Tuldik: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Ikaapat na tuldik - patuldok
Inayos
Tatak: Pagbabagong biswal Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Linya 4:
Ang pangunahing gamit nito sa Latinong pagsulat ay upang mapalitan ang pagbigkas o maláman ang pagkakaiba nito sa pagitan ng magkakatulad ng mga salita. Halimbawa mula sa [[wikang Filipino]] ay ang tuldik na pahilis-kaliwa na makikita sa ''buháy'' at ''gabí'', na nagpapakita ng pagbilis ng bigkas.
 
Sa iba pang mga [[Alphabet|sistemang alapabetikoalpabetiko]], ang mga tuldik ay maaaring magamit sa mga iba pang bagay. Ang mga sistema ng [[Vowel pointing (disambiguation)|vowel pointing]], tulad ng sa [[Arabic language|Arabeng]] [[Arabic diacritics|harakat]] ( ـَ, ـُ, ـُ, atbp.) at ng [[Wikang Ebreo|Ebreong]] [[niqqud]] ( ַ, ֶ, ִ, ֹ , ֻ, etc.), ay nagpapahiwatig ng mga tunog (mga patinig o tono) na hindi magagawa sa payak na alpabeto. Ang [[Indic script|Indic]] na [[virama]] ( ् atbp.) at ang Arabeng [[Arabic diacritics|sukūn]] ( ـْـ ) naman ay naghuhudyat sa kawalan ng patinig. Ang mga cantillation mark naman ay nagpapahiwatig ng [[Prosody (linguistics)|prosody]]. Ang Othermga usesiba includepang gámit ay sng the [[Early Cyrillic|Sinaunang Sirilikong]] [[titlo]] ( ◌҃ ) at ang Ebreong [[gershayim]] ( ״ ), na, respektibli, ay naghuhudyat ng mga daglat o mga akronim, at mga Griyegong tuldik, na mga titik ng alpabeto ay ginamit bílang mga numero. Sa [[Pinyin|Hanyu Pinying]] opisyal na romanisasyon ng sistema ng mga Tsino, ang mga tuldik ay ginamit upang maghudyat sa mga tono ng mga pantig kung saan ang mga nakamarkang patinig ay nandoon.
 
Sa [[Palabaybayan|ortograpiya]] at [[Collation|paghahambing]], ang isang titik na binago ng tuldik ay maaaring ituring bílang isang bagong titik o isang kombinasyon ng titik at tuldik. Iba-iba ang turing dito depende sa wika.
Linya 15:
Una, ang '''pahilís''' (΄), na may dalawang bigkas: ang '''mabilís''', na mabilis ang bigkas ng salita at laging nasa hulíng pantig ng salita (hal: buháy - ''alive'', bukás - ''open'') at '''malúmay''', na marahan o mabagal ang bigkas ng salita at laging nasa una o mga gitnang pantig (hal: búhay - ''life'', búkas - ''tomorrow''). Ito ay ''acute'' sa Ingles.
 
Ikalawa, ang '''paiwà''' (`). Isa lang ang bigkas nito, ang '''malumì'''. Binibigkas ito nang mabagal o marahan at nagtatapos na may impit. Impit ang tawag sa biglang paghinto ng tunog tulad ng à sa talà (''star''). Lagi itong nasa hulíng pantig (hal: punò - ''tree''). Lagi itong nilalagyan ng tuldik na pahilís at malúmay kung higit sa dalawa ang pantig (Hal: pinúnò - ''leader).''. Ito ay ''grave'' sa Ingles.
 
Ikatlo, ang '''pakupyâ''' (^). Isa lang ang bigkas nito, ang '''maragsâ'''. Binibigkas ito nang mabilis at nagtatapos na may impit tulad ng â sa talâ (''list''). Lagi itong nasa hulíng pantig (hal: punô - full). Ito ay ''circumflex'' sa Ingles.
 
Ikaapat, ang '''patuldok''' (¨). Binibigkas ito nang may [[schwa]] (ə) at matatagpuan sa mga wikang [[Ilokano]], [[Wikang Mëranaw|Mëranaw]], at [[Kankanaey|Kankana-ëy]]. Ito ay ''dieresis'' sa Ingles.
 
== Impit ==