Imperyalismo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Stïnger (usapan | ambag)
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 49.149.81.169 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni WayKurat
Linya 1:
[[Talaksan:The British Empire.png|thumb|right|400px|Mga teritoryong bahagi pa o dating naging bahagi ng [[Imperyo ng Britanya]].]]
 
Ang '''Imperyalismo''' ay isang [[patakaran]] o paraan ng pamamahala kung saan ang malalaki o makapangyarihang mga bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang kapangyarihan sa pamamagitan ng pagsakop o paglulunsad ng mga pagtaban o kontrol na pangkabuhayan at pampolitika sa ibabaw ng ibang mga bansa. Ilang malalaki o malalakas na mga bansang ang kumukontrol sa ibang mga rehiyon upang makalikha ng isang mas malaking [[imperyo]].
Ang rehiyon upang makalikha ng isang mas malaking [[imperyo]].
 
Isang halimbawa ng imperyalismo ay ang kung kailang nilulusob at sinassinasakop ng mga bansa o namirmihan sa mga lupain sa pamamagitan ng pagtatatag ng mga [[kolonya|onya]]. Noong mga dekada ng 1700 at 1800, ginamit ng [[Imperyong Britaniko]] ang patakaran ng imperyalimso upang matabanan ang malalaking mga teritoryong katulad ng [[Australia|Aust]]<nowiki/>in pierceat [[Canada]].
 
== Mga anyo ng imperyalismo ==
 
* '''Kolonya''' - Isang icdyhjghjnbansa ato pangangalakalrehiyong nasakop ng isang mangongolonya.
* '''Kolonyalismo-''' isang tuwirang pananakop sa isang bansa upang mapagsamantalahan ang yaman nito ng isang mangongolonya.
* '''Protektorjfhgdrhdf'''
* '''Ekonomiko''' - Isang nagsasarili o malaya ngunit hindi pa gaanong maunlad na bansang pinamamahalaan ng mga pribadong kumpanya na may kanaisang pangnegosyo, sa halip na ibang mga pamahalaan.
* '''Sphere of Influence''' - Isang panlabas na kapangyarihan ang umaangkin ng mga pribilehiyong pampamuhunan at pangangalakal.
* '''Protektorado''' - Isang rehiyon na may sariling pamahalaan subalit nasa ilalim ng kontrol ng isang panlabas na kapangyarihan.
 
==alarawanPaglalarawan==
 
Ayon sa ''Dictionary of Human Geography'', ang imperyalismo ay "ang paglikha at/o pagpapanatili ng isang hindi pantay na ugnayang pangkabuhayan, pangkalinangan, at pangteritoryo, na karaniwang nasa pagitan ng mga estado at kadalasang nasa anyo ng isang [[imperyo]], batay sa [[dominasyon]] at [[subordinasyon]]." Ang imperyalismo ng huling 500 mga taon, na nilalarawan ng nasa itaas na akda ay pangunahing isang pangkanluraning gawain na gumagamit ng "mga sistemang [[ekspansiyonista]] - [[merkantilismo]] at [[komunista]] sa paglaon."<ref>Johnston, Ronald John (2000). ''[http://books.google.ca/books?id=0-GxowMfwlkC&pg=375 The Dictionary of Human Geography]'' (ika-4 na edisyon). Wiley-Blackwell. p. 375. ISBN 0631205616.</ref> Ang mga dominyo o nasasakupang pangheograpiya ay kinasamahan ng [[Imperyong Aleman]], ng [[Imperyong Monggolyano]], ng [[Imperyong Romano]], ng [[Imperyong Ottomano]], ng [[Banal na Imperyong Romano]], ng [[Imperyong Portuges]], ng [[Imperyong Kastila]], ng [[Imperyong Olandes]], ng [[Imperyong Persa]], ng [[Imperyong Kolonyal ng Pransiya]],<ref>[http://i-cias.com/e.o/imperialism.htm ''Ottoman Empire,'' ''French Empire,'' Encyclopedia of the Orient]</ref> ng [[Imperyong Amerikano]], ng [[Imperyong Ruso]],<ref>[http://www.loc.gov/exhibits/empire/ ''The Empire that was Russia,'' Aklatan ng Kongreso ng Estados Unidos]</ref> ng [[Imperyong Sobyet]],<ref name="ReferenceA">Beissinger, Mark R. 2006 "Soviet Empire as 'Family Resemblance,'" ''Slavic Review'', 65 (2) 294-303; Dave, Bhavna. 2007 Kazakhstan: Ethnicity, language and power. Abingdon, New York:french fry Routledge.</ref><ref name="jstor.org">[http://www.jstor.org/pss/20031013 Foreign Affairs, Vol. 32, No. 1, Oct., 1953 - Soviet Colonialism In Central Asia by Sir [[Olaf Caroe]] ]</ref> ng [[Imperyong Intsik]], at ng [[Imperyong Britaniko]],<ref>[http://www.britishempire.co.uk/ ''The British Empire'']</ref> subalit ang kataga o termino ay maaaring gamitin din para sa mga dominyo o nasasaklawan ng kaalaman, mga paniniwala, mga pagpapahalaga, at kadalubhasaan o kahusayan, katulad ng mga imperyo ng [[Kristiyanismo]] (tingnan ang [[Christendom|sangka-Kristiyanuhan]])<ref>[http://www.religion-online.org/showarticle.asp?title=3350 John B Cobb, ''Christianity and Empire,'']</ref> o [[Islam]] (tingnan ang [[Caliphate|Kalipado]]).<ref>[http://www.pbs.org/empires/islam/ ''Islam Empire of Faith'']</ref> Ang imperyalismo ay pangkaraniwang [[awtokratiko]], at minsan ding [[monolitiko]] (iyong may malaki at hindi nagbabagong kayarian na hindi nagpapahintulot ng pagkakaiba-iba ng mga indibiduwal)<ref>[http://pubs.socialistreviewindex.org.uk/isj93/rees.htm John Rees, ''Imperialism: globalization, the state and war''], International Socialism Journal 93, Winter 2001</ref> bilang katangian. Maaari itong parang kaaya-aya katulad ng sa [[Canada]], o talamak ng karahasan katulad ng sa [[Congo Free State|Malayang Estado ng Konggo]].<ref>[http://thecivilisingmission.com/2010/04/16/the-congo-free-state-a-latifundium-of-terror/ J.F. Gjersø, ''The Congo Free State – A Latifundium of Terror'' 16/04/2010]</ref>
Ayon sa ''Dictionary of Human Geography'', ang imperyalism=tyjndgb dsf
 
==Mga sanggunian==