Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon}}</ref>, ay isang [[malayang bansa]] na nakapahiwalay sa hilagang-kanluran ng [[Europa]]. Kinabibilangan nito ang mga pulo ng [[Gran Britanya]], ang hilagang-silangang bahagi ng pulo ng [[Ireland]], at iba pang mga maliliit na pulo sa paligid nito. Ang [[Hilagang Ireland]] ang tanging bahagi ng UK na may karatig-bansa sa [[Hangganang lupa|hangganan]] nito—ang [[Republika ng Ireland]]. <ref group="tala">Kung hindi ibibilang ang mga lupang-sakop ng [[Gibraltar]] at [[Akrotiri at Dhekelia]], ang Hilagang Ireland ang natatanging bahagi ng UK na may karatig-bansa sa hangganan nito. Ang Gibraltar ay [[Hangganan sa pagitan ng Gibraltar at Espanya|karatig-bansa]] ang [[Espanya]], samantalang ang Akrotiri at Dhekelia ay karatig-bansa ang [[Cyprus|Republika ng Chipre]]. Ang Dhekelia ay kanugnog-bansa rin ang di-kinikilalang [[Hilagang Cyprus|Hilagang Chipre]].</ref> Maliban dito, ang UK ay napaliligiran ng [[Karagatang Atlantiko]] sa kanluran at hilaga, [[Dagat Hilaga]] sa silangan, [[Bangbang Ingles]] sa timog, at [[Dagat Irlandes]] sa kanluran.
Ang UK ay isang [[monarkiyang konstitusyonal]] na may [[sistemang parlamentaryo]]. Ang kabisera nito ay [[Londres]]. Ito ay binubuo ng apat na rehiyon: [[Inglatera]], [[Scotland]], [[Wales]], at [[Hilagang Ireland]]. Ang huling tatlo ay may mga kinatawang pangasiwaan, na may kanya-kanyang kapangyarihan,<ref>{{cite news |url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/education/7859034.stm |title= Fall in UK university students |work= BBC News |date = 29 Enero 2009}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.transport-research.info/web/countryprofiles/uk.cfm |title=Country Overviews: United Kingdom |publisher=Transport Research Knowledge Centre |accessdate= 28 Marso 2010}}</ref> sa kani-kanilang mga kabisera, [[Edinburgh]], [[Cardiff]], at [[Belfast]]. Mayroong tatlong [[Lupang-Sakop ng Kaputungan]] ang UK. Ito ay ang [[Guernsey]], [[Jersey]], at ang [[Pulo ng Man]].<ref>{{cite web |url= http://www.direct.gov.uk/en/Governmentcitizensandrights/LivingintheUK/DG_10012517 |title=Key facts about the United Kingdom |accessdate=3 Mayo 2011 |publisher=[[Directgov]] |quote=The full title of this country is 'the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland'. 'The UK' is made up of England, Scotland, Wales, and Northern Ireland. 'Britain' is used informally, usually meaning the United Kingdom. 'Great Britain' is made up of England, Scotland and Wales. The Channel Islands and the Isle of Man are not part of the UK.}}</ref> Ngunit ang mga ito ay hindi bahagi ng UK ayon sa konstitusyon. Mayroon ding labing-apat na mga [[Lupang-Sakop ng Britanya sa Ibayong-dagat]].<ref>{{cite web |url= http://www.fco.gov.uk/en/about-us/what-we-do/overseas-territories |title= Working with Overseas Territories |publisher= [[Foreign and Commonwealth Office]] |accessdate= 3 Mayo 2011}}</ref> Ito ay ang mga nalabi ng Imperyo ng Britanya na noong ika-19 hanggang ika-20 dantaon, ay ito ang pinakamalaking imperyo sa kasaysayan kung kailan nasakop nito ang halos isang-kapat na bahagi ng daigdig. Hanggang ngayon, makikita pa rin ang pangingibabaw ng kapangyarihan ng Britanya sa [[Wikang Ingles|wika]], [[Kultura ng United Kingdom|kultura]], at [[Batas Panlahat|pamamaraang pambatas]] sa mga dating lupang-sakop nito.
Ang UK ay isang [[maunlad na bansa]]. Ito ay ika-6 sa may pinakamalaking ekonomiya sa [[Kabuuan ng Gawang Katutubo|KGK]] nominal at ika-8 sa may [[Kapantayan ng Lakas ng Pagbili]] (KLP). Ito ang kauna-unahang bansa na naging maunlad at pinakamakapangyarihan noong ika-19 at unang bahagi ng ika-20 dantaon.<ref>{{cite book |title= The First Industrial Nation: the Economic History of Britain, 1700–1914 |publisher= Routledge |location =London |author=Mathias, P. |year=2001 |isbn=0-415-26672-6}}</ref> Matatawag pa ring makapangyarihan ang UK na may mapakukundanganang kapangyarihan sa ekonomiya, kultura, panghukbo, agham, at politika ng daigdig.<ref>{{cite news |url= http://www.theaustralian.com.au/news/opinion/cameron-has-chance-to-make-uk-great-again/story-e6frg6zo-1225866975992 |author=Sheridan, Greg |title=Cameron has chance to make UK great again |accessdate=23 Mayo 2011 |work=The Australian |location =Sydney |date =15 Mayo 2010}}</ref><ref>{{cite news |url= http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/britain-is-now-most-powerful-nation-on-earth-8326452.html |author=Dugan, Emily |title=Britain is now most powerful nation on earth |accessdate= 18 Nobyembre 2012 |work=The Independent |location =London |date = 18 Nobyembre 2012}}</ref> Kinikilala ito bilang bansang may sandatang nukleyar. Ito rin ang ika-apat sa daigdig na may pinakamalaking paggugol panghukbo.<ref>{{cite web |url= http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/15majorspenders |title =The 15 Major Spender Countries in 2011 |work=Military Expenditures |publisher=[[Stockholm International Peace Research Institute]] |accessdate= 3 Mayo 2012}}</ref>
Ang UK ay [[Mga Panatilihang Kasapi ng Kapulungang Pangkatiwasayan ng Mga Nagkakaisang Bansa|permanenteng kasapi]] ng [[Kapulungang Pangkatiwasayan ng Mga Nagkakaisang Bansa]] simula sa pagkakatatag nito noong 1946. Simula noong 1973, naging kasapi rin ito ng [[Pamayanang Ekonomiko ng Europa]] at ang humalinhin dito, ang [[Samahang Europeo]]. Ang iba pa nitong kinasasapian ay ang [[Kapamansaan ng mga Bansa]], [[Kapulungan ng Europa]], [[Pangkat ng Pito (P7)|P7]], [[Pangkat ng Walo (P8)|P8]], [[Pangkat ng Dalawampu (P20)|P20]], [[Kapisanan ng Kasunduan sa Hilagang Atlantiko|KKHA]], [[Kapisanan para sa Pakikipagtulungan sa Ekonomiya at Pagpapaunlad|KPEP]], at ang [[Kapisanan ng Pandaigdigang Kalakalan|KPK]].
== Palamulaan ng mga katawagan ==
| 