Wikipedia

Pangungusap: Pagkakaiba sa mga binago

Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Revert to revision 1586219 dated 2017-08-03 10:47:15 by JWilz12345 using popups
Inayos
Linya 3:
Sa [[linggwistika]], ang '''pangungusap''' ay lipon ng mga [[salita]] na nagpapahayag ng buong [[diwa]]. Binubuo ito ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa.
 
== Mga ayos ng pangungusap ==
May dalawang ayos ang pangungusap:, ang karaniwan at di-karaniwan. Kung ang panaguri ay nauuna kaysa simuno, ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos; at kung ang simuno naman ang nauuna kaysa sa panaguri, ang pangungusap ay nasa di-karaniwankaraniwang ayos. Ang panandang "ay" ay kadalasang makikita sa mga pangungusap na nasa di karaniwang ayos.
 
* '''Karaniwan/ganap''' - Nagsisimulanagsisimula sa Panaguripanaguri at Nagtataposnagtatapos sa simuno. Halimbawa: May bagong tsinelas si Ana.
*:Halimbawa: ''Mayroong bagong tsinelas si Ana''.
* Di- Karaniwan - Nagsisimula sa Simuno at Nagtatapos sa Panaguri. Halimbawa: Si Ana ay bumili ng bagong tsinelas.▼
* '''Di-Karaniwan''' - nagsisimula sa simuno at nagtatapos sa panaguri
▲* Di- Karaniwan - Nagsisimula sa Simuno at Nagtatapos sa Panaguri. :Halimbawa: ''Si Ana ay bumili ng bagong tsinelas''.
 
== Uri ng mga pangungusap ==
 
=== Ayon sa pangungusap na walang paksa ===
* '''Mga pangungusap na eksistensyal''' - nagpapahayag ng pagkamayroon ng isa o higit pang [[tao]], at iba pa. Pinangungunahan ito ng may o mayroon.
 
* Mga pangungusap na eksistensyal - nagpapahayag ng pagkamayroon ng isa o higit pang [[tao]], atbp. Pinangungunahan ito ng may o mayroon. :Halimbawa: ''Mayroon daw ganito roon.''
* '''Mga pangungusap na pahanga''' –- nagpapahayag ng damdaming paghanga.
*:Halimbawa: ''Kayganda ng babaing iyun!''
* '''Mga sambitla''' –- tumutukoy sa mga iisahin o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng matinding damdamin.
*:Halimbawa: ''Aray!''
* '''Mga pangungusap na pamanahon''' –- nagsasaad ng [[oras]] o uri ng panahon.
*:Halimbawa: ''Maaga pa.''
* '''Mga pormularyong [[agham panlipunan|panlipunan]]''' –- mga pagbati, pagbibigay-galang, atbp. na nakagawian na sa lipunang [[Pilipino]].
*:Halimbawa: ''Magandang umaga po.''
* '''Mga pangungusap na sagot lamang''' - sagot sa mga tanong na hindi na kailangan ng paksa.
*:Halimbawa: '''T:''' ''Sino siya?'' '''S:''' ''Kaibigan.''
* '''Mga pangungusap na Pautospautos/Pakiusappakiusap'' - Ang pangungusap na pautos ay nag-uutos o nakikiusap. Gumagamit ito ng salitang paki ang pakiusap.
*:Halimbawa: ''Pakidala.''
 
=== Ayon sa kayarian ===
 
Ang pangungusap ay may apat na kayarian: payak, tambalan, hugnayan at langkapan.
 
Ang '''payak''' na pangungusap ay nagpapahayag ng iisang kaisipan. Maaaring nagtataglay ng payak o tambalang simuno at panaguri. MayMayroon itong apat itongna kayarian:
payak# Payak na simuno at payak na panaguri;
# payakPayak na simuno at tambalang panaguri;
tambalang# Tambalang simuno at payak na panaguri;
# at tambalangTambalang simuno at tambalang panaguri.
 
Mga halimbawa:
 
Halimbawa:
* ''Ang [[pamahalaan]] ay masigasig sa mabilisang pagsugpo ng kriminalidad sa [[bansa]].''
* ''Ang mga [[lalaki]] at [[babae]] ay naghahanda ng palatuntunan para sa darating na pista.''
Line 36 ⟶ 44:
* ''Ang mga guro at mag-aaral ay aawit at sasayaw para sa pagdiriwang ng [[Buwan]] ng [[Wika]].''
 
Ang tambalang'''tambalan'''g pangungusap ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa:.
 
Halimbawa:
 
* ''Nagtatag ng isang pangako si Arnel at umisip siya ng magandang proyekto para sa mga kabataan sa kanyang pook.''
* ''Maraming balak silang gawin sa [[Linggo]]: magpapamigay sila ng [[pagkain]] sa mga batang lansangan, magpapadala sila nga mga damit sa mga batang ulila saka maghahandog sila ng palatuntunan para sa mga [[sakit|maysakit]] sa gabi.''
Line 46 ⟶ 53:
 
Halimbawa:
 
* ''Gaganda ang iyong [[buhay]] kung susunod ka sa mga pangaral ng inyong magulang.''
* ''Ang batang putol ang mga [[kamay]] ay mahusay gumuhit.''
 
Ang langkapang'''langkapan'''g pangungusap ay binubuo ng dalawa o mahigit pang sugnay na makapag-iisa at dalawa o mahigit pang sugnay na di-makapag-iisa.
 
Halimbawa:
 
* ''Ang buhay sa [[mundo]] ay pansamantala lamang kaya't dapat na tayo ay magpakabuti upang makamit ang kaligayahan sa kabilang buhay.''
* ''Nahuli na ang mga masasamang-loob kaya't payapa na kaming nakatutulog sa gabi, kasi sila lamang ang gumugulo sa amin.''
Line 59 ⟶ 64:
 
=== Ayon sa gamit ===
Maiuuri rin ang pangungusap bilang '''pasalaysay''' o '''paturol''', '''patanong''', '''pautos''', at '''padamdam''':
 
* '''Pasalaysay''' o '''Paturol:''' - Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o pangyayari. Lagi itong nagtatapos sa tuldok (.) oo o hindi.
* '''Patanong:''' - Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o pangyayari, at tandang pananong (?) ang bantas sa hulihan nito.
* '''Pautos:''' - Ito ay uri ng pangungusap kung saan ay nakikiusap o nag uutos ito.
* '''Padamdam:''' - Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng tuwa, pagkagulat, paghanga, panghihinayang at iba pa.
 
[[Kategorya:Panitikan]]
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Pangungusap"