|
SHKFSKCSGJCSGJKKCGHSCGJSCGHJSCKGHSXIGHJXSGUJJXSGUIXJAGUXAGUXAGUXIGHJAJXGUIAXUIGSXIGUSXGYAXGYUSXGYUSXIGYJWXUGS!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
{{Infobox Country
|native_name = ''República Bolivariana de Venezuela''
|conventional_long_name = Bolivarianong Republika ng Venezuela{{ref label|name|1|none}}</small>
|common_name = Venezuela
|image_flag = Flag of Venezuela.svg
|image_coat = Coat of arms of Venezuela.svg
|image_map = LocationVenezuela.svg
|national_motto = {{unbulleted list
|list_style=line-height:125%;
|[[Wikang Kastila|Kastila]]/[[Wikang Espanyol|Espanyol]]: ''Dios y Federación''<br />([[Wikang Tagalog|Tagalog]]: "Diyos at Pederasyon")}}
|national_anthem = {{unbulleted list
|item1_style=line-height:125%;
|item2_style=line-height:125%;
|item3_style=margin-top:4px;
|''[[:es:Gloria al Bravo Pueblo|Gloria al Bravo Pueblo]]''
| {{small|(Papuri sa Sambayanang Magiting)}}
| <center>[[File:United States Navy Band - Gloria al Bravo Pueblo.ogg]]</center>}}
|official_languages = [[Wikang Kastila|Kastila]]/[[Wikang Espanyol|Espanyol]]{{ref label|languages|2|none}}
|languages_type = [[Pambansang wika]]
|languages = [[Wikang Kastila|Kastila]]/[[Wikang Espanyol|Espanyol]] (''[[de facto]]''){{ref label|languages|2|none}}
|demonym = [[Venezuelan]] (Ingles); Venezolano, Venezolana (Espanyol)
|capital = [[Caracas]]
|latd=10 |latm=30 |latNS=N |longd=66 |longm=58 |longEW=W
|largest_city = capital
|government_type = [[:en:Federal republic|Pederal]] [[:en:Predisential system|pampanguluhan]] [[:en:Constitution of Venezuela|Konstitusyonal]] [[Republika]]
|leader_title1 = [[:en:President of Venezuela|Pangulo]]
|leader_name1 = [[Nicolás Maduro]] [[:en:United Socialist Party of Venezuela|(PSUV)]]
|leader_title2 = [[:en:Vice President of Venezuela|Pangalawang Pangulo]]
|leader_name2 = [[:en:Jorge Arreaza|Jorge Arreaza]] [[:en:United Socialist Party of Venezuela|(PSUV)]]
|area_rank = Ika-33
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 916,445
|area_sq_mi = 353,841
|percent_water = 0.32{{ref label|area|3|none}}
|population_estimate = 28,199,822
|population_estimate_rank = ika-40
|population_estimate_year = Oebrero 2008
|population_census = 23,054,985
|population_census_year = 2001
|population_density_km2 = 30.2
|population_density_sq_mi = 77
|population_density_rank = Ika-173
|GDP_PPP = $334.850 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/weorept.aspx?sy=2004&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=299&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=62&pr.y=4 |title=Venezuela|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2008-10-09}}</ref>
|GDP_PPP_rank = Ika-32 <!---IMF--->
|GDP_PPP_year = 2008
|GDP_PPP_per_capita = $12,933<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-62 <!---IMF--->
|GDP_nominal = $333.529 billion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank = ika-35 <!---IMF--->
|GDP_nominal_year = 2008
|GDP_nominal_per_capita = $11,827<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = ika-58 <!---IMF--->
|sovereignty_type = [[Kalayaan]]
|established_event1 = mula sa Espanya
|established_date1 = [[Hulyo 5]], [[1811]]
|established_event2 = mula sa [[:en:Gran Colombia|Gran Colombia]]
|established_date2 = [[Enero 13]], [[1830]]
|established_event3 = Kinilala
|established_date3 = [[Marso 30]], [[1845]]
|HDI = {{increase}} 0.826 <ref>http://hdrstats.undp.org/2008/countries/country_fact_sheets/cty_fs_VEN.html</ref>
|HDI_rank = Ika-61
|HDI_year = 2007
|HDI_category = <font color="#009900">mataas</font>
|Gini = 42.2<ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ve.html|title=Venezuela|accessdate=13 Marso 2007|publisher=CIA|date=8 Marso 2007|work=The World Factbook}}</ref>
|Gini_year = 2007
|Gini_category = <font color="#e0584e">mataas</font>
|currency = [[Venezuelan bolívar|Bolívar fuerte]]{{ref label|currency|4|none}}
|currency_code = VEF
|country_code =
|time_zone = [[UTC-4]]
|utc_offset =
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|drives_on = kanan
|cctld = [[.ve]]
|calling_code = 58
|footnotes = {{note label|name|1|none}} Ang "Bolivarianong Republika ng Venezuela" ay naging buong opisyal na katawagan ng bansa mula noong ipinatupad ang bagong Saligang-Batas ng Venezuela noong 1999, nang ang estado ay ipinangalan sa karangalan ni [[Simón Bolívar]].<br />{{note label|languages|2|none}} Kinikilala rin ng Saligang-Batas ang lahat ng mga katutubong wikang sinasalita sa bansa.<br />{{note label|area|3|none}} Ang mga teritoryong pinangangasiwaan ng Venezuela ang kasama sa kabuuuang lawak ng nasasakupan.<br />{{note label|currency|4|none}} Noong 1 Enero 2009, isang bagong bolivar, ang ''bolívar fuerte'' (ISO 4217 code VEF), na nagkakahalaga ng 1,000 VEB, ay ipinakilala.
}}
Ang '''Venezuela''' /ve·nes·we·la/, na opisyal na tinutukoy bilang '''Bolivarianong Republika ng Venezuela''' ay ang pinakahilagang bansa sa [[Timog Amerika]]. Sinasakop ng teritoryo ng Venezuela ang lawak na {{convert|916445|sqkm|abbr=on}} na may tinatayang populasyon na 29,100,000. Itinuturing ang Venezuela na estado na may napakataas na ''biodiversity'', na may mga naninirahang hayop at halaman mula sa mga kabundukan ng [[Andes]] sa kanluran hanggang sa mga kagubatan ng batis ng [[Amazon]] sa timog, na dumadaan sa malawak na mga kapatagan ng ''[[:en:Los Llanos, Venezuela|llanos]]'' at baybayaing [[Karibe]] sa gitna at sa [[:en:Orinoco Delta|Orinoco Delta]] sa silangan.
Napapaligiran ang bansa ng [[Dagat Karibe]] at [[Karagatang Atlantiko]] sa hilaga, [[Guyana]] sa silangan, [[Brazil]] sa timog, at [[Colombia]] sa kanluran. Sa labas ng pampang nito, matatagpuan ang mga estadong [[Karibe]] ng [[Aruba]], ang [[Netherlands Antilles]] at [[Trinidad at Tobago]]. '''Venezolano/Venezolana''' ({{lang-en|Venezuelan}}) ang tawag sa mamamayan.
Ang teritoryong kilala ngayon bilang Venezuela ay sinakop ng [[Espanya]] noong 1522 sa gitna ng paglaban ng mga katutubo sa Venezuela. Noong 1811, isa ang bansa sa unang mga kolonya ng Espanya sa Amerika na nagpahayag ng kasarinlan, na hindi naging tuluyang matatag hanggang 1821, nang ang Venezuela ay isang kagawaran pa ng republikang pederal ng [[:en:Gran Colombia|Gran Colombia]]. Tuluyan nitong nakamit ang kasarinlan bilang isang hiwalay na bansa noong 1830. Noong ika-19 na dantaon, nakaranas ang Venezuela ng kaguluhang pampulitika at autokrasya, nanatiling pinangunahan ng rehiyunal na mga ''[[:en:caudillo|caudillo]]'' (mga malalakas na tao sa militar) hanggang noong kalagitnaan ng ika-20 dantaon. Mula noong 1958, naranasan ng bansa ang serye ng mga pamahalaang demokratiko. Ang pagkagimbal sa ekonomiya noong mga dekada ng 1980 at 1990 ay nagdulot ng ilang mga krisis pampulitika, kasama ang mga nakamamatay na gulo (''riot'') ng [[:en:Caracazo|Caracazo]] noong 1989, ang dalawang tangkang kudeta noong 1992, at ang pagtataluwalag (''impeachment'') ni Pangulong [[:en:Carlos Andrés Pérez|Carlos Andrés Pérez]] dahil sa katiwalian sa kaban ng bayan noong 1993. Ang pagbagsak ng tiwala sa mga umiiral na partido ang naghudyat sa pagkakaluklok noong halalan ng 1998 ng opisyal na dating kasama sa kudeta na si [[Hugo Chávez]] at ang paglulunsad ng [[:en:Bolivarian Revolution|Himagsikang Bolivariano]], na sinimulan sa Asamblea sa Konstitusyon ng 1999 upang magsulat ng bagong [[:en:Constitution of Venezuela|Saligang-Batas ng Venezuela]].
Ang Venezuela ay isang [[pederasyon|pederal]] na [[:en:presidential republic|republikang pampanguluhan]] na binubuo ng [[Mga Estado ng Venezuela|23 estado]], ang Distritong Kabisera ng Venezuela (''[[:en:Venezuelan Capital District|Venezuelan Capital District]]'') kung saan kabilang dito ang [[Caracas]], at ang mga ''[[:en:Federal Dependencies of Venezuela|federal dependencies]]'' ng Venezuela kung saan kabilang ang mga pulóng nakahiwalay sa Venezuela. Inaangkin din ng Venezuela ang lahat ng mga teritoryo ng [[Guyana]] sa kanluran ng [[Ilog Essequibo]], isang malawak na sukat (''tract'') na tinaguriang ''[[:en:Guayana Esequiba|Guayana Esequiba]]'' o ang ''Zona en Reclamación'' (ang sonang inaangkin).<ref name="Geneva Agreement, 17 February 1966">{{cite web|url=http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20561/volume-561-I-8192-English.pdf|archiveurl=http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20561/volume-561-I-8192-English.pdf Text of the Treaty on the United Nations website|title=Geneva Agreement, 17 February 1966|archivedate=5 Mayo 1966|accessdate=15 Ene 2013|publisher=United Nations}}</ref>
[[Talaksan:Ve-map.png|thumb]]
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
{{South America}}
{{Latinunion}}
[[Kategorya:Mga bansa sa Timog Amerika]]
[[Kategorya:Venezuela]]
| 