Vietnam: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Linya 98:
Noong 938 [[Pangkaraniwang Panahong|CE]], isang panginoong taga-Vietnam na nagngangalang [[Ngo Quyen|Ngô Quyền]] ang tumalo sa hukbong Intsik sa [[Labanan sa Ilog Bach Dang (938)|Ilog Bạch Đằng]] at natamasa ang kalayaan pagkatapos ng 10 dantaon pamumuno ng mga Tsino.<ref>[http://web.archive.org/web/20060428005830/http://vietnamnews.vnagency.com.vn/showarticle.php?num=04SUN220106 Spears offer insight into early military strategy], Viet Nam News</ref> Ang pangalan ay binago bilang Đại Việt, ang bansa ay naging maunlad noong panahon ng [[Dinastiyang Ly]] at ng [[Dinastiyang Trần]]. Noong panahon ng pamamahalang Tran, ang Đại Việt ay tatlong beses na lumaban sa pananakop ng mga Mongol sa Vietnam.<ref>[http://countrystudies.us/vietnam/9.htm The Tran Dynasty and the Defeat of the Mongols]</ref> Ang [[Budhismo]] sa Vietnam ay lumaganap at naging relihiyon ng estado. Pagkatapos ng sandaling [[Dinastiyang Hồ]], panandaliang nahinto ang kalayaan ng Vietnam ng mga Tsino, subalit naibalik din ni [[Le Loi|Lê Lợi]], ang pinuno ng [[Dinastiyang Le]]. Naabot ng Vietnam ang antas ng tugatog sa Dinastiyang Le noong ika-15 dantaon, lalo na nang mamuno si Emperador [[Le Thanh Tong|Lê Thánh Tông]] (1460–1497). Sa pagitan ng ika-11 at 18-dantaon, pinalawak ng mga taga-Vietnam ang kanilang sakop patimog bilang {{lang|vi|nam tiến}} (''Patimog na pagkapapalawak'').<ref>[http://countrystudies.us/vietnam/11.htm The Le Dynasty and Southward Expansion]</ref> Doon ay nagapi nila ang Kaharian ng [[Champa]] at ilang bahagi ng [[Imperyong Khmer]].<ref>[http://www.ancientworlds.net/aw/Article/549713 The Kingdom of Champa]</ref><ref>[http://www.cpamedia.com/history/cham_survivors/ The Chams: Survivors of a Lost Civilisation]</ref>
 
Hanggang sa huling bahagi ng Dinastiyang Lê, Ang mga kaguluhang sibil ay lumaganap sa kalakhang bahagi ng Vietnam. Una, ang sinusuportan ng mga Tsinong [[Dinastiyang Mạc]] ay hinamon ang kapangyarihan ng Dinastiyang Lê, Pagkatapos matalo ng Dinastiyang Mạc, muling nanumbalik ang Dinastiyang Lê, subalit wala nang aktuwal na kapangyarihan. Ang kapangyarihan ay nahati sa pagitan ng mga [[Panginoong Trịnh]] na kasali sa [[Digmaang Trịnh-Nguyễn|digmaang sibil]] nang mahigit sa apat na dekada. Sa mga panahong ito, ang mga Nguyễn ay nagpalawak sa katimugang Vietnam hanggang sa [[Mekong Delta]], at isinama ang [[Champa]] sa gitnang kabundukan at mgmga lupain ng Khmer sa Mekong. Ang digmaang sibil ay nagwakas nang ang magkapatid na [[Tay Son|Tây Sơn]] ay magapi ang dalawang naglalaban partido at sila ay nagtayo ng kanilang bagong dinastiya. Subalit, ang kanilang pamumuno ay hindi nagtagal nang ganun kahaba nang sila ay matalo ng mga natitirang paksiyon ng mga Panginoong Nguyễn na pinamunuan ni [[Gia Long|Nguyen Anh]] sa tulong ng mga Pranses. Pinag-isa ni Nguyen Anh ang Vietnam, at nagtatag ng [[Dinastiyang Nguyễn]], na namuno sa pangalang Gia Long.
 
== Panahon ng Kolonyang Kanluranin ==