Alpabetong Filipino: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
unti-unting inaalis ang mga tuldik na hindi kailangan (tinadtad ito ng maling paggamit ng tuldik)
inayos ang mga mali-maling paggamit ng tuldik, inayos ang maling impormasyon (TULDIK hindi TUDLING)
Linya 1:
Ang '''makabagong alpabetong Filipino''' (o mas kilalá bílang '''alpabetong Filipino''') ay ang [[alpabeto]] ng [[wikang Filipino]], ang pambansang wika ng Pilipinas at isa sa mga opisyal na wika ng bansa kasama ang Ingles. Ang modernong alpabetong Filipino ay binubuo ng 28 títiktitik kabílang ang 26 titik ng payak ng alpabetong Latino ng ISO, ang ''Ññ'' ng wikang Kastila at ang ''NGng'' wikang Tagalog. Ito ay isang [[wikang Awstronesyo]]. Sa ngayon, ang makabagong alpabetong Filipino ay maaaring gamitin bílang alpabeto ng mga katutubong wika sa Pilipinas kasama na ang wikang [[Tsabakano]], isang kreyol gáling sa wikang [[Kastila language|Kastila]].
 
Noong taong 2014, ang [[Komisyon sa Wikang Filipino]] ay naglabas ng bagong patnubay para sa ortograpíya na sasagot sa mga dáting suliranin ukol sa kung papaano ikakatawan ang mga tunog sa mga pilíng wika at dayalekto sa Pilipinas.
Linya 5:
==Títik==
{{main|Palabaybayan ng Filipino}}
Noong Agosto 2007, ang [[Komisyon sa Wikang Filipino]] ay nagpalabas ng dokumento tungkol sa palabaybayan ng wikang Filipino, na maaringmaaaring bigyan ng komento.<ref>{{cite web |url = http://wika.pbworks.com/f/ORTOPDF.pdf |title = Ang Ortograpiya ng Wikang Pambansa |accessdate = 2008-01-28 |author = Komisyon sa Wikang Filipino |year = 2007 |publisher = Komisyon sa Wikang Filipino}}</ref> Ito ay hango sa paggamit ng mga titik ng alpabetong Filipino, at ang mga radikal na rebisyon na isinagwaisinagawa noong taongtaóng 2001.
 
Noong Mayo 2008, inilabas ang KWF ang pinal na burador ng ''[[:Talaksan:2008 Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Pambansa.pdf|Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino]]''. Itinakwil nito ang mga radikal na rebisyon ng 2001 at mas binigyang-halaga ang ''status quo'', bagaman kinokodipika o ginagawa nang opisyal ang ilang mga aspetoaspekto nito.
 
Ang mga títiktitik ay kumakatawan sa isang tunógtunog na pasalitàpasalita. ItóIto ay binubuo ng mga patínig o bokáblo at mga katínig o konsonánte. Ang alpabetong Filipino ay binubuo ng 28 na títiktitik na may katawagánkatawagan sa túladtulad sa wikang InglésIngles, maliban sa Ññ /enje/.
 
{| class="wikitable"
Linya 25:
|bi
|/b/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa v
|-
|Cc
|si
|/k/, /s/
|gamit sa mga hirámhiram na salita mula KastilàKastila
|-
|Dd
Linya 40:
|i
|/e/, /i/
|binibigkas nang tunógtunog-schwa kung lalagyanlálagyán ng patuldok (ë) tulad ng sa Mëranaw
|-
|Ff
|ef
|/f/, /p/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa p
|-
|Gg
Linya 65:
|dyey
|/dʒ/, /h/
|gamit sa mga hirámhiram na salita mula KastilàIngles tulad ng ''arkiyoloji'', Arabe tulad ng ''masjid''
|-
|Kk
Linya 105:
|pi
|/p/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa f
|-
|Qq
|kyu
|/k/
|gamit sa mga hirámhiram na salita mula KastilàKastila
|-
|Rr
Linya 120:
|es
|/s/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa z
|-
|Tt
Linya 135:
|vi
|/v/, /b/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa b
|-
|Ww
Linya 155:
|zi
|/z/, /s/
|kadalasang maihahantúladmaihahantulad sa s
|}
 
=== Katínig ===
Ang ABAKADA o ang lumang alpabeto ng mga unang bahagi ng ika-20 siglo ay may mas kaunting katínigkatinig. Sa kalagitnaan ng siglong itóito ay nadagdagan at kalayunang nabawasan. Sa paglabas ng Ortograpiyang Pambansa noong 2014, ang datingdáting 8 titik na hindi pa naidagdag ay sa ngayong pinangalanang opisyal. Ito ay ang mga C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z. Ito ay isang malaking hakbang na idagdag ang mga titik na ito upang gawing modernisado ang sistemang panulat na ito at upang mapangalagaan ang mga katutubong wikàwika sa Pilipinas. Ang mga títiktitik na F, J, V, at Z ay napakaimportante dahil ang mga tunógtunog na ito ay matatagpuan sa mga wika tulad ng Ifugaw at Ivatan.
 
Ito ang mga halimbawa ng mga bagong titik:
Linya 193:
|julúp
|Tausug
|masamáng ugalìugali
|-
|avid
Linya 213:
|vulan
|Ibanag
|buwan
|buwán
|-
|kazzing
|Itawes
|kambing
|kambíng
|-
|zigattu
|Ibanag
|silángan
|silangan
|}
 
=== Patínig ===
Bago ang panahon ng pananakop ng mga KastilàKastila sa Pilipinas, karamihan sa mga wika sa Pilipinas ay tatlong patínig /a/ /i/, at /u/. Maraming naidagdag nga mga salita ang mga KastilàKastila at naidagdag ang /e/ at /o/ sa kalayunan. Bagaman, kahit sa kasalukuyan ang /i/ at /e/ at ang /u/ at /o/ ay naiipagpalit-palit.
 
==== TudlíngTuldik ====
Mula sa paggawa ng ABAKADA, ipinakilala na ni Lope K. Santos ang mga tudlíngtuldik. Ito ay ang mga Palihis (´), Paiwà (`), at Pakupyâ (^) na nilalagay sa ibabaw ng mga patinig. Ang tuldik na pahilis (´) na sumisimbolo sa diin at/o habà, ang tuldik na paiwa (`), ay sumisimbolo sa impit na tunog at ang tuldik na pakupya (^) na sumisimbolo sa impit na tunog at diin.
 
Noong 2015 ang KWF ay nagpakila sa Patuldók na E, Ëë. Ito ay sumisimbolo sa tunog-schwa na matatagpuan sa maraming katutubong wika sa Pilipinas. Ang isa sa mga ito ay ang Mëranaw, na dating binabaybay nang Maranao at Meranao.