Sinaunang Ehipto: Pagkakaiba sa mga binago

Ang '''Sinaunang Ehipto''', '''Matandang Ehipto''', o '''Lumang Ehipto''' ay isang matandang [[kabihasnan]] sa silangang [[Hilagang Aprika]], na matatagpuan sa mababang bahagi ng [[Ilog Nilo]] na kung saan naroon ang makabagong bansa ng [[Ehipto]]. Nagsimula ang kabihasnan noong 3150 BC<ref>Noong pagkatapos ng 664 BC ang matatag na petsa{{cite web|url=http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/chronology/index.html|title=Chronology|accessdate=2008-03-25|publisher=Digital Egypt for Universities, University College London}}</ref> kasama ang pampolitika na pagsasama ng Mataas at Mababang Ehipto sa ilalim ng unang [[paraon]], at umunlad sa mga sumunod na 3 milenyo.<ref>Dodson (2004) p. 46</ref> AngNaganap kasaysayanang ngisang Sinaunangsunod-sunod Ehiptona aymatatag binubuona ngpanahon, mgana matatagtinatawag na ''mga kaharian'', na hinatinahahati ngsa mga kaugnay na hindi matatag na panahon na tinatawag na mga Panahong IntermedyalNasa Pagitan (''Intermediate Periods)''). NaratingPagkaraan ng Ehiptomatapos ang kanyanghuling tuyatogkaharian, sakilala panahon ngbilang Bagong Kaharian, sapumasok kasagsaganang kabihasnan ng Panahong Ramesside. Pagkatapos nito ay unti-unting humina anglumang Ehipto. Angsa Ehiptoisang ay sunod-sunod na sinakoppanahon ng mga dayuhang Canaanitamabagal, Libyan,walang Nubian,pagbabagong Assyrianpaghina, Babylonian, Achaemenid Persian atnoong mga Macedonianpanahon sa Ikatlong Panahong Intermedyal at Hulingna Yugtosinasakop ng Ehipto. Sa pagkamatay ni [[Alejandrosunod-sunod ang Dakila|AlexanderEhipto theng Great]],banyagang sikapangyarihan. Ptolemy Soter,Opisyal isana sa kanyang mga heneralnatapos ang naging bagong pinunopaghahari ng Ehipto.mga Angparaon Kahariangnoong Ptolemaic na kanyang itinatag ang namuno sa Ehipto hanggang 3031 BC, nang ito'y napasakamaysakupin ng naunang [[Imperyong Romano]] ang Ehipto at nagingginawang isang probinsyalalawigan.<ref>Clayton (1994) p. 217</ref>

Nagtagumpay ang kabihasnan ng lumang Ehipto mula sa kakayanang umangkop sa mga kalagayan ng lambakLambak ng Ilog Nilo. AngPinamahalaan kontroladongang irigasyon[[patubig]] sang lambakmayabong ayna nagdulotlambak ngna pagyabongnagbubunga ng iba'tlabis ibang uri ngna pananim, na nagpabilisnagpaalab sa pag-unlad ng lipunan at kultura. Dahil saMay mga yamang naitabimaitatabi, itinaguyodtinaguyod ng mga namamahala ang pagpapaunlad ng mga mineral sa lambak at mga nakapaligid na desiyertorehiyon ng ilang. Pinaunlad din ang isang malayang sistema ng pagsusulat (ang [[hyeroglipo]]), pag-organisaang pabuo ng mgaisang proyektongpinagsama-samang proyekto ng imprastrakturapagtatayo at pagsasaka, pakikipagkalakalanpagkalakal sa mga nakapaligidnapapaligirang namga rehiyon, at isang militar na tumalo sa mga banyagang kaaway at ipinahayag ang pangingibabaw ng Ehipto. Inuudyukan at binubuo ang mga gawaing ito ng isang burokrasiya ng mga elitistang [[eskriba]], mga relihiyosong pinuno, at mga tagapamahala sa ilalim ng paraon na tinitiyak ang pakikipagdamayan at pagkakaisa ng mga mamamayantaong-bayan ng Ehipto sa pamamagitan ng isang masalimuot na sistema ng paniniwalang pang-[[relihiyon]].<ref>James (2005) p. 8</ref><ref>Manuelian (1998) pp. 6–7</ref>

Kabilang sa mga maraming mga nakamtan ng lumang Ehipto ang isang sistema ng [[matematika]], [[tibagan|pagtibagan]], pagtilingin at pamamaraan sa pagtatayo na napagaan ang paggawa ng dakilang [[tagilo]] o piramide, mga templo, mga obelisk, porselana at teknolohiya ng salamin, isang praktikal at epektibong sistema ng [[medisina]], mga bagong uri ng [[panitikan]], mga pamamaraan sa sistema ng patubig at produksiyon ng [[pagsasaka]], at unang kilalang kasunduangkasunduan pangkapayapaansa kapayapaan.<ref>Clayton (1994) p. 153</ref> Nag-iwan ang Ehipto ng isang dakilangnanatiling pamana.: Malawakang ginayakinokopya ang kanilang [[sining]] at [[arkitektura]] at pinaparada ang kanilang mga antigong kagamitan ay ipinakitakalumaan sa buong mundo., Angat nagbibigay-sigla ang mga nasirangpanghabang-panahon monumentona ayguho nagingsa inspirasyonmga imahinasyon ng mga manlalakbayturista at manunulat sa loobnagdaang ngdaang-taon. maraming siglo.Nagdulot ang isang bagong Angnpaghangarespeto sa mgalumang antigopanahon ngat mga Europeopaghuhukay atsa unang makabagong panahon ng mgaisang Egyptiansiyentipikong aypagsisiyasat nagdulotng kabihasnan ng malalimEhipto naat pag-aaralisang sausibilasasyonaatmas paghangamalaking pagkalugod sa kanilangpamanang iniwangpang-kultura pamananito para Ehipto at sa buong daigdig.<ref>James (2005) p. 84</ref>

== KasaysayanMga sanggunian ==