|
|image_map_caption = Ang Europa sa kataasan ng pananakop ng Alemanyang Nazi, 1941-1942.<br />
{{align|left|{{Legend|#313131|Alemanyang Nazi<sup>1</sup>}}}}
{{align|left|{{Legend|#818181|[[Europang sakop ng Alemanya|Mga pook na sanasa ilalim ng pananakop ng Alemanya at/o AxisAksis]]}}}}
{{align|left|{{Legend|#555555|Mga [[Axiskapangyarihang powersAksis|kakampi]] ng Alemanya<sup>1</sup>, [[Co-belligerence#Finland as co-belligerent with Germany in World War Two|kasama sa pakikipagdigma]], at mga [[Estadong papet|estadong papet]]<sup>1</sup>}}}}
{{align|left|{{Legend|#c75e5e|Mga sa ilalim ng [[Allieskapangyarihang of World War II|Allied]]Alyado}}}}{{clear}}
{{align|left|{{Legend|#ffffff|[[Neutrality (international relations)|Mga bansang walang kinikilingang ]]kinakampihan}}}}
|national_motto = {{lang|de|''[[Ein Volk, ein Reich, ein Führer]]''}}<br /><small>"Isang masa, isang [[Reich]], isang [[Führer]]"</small>
|national_anthem = {{lang|de|''[[Deutschlandlied|Das Lied der Deutschen]]''}} <small>(opisyal)</small><br /><center>[[File:German national anthem performed by the US Navy Band.ogg]]</center><br /><small>Unang saknong ng </small><br />{{lang|de|''[[Deutschlandlied|Das Lied der Deutschen]]''}}<br /><small>at sinundan ng</small> {{lang|de|''[[Horst-Wessel-Lied]]''}}
|today = {{Flag|Alemanya}}<br />{{Flag|Austria}}<br />{{Flag|Belhika}}<br />{{Flag|Republikang Tseko}}<br />{{Flag|Pransiya}}<br />{{Flag|Belarus}}<br />{{Flag|Italya}}<br />{{Flag|Lithuania}}<br />{{Flag|Luxembourg}}<br />{{Flag|Olanda}}<br />{{Flag|Poland}}<br />{{Flag|Rusya}}<br />{{Flag|Eslobenya}}<br />{{Flag|Ukraine}}<br />{{Flag|Eslobakya}}<br />
|footnotes =
1: Kasama ang mga ''de facto'' na [[Annexation|isinanib]]/isinamang mga territoryoteritoryo.<br />
2: Ang Opisinaopisina ay pormal na bakante. Binasagan ni Adolf Hitler ang sarili bilang [[Führer und Reichskanzler]] mula Agosto 1934.
<br />3: Ginamit ni Lutz Graf Schwerin von Krosigk ang titulong [[Nangungunang Ministro ng Imperyong Aleman|Nangungunang Ministro]].
<br />4: Sa pamamgitan ng [[Batas Pagpapagana ng 1933]], ang pamhalaanng Aleman ay binigyan ng kapangyarihang legislatibo, ngunit ang ''Reichstag'' ay pormal na nanatili bilang taggagawa ng batas.
}}
Ang '''Alemanyang Nazi''' (German[[Wikang Aleman|Aleman]]: ''Nazideutschland'') at, kilala rin bilang '''Ikatlong Reich''' (GermanAleman: ''Drittes Reich'') ngunit opisyal na tinawag na Alemang Reich (GermanAleman: ''Deutsches Reich''), mula 1933 hanggang 1943 at Dakilang Alemang Reich (GermanAleman: ''Großdeutsches Reich''), muamula 26 Hunyo 1943, pasulong ang pangalawang karaniwang ginagamit upang tukuyin ang [[Alemanya]] mula 1933 hanggang 1945 nang ito ay isang [[totalitaryan]] na [[diktadurya]] na pinamunuan ni [[Adolf Hitler]] at ng kanyang [[Partidong Nazi]].
Nakipagkasundo sila sa [[Unyong Sobyet]] na tutulungan nito ang Alemanya kung sakaling makipagdigma sila. Hinati din nila sa dalawa ang [[PolandPolonya]] na itinatadhana ng kasunduan. Ngunit nawalan ito ng bisa nang atakihinsalakayin ng Alemanya ang Unyong Sobyet na tinatawag na [[Operasyong Barbarossa]].
Ang Alemanyang Nazi ay nagsimula ng manalo ang partidong Nazi sa Alemanya at naging ChancellorKanselor ng Alemanya si Adolf Hitler. Nang mamatay si PresidentePangulong Hidenburg, siya ang pumalit bilang Presidentepangulo. Bago pa man mamuno si Hitler bilang Presidentepangulo sinakop niya na ang Austria, ChechoslovakiaTsekoslobakya at iba pang katabing bansa. NagdesisyonNagpasya silang humiwalay sa League[[Liga ofng mga NationsBansa]]. Noong 23 Agosto 1939, lumagda sila ng kasunduan ng [[Unyong Sobyet]], kabilang dito ang hahatiin nila ang PolandPolonya kung sakaling lulusubin ito ng Alemanya at tutulungan ng Unyong Sobyet ang Alemanya kung sakaling makipagdigma ito. 1 Setyembre 1939 ngnang salakayin ng Alemanya ang PolandPolonya pakanluran, at sinalakay naman ng Unyong Sobyet ang PolandPolonya pasilangan. Nang tumangging alisin ni Hitler ang kanyang sandatahan sa PolandPolonya, Nagdeklaranagpahayag ng pakikidigma ang Pransiya at Britanya. Sa tagsibol ng 1940, nilusob ng pwersa ng Alemanya ang Denmark, Norway, Belgium at Netherlands. Isinunod naman ang Pransiya. Nang matalo ang Pransiya ang mga sundalo ng Alliedkapangyarihang powersAlyado ay ipinalipat sa Dunkirk. Nang bumagsak ang Pransiya, hinati ito sa dalawa. Ang Hilaganghilagang Pransiya naay sakop ng Alemanya, at ang kolaboreytor ng Alemanya, ang Kanlurangkanlurang Pransiya na mas kilala bilang [[Vichy France]].
Noong Agosto hanggang Oktubre ng 1940, inatakenilusob ng Luftwaffe (pwersanghukbong panghimpapawid ng Alemanya) ang mga siyudadlungsod ng Inglatera ngunit hindi matalo ang RAF (Royal Air Force) o pwersanghukbong panghimpapawid ng Britanya kaya't hindi masakop ng Alemanya ang Britanya.Sa Hlagang Aprika, Ang pwersa ng Italya ay umurong sa Egypt[[Ehipto]], kung saan nakistastyonnakaistasyon ang pwersa nito. Natalo sila perongunit napaatras ng pwersa ng Alemanya sa borderhangganan ng EgyptEhipto. Dahil sa kanyang pagkapanalo, inatakesinalakay nito ang dating kakampi niya, ang Unyong Sobyet, ngnang ilunsad nito ang Operasyong Barbarossa. Mahigit kilometro nalangna lang ang distansiya nila sa Moscow, ang kapitolyo ng Unyong SObyetSobyet ngunit napaatras sila ng matinding tagalamig. Muli silang umatakesumalakay sa isang rehiyon at tinangkang sakupin ang [[Stalingrad]], perongunit hindi masakop ang Stalingrad dahil sa Opensibaopensiba ng mga rusoRuso sa ilalim ni Heneral Zhukov, at napaatras nila ang pwersa ng Alemanya. Sa hilagang Aprika ang pagsakop ng MorrocoMorocco at Algeria ng Alliedkapangyarihang PowersAlyado ang nagwakas ng ambisyon ng Alemanya sa Hilagang Aprika. Sa Europa, napaatras muli ng pwersa ng mga rusoRuso ang pwersa ng Alemanya sa borderhangganan ng PolandPolonya. Sa ilalim ng pamumuno ni Heneral [[Dwight Eisenhower]], inilunsad nila ang OperansiyonOperasyong Overlord. Napalaya nila ang Paris at patuloy na umuurong ang pwersa ng mga Ruso papuntapatungo sa kanluran. Inilunsad na ng Alemanya ang huling opensiba nila sa Kanlurankanluran, ang battlelabanan of thesa Bulge ngunit dahil sa paurong ang mga Ruso sa Kanlurankanluran, nabigo ito. Habang nasa taguan si Hitler kasama ang asawa niysniya, si [[Eva Braun]], nagpakamatay siya at naging dahilan ito upang sumuko ang Alemanyang Nazi.
== Tignan din ==
| 