Ekonomika: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 124.107.216.172 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni WayKurat
sfsdfdsffasff
Linya 1:
{{Economics sidebar}}
Ang '''ekonomika''' o '''ekonomiks (tanong mo kay ma'am melissa) :) FCLNHS :P''' ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''economics'') bilang isang [[agham panlipunan]], ay ang pag-aaral sa [[paglikha, halaga, at presyo|paglikha]], [[pamamahagi (kalakalan)|pamamahagi]], at [[pagkonsumo (ekonomika)|pagkonsumo]] ng kalakal.<ref name="Economics-2006-11-09">{{cite wikipedia
| title = Economics
| url = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Economics&oldid=86691169
Linya 29:
Ang mikroekonomika (Ingles: microeconomics) ang pag-aaral ng ekonomika na sumusuri ng mga indibidwal na manlalaro sa isang [[pamilihan]] (''market'') at ang istraktura ng mga pamilihang ito. Ito ay umuukol bilang hindi mapaliliit na saligang kapayakan nito ang mga pribado, publiko at mga domestikong manlalaro. Ang mikroekonomika ay nag-aaral kung paanong nag-uugnayan ang mga manlalarong ito sa pamamagitan ng mga indibidwal na pamilihan (kung ipagpapalagay na may kakulangan ng mga makakalakal na unit at [[regulasyon ng pamahalaan]]). Ang isang pamilihan ay maaaring umukol sa isang ''produkto''(gaya ng mga [[mansanas]], [[aluminum]], at mga [[mobile phone]]) o sa mga ''serbisyo ng isang paktor ng produksiyon''(paglalagay ng larko, paglilimbag ng aklat, o pagpapake ng pagkain). Ang teoriya ng mikroekonomika ay nagsasaalang alang ng mga agregato (kabuuan) ng kantidad na hinihingi ng mga mamimili at kantidad na sinusuplay ng mga nagtitinda na nag-aaral ng bawat posibleng presyo kada unit. Pinag-aaralan din nito ang komplikadong interaksiyon sa pagitan ng mga manlalaro ng pamilihan sa pamamagitan ng parehong pagbili at pagbebenta. Ang teoriyang ito ay nagsasaad na ang mga pamilihan ay maaaring umabot sa isang [[ekwilibrium]] sa pagitan ng ''hininging kantidad'' at ''sinuplay na kantidad'' sa paglipas ng panahon.
 
Sinusuri rin ng mikroekonomika ang iba't ibang mga istraktura ng pamilihan. Ang ''[[perpektong kompetisyon]]'' ay naglalarawan sa isang istraktura ng pamilihan sa paraang walang mga kalahok ang sapat na malaki upang magkaroon ng kapangyarihan sa pamilihan upang magtakda ng presyo sa parehong produkto. Masasabi ring ang isang perpektong kompetetibong pamilihan ay umiiral kapag ang bawat kalahok ay isang tagakuha ng presyo at walang kalahok ang umiimpluwensiya sa presyo ng produktong binibili o tinitinda nito. Ang ''[[hindi perpektong kompetisyon]] ''ay tumutukoy sa mga istraktura ng pamilihan kung saan ang mga kondisyon ng perpektong kompetisyon ay hindi umiiral. Ang mga anyo ng hindi perpektong kompetisyon ay kinabibilangan ng: ''[[monopoloyo]]'' kung saan mayroon lamang isang tagatinda ng isang kalakal, [[duopolyo]] kung saan mayroon lamang dalawang tagatinda ng isang kalakal, ''[[oligopolyo]]'' kung saan may ilan lamang mga tagatinda ng isang kalakal, ''[[monopolistikong kompetisyon]]'' kung saan mayroong maraming mga tagatindang lumilikha ng mataas na [[diperensiasyon (ekonomika)|diperensiyadong]] kalakal at ''[[monopsonya]] ''kung saan mayroon lamang isang tagabili ng isang kalakal at ''[[oligopsonya]]'' kung saan may kakaunting mga tagabili ng isang kalakal. Hindi tulad ng ''perpektong kompetisyon'', ang ''hindi perpektong kompetisyon'' ay palaging nangangahulugang ang kapangyarihan sa pamilihan (''market power'') ay hindi pantay na ipinamahagi. Ang mga negosyong nasa ilalim ng ''hindi perpektong kompetisyon'' ay may potensiyal na maging mga ''tagagawa ng presyo'' na nangangahulugang sa paghawak ng isang mataas na hindi bahagi ng kapangyarihan sa pamilihan, maaari nitong impluwensiyahan ang mga presyo ng kanilang mga produkto. Ang mikroekonomika ay nag-aaral ng mga indibidwal na pamilihan sa pamamagitan ng pagpapasimple ng sistemang ekonomiko sa pagpapalagay na ang gawain sa pamilihan na sinusuri ay hindi umaapekto sa iba pang mga pamilihan. Ang paraan na ito ng analisis ay kilala bilang analisis na [[suplay at pangangailangan|parsiyal-ekwilibrium]] (suplay at pangangailangan). Ang teoriyang [[pangkalahatang ekwilibrium]] ay nag-aaral ng iba't ibang mga pamilihan at mga pag-aasal nito. Ito ay nagtitipon (ang suma ng lahat ng mga gawain) sa buong ''lahat'' na mga pamilihan. Ang paraang ito ay nag-aaral ng parehong mga pagbabago sa pamilihan at mga interaksiyon nito na tumutungo sa ekwilibrium.<ref>• [[Mark Blaug|Blaug, Mark]] (2007). "The Social Sciences: Economics", Microeconomics, ''The New Encyclopædia Britannica'', v. 27, pp. 347–49. Chicago. ISBN 0-85229-423-9<br/>
&nbsp;&nbsp; • [[Hal R. Varian|Varian, Hal R.]] (1987). "microeconomics", ''The New Palgrave: A Dictionary of Economics'', v. 3, pp. 461–63. London and New York: Macmillan and Stockton.ISBN 0-333-37235-2</ref>
 
===Produksiyon, gastos, kaigihan===
Line 99 ⟶ 100:
===Paglago===
{{main|Ekonomiya|paglagong ekonomiko}}
Ang ekonomika ng paglago ay nag-aaral ng mga paktor na nagpapaliwanag ng [[paglagong ekonomiko]] na pagtaas ng output kada capita sa loob ng mahabang yugto ng panahon. Ang parehong mga paktor ay ginagamit upang ipaliwanag ang pagkakaiba sa lebel ng output kada capita sa pagitan ng mga bansa, sa partikular ay kung bakit ang ilang mga bansa ay lumalago ng mas mabilis kesa sa iba at kung ang mga bansa ay nagtatagpo sa parehong mga rate ng pagbabago. Ang pinaka pinag-aaralang mga paktor ay kinabibilangan ng rate ng pamumuhunan, [[sobrang populasyon|paglago ng populasyon]] at pagbabagong teknolohikal. Ang mga ito ay kinatawan sa mga anyong teoretikal at empirikal gaya ng sa neoklasiko at endohenyosong mga modelo ng paglago at sa pagkukwenta ng paglago.<ref>• Samuelson, Paul A., and William D. Nordhaus (2004). ''[[Economics (textbook)|Economics]]'', ch. 27, "The Process of Economic Growth" McGraw-Hill. ISBN 0-07-287205-5.<br/>
&nbsp;&nbsp; • [[Hirofumi Uzawa|Uzawa, H.]] (1987). "models of growth", ''[[The New Palgrave: A Dictionary of Economics]]'', v. 3, pp. 483–89.</ref>
 
===Siklo ng negosyo===