Amphibia: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Yehoshua Wika (usapan | ambag) m Inilipat ni Yehoshua Wika ang pahinang Ampibyan papunta sa Ampibiyano |
m (via JWB) |
||
Linya 23:
[[Talaksan:Diplocaulus vale21DB.jpg|thumb|left|upright|alt=''Diplocaulus''|Ang leponspondyl na ''[[Diplocaulus]]'' na lumitaw sa panahong [[Permiyano]]]]
Sa wakas ng panahong Deboniyano ({{Ma|360}}), ang mga dagat, ilog at lawa ay napupuno ng buhay ngunit ang lupain ang sakop ng mga sinaunang halaman at hindi naglalaman ng mga bertebrata <ref name="Spoczynska"/> bagaman nagagawang minsan ng ilan gaya ng ''[[Ichthyostega]]'' na alisin ang mga sarili nito sa tubig.<ref>{{cite web |url=http://tolweb.org/Ichthyostega |title=''Ichthyostega'' |author=Clack, Jennifer A. |date=2011 |work=Tree of Life web project |accessdate=2012-09-29}}</ref> Sa simulang [[
[[Talaksan:Eryops - National Museum of Natural History - IMG 1974.JPG|thumb|alt=''Eryops''|Isang matanda at larva ng ''[[Eryops]]'']]
Ang mga pinagmula at relasyong [[ebolusyon]]aryo sa pagitan ng tatlong mga pangunahing pangkat ng ampibyan ay isang paksa ng debate. Ang isang piloheniyang molekular noong 2005 batay sa analisis ng [[Ribosomal DNA|rDNA]] ay nagmumungkahi na ang mga [[salamander]] at [[caecilian]] ang pinakamalapit na magkaugnay sa bawat isa kesa sa mga [[palaka]]. Lumilitaw rin na ang [[ebolusyong diberhente|diberhensiya]] ng mga tatlong pangkat ay nangyari sa panahong [[Paleosoiko]] o Simulang [[Mesosoiko]] bago ang paghahati ng superkontinenteng [[Pangaea]] at sandaling pagkatapos ng diberhensiya ng mga ito mula sa [[sarcopterygii|isdang may lobong palikpik]]. Ang pagiging maikli ng panahong ito at kabilisan na ang [[radiasyong pag-aangkop]] ay nangyari ay makatutulong sa pagpapaliwang ng relatibong kakulangan ng mga fossil ng primitibong fossil.<ref>{{cite journal |author=San Mauro, Diego; Vences, Miguel; Alcobendas, Marina; Zardoya, Rafael; Meyer, Axel |year=2005 |title=Initial Diversification of living amphibians predated the breakup of Pangaea |journal=The American Naturalist |volume=165 |issue=5 |pages=590–599 |jstor=429523 |doi=10.1086/429523 |pmid=15795855 }}</ref> May mga malalaking puwang sa fossil rekord ngunit ang pagkakatuklas ng isang proto-palaka mula sa Simulang [[Permiyano]] sa Texas noong 2008 ay nagbigay ng nawawalang ugnayan na may maraming mga katangian ng mga modernong palaka. Ang [[pilohenetikang molekular|analisis na molekular]] ay nagmumungkahi na ang diberhensiya ng palaka at salamander ay nangyari ng mas maaga kesa sa ipinapakita ng ebidensiyang paleontolohikal.<ref name="Anderson">{{cite journal |author=Anderson, J.; Reisz, R.; Scott, D.; Fröbisch, N.; Sumida, S |year=2008 |title=A stem batrachian from the Early Permian of Texas and the origin of frogs and salamanders |journal=Nature |volume=453 |issue= 7194|pages=515–518 |doi=10.1038/nature06865 |pmid= 18497824 }}</ref> Nang ang mga ito ay nag-ebolb mula sa isdang may baga, ang mga ampibyan ay nangailangnang gumawa ng ilang mga [[radiasyong pag-aangkop|pag-aangkop]] para sa pamumuhay sa lupain. Ang mga ito ay nangaialan na makapag-ebolb ng mga bagong paraan ng lokomosyon upang palitan ang mga pagilid na tulak ng mga bunto na ginamit sa paglangoy. Ang mga vertabral na column, sinturon ng hita at muskulatur ay nangailangan na maging sapat na malakas upang itaas ang mga ito sa lupain para sa lokomosyon at pagkain. Itinakwil ng mga panglupaing matanda ng mga ito ang mga sistemang [[linyang lateral]] at nag-angkop ng mga sistemang pandama upang makatanggap ng stimuli sa pamamagitan ng midyum ng hangin. Ang mga ito ay nangailangan na bumuo ng mga bagong paraan upang kontrolin ang init ng katawan nito upang makaya ang mga pagbabago sa mga temperatura ng kapiligiran. Ang mga ito ay nangailang bumuo ng mga pag-aasal na angkop sa pagpaparami sa isang kapaligirang lupain. Ang mga balat nito ay nalantad sa nakapanganganib na mga sinag ultravioleta na nakaraang nasipsip sa tubig. Ang balat nito ay naging mas protektibo at naghadlang sa labis na pagkawala ng tubig.<ref name="DorAmph">{{cite book |title=Zoology |last=Dorit |first=R. L. |coauthors=Walker, W. F.; Barnes, R. D. |year=1991 |publisher=Saunders College Publishing |isbn=0-03-030504-7 |page=843–859 }}</ref>
|