Tamaraw: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 119.94.171.191 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Cyrus noto3at bulaga
Tatak: Rollback
Linya 78:
Ang tamaraw ay nangaganib dahil sa [[endemiko]] at bihirang panlupang mammal ito. Sa ngayon, ito ay nakalista bilang [[labis na nanganganib na uri]] mula pa noong taong 2000 sa [[Pulang Listahan ng IUCN]] ng nangaganib na uri. Ang pagkakaalam ng konserbasyon ng pangagalaga ng ''Bubalus mindorensis'' ay nagmula pa noong 1965 kung saang inuri ito bilang ''Status inadequately known'' ng IUCN. May sapat na datos na tungkol sa dami ng tamaraw noong 1986.<ref name="IUCN1986">{{cite book | author=IUCN Conservation Monitoring Centre | authorlink = IUCN| title =1986 IUCN Red List of Threatened Animals. | publisher =IUCN | date =1986 | location =Gland, Switzerland and Cambridge, UK.| pages = }}</ref> Ang Sentro ng pagmanman ng konserbasyon ng IUCN ay nagsabi na ang uri ay labis na nanganganib. Nakita sa mga sumusunod na mga survey noong 1988,<ref name="IUCN1988">{{cite book | author=IUCN Conservation Monitoring Centre | authorlink = IUCN| title =1988 IUCN Red List of Threatened Animals. | publisher =IUCN | date =1988 | location =Gland, Switzerland and Cambridge, UK.| pages = }}</ref> 1990,<ref name="IUCN1990">{{cite book | author=IUCN | authorlink = IUCN| title =1990 IUCN Red List of Threatened Animals. | publisher =IUCN | date =1990 | location =Gland, Switzerland | pages = }}</ref> 1994<ref name="IUCN1994">{{cite book | last =Groombridge | first =B. | authorlink = | title =1994 IUCN Red List of Threatened Animals. | publisher =IUCN | date =1994 | location =Gland, Switzerland | pages = }}</ref> at 1996 na ang uri ay patuloy na nasa Pulang listahan ng mga uring nanganganib. Ang pagtala noong 1996 ay nakamit ang mga krayteryang ''B1+2c'' at ''D1'' ng IUCN. Ang Krayteryang ''B1'' ay nagsasabi na ang uri ay nakatira lamang sa isang lugar na mas maliit pa sa 500 sq. km. at makikita lamang sa mga lugar na hindi hihigit sa lima. Ang kapansinpansin sa pagbaba ng populasyon ay ang nagkamit sa sub-krayteryon na ''2c'', naipapakita rin ito ng nagiisang habitat ng population. Ang Krayteryon ''D1'' ay nagsasabi na dapat ang populasyon ay mas mababa pa sa 250 na mga matatandang miyembro. Ang talaan ng dami ng populasyon ng ''B. mindorensis'' noong sinukat ito ay mas mababa kaysa ngayon.<ref name="IUCN1996">{{cite book | last =Groombridge | first =B. | coauthors=Baillie, J.| authorlink = | title =1996 IUCN Red List of Threatened Animals. | publisher =IUCN | date =1996 | location =Gland, Switzerland | pages = }}</ref> Nilista na mas malubha na Krayterya na ''C1'' ang tamaraw noong taong 2000. Ito ay dahil sa mga pagaaral na nagsasabing mas bababa pa sa 20% ang populasyon sa loob ng limang taon o kaya sa loob ng dalawang henerasyon.<ref name="IUCN2006">{{IUCN2006|assessors=Hedges|year=2000|id=3127|title=Bubalus mindorensis|downloaded=11 Mayo 2006}}</ref><ref name="IUCN2000">{{cite book | last=Hilton-Taylor|first=C. | authorlink = | title =2000 IUCN Red List of Threatened Species. | publisher =IUCN | date =2000 | location =Gland, Switzerland and Cambridge, UK.| pages = }}</ref>
 
May maraming dahilan sa pagbaba ng populasyon ng tamaraw. Ang tamaraw ay napwepwersa ng mga gawain ng mga tao sa [[Mindoro]] sa loob ng siglong ito. Ang paglagay ng mga hindi native na mga baka noong dekada 30 ay nagdulot ng isang malubhang epidemiko ng [[rinderpest]] sa mga libo-libong tamaraw. Ang [[pangagaso]] ng mga tamaraw para sa pagkain ay nakabawas din ng dami nito. Subalit ang pinakamalubhang panganib sa buhay ng mga tamaraw ay ang [[habitat loss|pagkawala ng tirahan]] dahil sa pagtayo ng imprastraktura, [[pagtrotroso]] at [[agrikultura]]. Dahil sa mga ito, ang dami ng mga tamaraw ay bumaba mula libo-libo noong dekada ng 1900 hanggang sas 300 na lang noong 2007.<ref name="IUCN2006"/><ref name="haribon"/>
 
Maraming batas sa Pilipinas ang pinatupad at mga organisasyon ay ginawa upang tumulong sa konserbasyon ng mga uri. Ang Pagpapatupad Komonwelt bilang 73 noong 1936 ay pinatupad ng [[Komowelt ng Pilipinas]]. Ang akto ay nagbabawal sa pagpatay, pagsugat o pangagaso ng tamaraw maliban na lang kung inatake o dahil sa pang-agham na pagaaral. Ang parusa ay pagkakulong at pagbayad ng mabigat na multa.<ref name="CA73">{{cite web | last = | first = | authorlink = | coauthors = | title =An act to prohibiting the killing, hunting, wounding or taking away of ''Bubalus mindorensis'', commonly known as tamaraw | work =Commonwealth Act No. 73 | publisher =National Assembly of the Philippines | date =[[1936-10-23]] | url =http://www.lawphil.net/statutes/comacts/ca_73_1936.html | format =html | accessdate = 2007-03-18 }}</ref>