Tina: Pagkakaiba sa mga binago

Ang '''tina''' o '''pangtina'''<ref name=Gaboy/> (Kastila: ''Tinte'', Aleman: ''Farbstoff'', Portuges: ''Corante'', Italyano: ''Colorante'', Ingles: ''dyeDye''<ref name=Gaboy/>) ay isang sustansiyang ginagamit na [[pangkulay]] ng mga bagay o materyales, karaniwang para sa paglalagay o pagbibigay ng [[kulay]] sa [[tela]]ng ginagamit sa paggawa ng mga [[damit]] o [[kasuotan]].<ref name=NBK>{{cite-NBK|''Dyes and Dyeing'', ''What makes dyes fade?''}}, pahina 366-372.</ref> Tinatawag din itong '''anyil''' o '''tayum'''.<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Dye'', pangtina}}</ref> Kapag natinahan o nalagyan ng tina ang isang bagay, mabilis na kumakapit sa bagay na ito ang kulay dahil sa mga puwersang kimikal o pisikal. Ngunit hindi tinatawag na pagtitina ang pagkakalagay ng kulay sa isang bagay kung hindi "hinahawakan", pinagtatagal, o pinakakapit ng mga puwersang kimikal o pisikal ang mga kulay sa bagay na ito; sa halip, isa lamang itong "paghawa" o bahid ng [[mantsa]].<ref name=NBK/>

Nagkakaroon ng kulay ang isang damit na tininahan o nilagyan ng tina dahil sa kakayahan nitong tumanggap o sumipsip ng liwanag, partikular na ng mga [[wavelength|liboy-haba]] (o ''wavelength'' sa Ingles, literal na "haba ng alon") ng liwanag. May kulay ang tina sapagkat humihigop ito ng ilang mga liboy-haba at itinutulak, pinatatalbog, o nagpapabalik-sinag ang iba..<ref name=Farbstoff1>Kiefer, Gerald: ''Kompakt-Wissen Gymnasium - Chemie: Organische Stoffklassen Natur-, Kunst- und Farbstoffe'', Stark Verlag, 2012, ISBN: 978-3894496692, pahina 161-170.</ref> Mayroong kani-kaniyang partikular na liboy-haba ng liwanag ang bawat isang kulay, ngunit ang [[puti]] ay isang pagkakahalu-halo ng mga liwanag ng lahat ng nakikitang mga liboy-haba.<ref name=Farbstoff2>Grimm,, Hans-Ulrich: ''Chemie im Essen: Lebensmittel-Zusatzstoffe'', Knaur TB, 2013, ISBN: 978-3426785614, pahina 23-28.</ref> Nagiging pula sa paningin ang isang pulang damit dahil sumisipsip ang tinang inilagay dito ng lahat ng mga liboy-haba ng liwanag ''maliban'' na lamang sa pula na pinatatalbog nito. Ang tumalbog na kulay ''ang'' kulay ng tina na makikita ng mata.<ref name=Tinte>Jianhua, Duan: ''Tintura y tejido'', Cooperacion Editorial, 2012, ISBN: 978-8495920423, pahina 17-23.</ref> Samantala, nagmumukhang puti o "walang kulay" ang tinang hindi humihigop ng anumang nakikitang liboy-haba ng liwanag. Depende sa paraan ng pagkakaayos ng mga atomo sa loob ng mga [[tipik]] o [[molekula]] ng isang tina ang partikular na mga liboy-habang nasisipsip o nahihigop ng tina; nakasasanhi ang isang pagbabago sa puwesto, posisyon, o kinalalagyan ng atomo ng paghinto sa kakayahang sumispsip ng liboy-haba ng isang molekula ng tina.<ref name=NBK/>