Mamalya: Pagkakaiba sa mga binago

Maliban sa limang espesye o uri ng mga [[monotreme]] (mga nangingitlog na mamalya), ang lahat ng mga nabubuhay na mamalya ay nanganganak ng buhay na supling. Ang karamihan ng mga mamalya kabilang ang anim na pinakamayaman sa espesye o uring mga ordern ay kabilang sa pangkat na may inunan. Ang tatlong pinakamalalaking orden sa pagkakasunod-sunod na pababa ang [[Rodentia]](mga [[maliit na daga]], [[daga]], mga [[porkyupayn]], mga [[babera]], mga [[kapibara]] at mga ngumunguyang mga mamalya), [[Chiroptera]](mga [[paniki]]) at ang [[Soricormpha]](mga [[musaranya]], mga [[mowl (hayop)|mowl]] at mga [[solendon]]). Ang tatlong pinakamalalaking mga orden na depende sa pag-uuring ginagamit ang mga [[primado]] na kinabibilangan ng mga [[tao]], ang [[Cetartiodactyla]] (na kinabibilangan ng mga [[ungguladong may paang patas]] at mga [[balyena]]), at ang [[Carnivora]](mga [[pusa]], mga [[aso]], mga [[musang]], mga [[oso]], mga [[piniped|karnerong-dagat]] at mga kamag-anak nito).<ref name=MSW3intro/> Bagaman ng pag-uuri ng mga mamalya sa antas na pamilya ay kaugnay na matatag, ang mga iba-ibang pagtrato sa mas mataas na mga antas na pangalawang-klase, ibabang-klase at orden ay lumilitaw sa mga panitikang magkakasabay lalo na para sa mga marsupiyal. Ang karamihan ng mga kamakailang pagbabago ay sumasalamin sa mga resulta ng [[pagsusuri na kladistiko]] at [[henetikang molekular]]. Ang mga resulta mula sa henetikang molekular ay halimbawa sa pagtumungo sa pagggamit ng mga bagong pangkat gaya ng [[Afrotheria]] at ang paglisan sa mga tradisyonal na pangkat gaya ng [[Insectivora]]. Ang mga sinaunang ninuno ng mga mamalya na [[sinapsido]] ang mga [[Sphenacodontia|sphenacodont]] na [[pelikosauro]] na isang pangkat na kinabibilangan din ng [[Dimetrodon]]. Sa wakas ng panahong [[KarboniperosoCarboniferous]], ang pangkat na ito ay nag-[[ebolusyong naiiba|naiiba]] mula sa hanay ng [[sauropsida]] na tumungo sa mga kasalukuyang nabubuhay na mga [[reptilya]] at [[ibon]]. Ito ay pinangunahan ng maraming mga sari-saring pangkat na mga hindi mamalyang sinapsido(na minsang tinutukoy na mga tulad ng mamalyang reptilya) at ang mga unang mamalya ay unang lumitaw sa Kapanahunana ng Simulang [[Mesosoiko]]. Ang mga modernong orden ng mamalya ay lumitaw sa mga panahong [[Paleoheno]] at [[Neoheno]] ng Kapanahunang [[Senosoiko]].

Ang unang mga buong pang-lupaing [[bertebrado]] ang mga [[amniota]]. Tulad ng mga hinalinhan nitong [[ampibyano]], ang mga ito ay may mga [[baga]] at biyas(hita). Gayunpaman ang mga itlog ng [[amniota]] ay may panloob na mga membrano na pumapayag sa umuunlad na embriyo na huminga ngunit nagpapanitili ng tubig sa loob. Kaya ang mga amniota ang mangitlog sa tuyong lupain, samantalang ang mga ampibyano ay pangkalahatang nangangailangan na mangitlog sa tubig. Ang mga unang amniota ay maliwanag na lumitaw sa [[Pennsylvaniyano|Pennsylvaniano]] (Huling [[KarboniperosoCarboniferous]]). Ang mga ito ay nag-ebolb mula sa higit na naunang mga ampibyano na [[Reptiliomorpha|reptiliomorph]] o anyong reptilya<ref name="AhlbergMilner1994OriginOfTetrapods">{{cite journal