Kabihasnan: Pagkakaiba sa mga binago

 

Sa payak na kahulugan nito, ang '''kabihasnan''' ay wala lang at isang yugto ng kaunlaran ng isang lipunan.<ref name=Hammond>{{cite-Hammond|''Civilization''}}, pahin 45.</ref> Naiisip nating sibilisado ang mga tao kapag tinipon nila ang kanilang mga sarili upang maging isang matatag at mabisang pangkat, sa halip na gumagalaw ng magkakahiwalay o bahagi lámang ng isang [[tribo]]. Lampas dito, inaasahan nating makikilala ang alin mang kabihasnan sa pamamagitan ng kanilang wika, sining, arkitektura, edukasyon, at nakamit na gawaing intelektuwal, pamahalaan, at kakayahan makapagtanggol ng sarili. Samakatuwid, isa itong konseptong tumutukoy sa pagkadalubhasa ng mga tao sa isang kulturang kinagisnan o nakasanayan, kulturang nalinang o kulturang tinanggap na resulta sa paninirahan sa isang partikular na lugar o kapaligiran. Naging isang masalimuot na lipunan o pangkat ng kultura o kalinangan ang kabihasnan na kinatatangian ng pagsandig sa [[agrikultura]], pangangalakal kahit sa malalayong mga lugar, uri ng pamahalaan pang-estado at naghahari o namumuno, espesyalisasyon sa hanap-buhay, urbanismo, at antas-antas na mga klase ng mga tao. Bukod pa sa ganitong mga pangunahing mga elemento, kadalasang natatakan ang sibilisasyon ng anumang kumbinasyon ng isang bilang ng pangalawang mga elemento, kabilang ang maunlad na sistema ng [[transportasyon]], [[pagsusulat]], pamantayan ng pagsusukat, pati na [[pananalapi]], pormal na sistema ng [[batas]], magiting na estilo ng [[sining]], mabantayog na arkitektura, [[matematika]], sopistikadong [[metalurhiya]], at [[astronomiya]].

 

Nagmula ang salitang ''civilization'' sa [[wikang Latin|Latin]] na ''civis'' na may ibig sabihing "isang taong naninirahan sa isang [[bayan]]". Sa Tagalog, nagmula ang salitang kabihasnan sa salitang-ugat na "bihasâ" (''skilled'' sa Ingles) na kasingkahulugan ng "sanay" at "batak".

 

Ang unang ibig sabihin nito ay paninirhan sa isang lugar.Kadalasang ginagamit ang kabihasnan bilang kasingkahulugan ng mas malawak na salitang "kultura" o "kalinangan", kapwa sa mga samahang tanyag at pang-akademya.<ref>"''Civilization''" (1974), ''[[Encyclopaedia Britannica]]'', ika-15 edisyon, Tomo II, Encyclopaedia Britannica, Inc., 956.</ref> Lumalahok ang bawat isang tao sa isang kalinangan, na may ibig sabihing "ang mga sining, mga gawi, mga nakasanayan... mga paniniwala, mga pagpapahalaga, ugali, at nakagawiang mga materyal na binubuo ng paraan ng pamumuhay ng mga tao".<ref>"''Culture''", ''[[Wiktionary]]'', [http://en.wiktionary.org/wiki/Culture]. Nakuha noong 25 Agosto 2007.</ref> Subalit, sa pinakamalawak nitong kahulugan, isang mapaglarawang salita ang sibilisasyon para sa nakahinlog na masalimuot na kulturang agrikultural at urbano. Maipagkakaiba ang kabihasnan mula sa iba pang mga kalinangan sa pamamagitan ng kanilang mataas na kasalimuotang panglipunan at organisasyon, at sa pamamagitan ng kanilang samu't saring mga gawaing pangkabuhayan at pangkalinangan.

 

{{quote|Ito ang kabuoang bilang ng lahat ng pagsulong na gawa ng tao sa lahat ng saklaw ng galaw at mula sa bawat pananaw habang ang nakatutulong ang progreso papunta sa maka-espiritung pagpeperpekto ng mga indibiduwal bilang pagsulong sa lahat ng pagsulong.}}

 

 

Bagaman nagkakapatong-patong sa panahon at pook ang mga kabihasnan, karaniwan silang binibigyang kahulugan kung saan natipon ang kanilang [[populasyon]] sa pinakamalaking bilang, o kung saan nakahimpil ang kanilang pamahalaan noong nasa pinakakalakasan ang kanilang kapangyarihan. Halimbawa, pinamahalaan ang [[Imperyong Romano]] mula sa [[Sinaunang Roma|Roma]]. Dating kumalat ang kanilang [[imperyo]] mula sa mga hangganang Eskoses hanggang sa Hilagang Aprika at Silangang Mediteraneo. Nagkaroon sila ng sariling wika, ang [[wikang Latin|Latin]], na naging mas ninanais na paraan ng pakikipag-ugnayan ng edukadong mga tao hanggang sa matagal nang naglaho ang kanilang sibilisasyon. Sa ngayon, ginagamit pa rin ng mga manananggol at mga politiko, mga manggagamot at mga siyentipiko, mga dalubhasa at iba pa ang Latin sa kurso ng kanilang pang-araw-araw na mga gawain, bagaman namatay na ang sibilisasyon ng sinaunang mga Romano mahigit na 1,500 mga taon na ang nakararaan. Sinasabing mahusay sa Latin si [[William Shakespeare]]. Itinuturo pa rin ang Latin sa ilang mga paaralan. Hinahangaan pa rin natin at ginagaya ang [[arkitektura]]ng Romano, gumagamit tayo ng mga [[bilang]] na Romano upang bilangin ang ilang mga bagay, gumagamit tayo ng mga pangalan ng mga Romanong [[diyos]] upang tandaan ang mga araw at mga buwan ng ating mga [[kalendaryo]], pinapangalanan natin ang mga [[konstelasyon]] sa kalangitan na ang ginagamit ay ang mga pangalan ginamit ng mga Romano para sa mga ito, at naging huwaran ng ating mga [[konstitusyon]] at mga istrukturang pampolitika ang kaparaan ng mga Romano, katulad ng [[Senado]], [[halalan]], [[tribunal]], [[katarungan]], [[pagboto]], [[senso]], pati na ang salitang ''Konstitusyon'', na mga salitang Latin, na hindi nagbabago ang kahulugan sa loob ng libu-libong mga taon.

 

* [[Sinaunang kabihasnan]]

* [[Kabihasnan sa Bibliya]]

* gwapa kaayo ko

 

{{reflist}}