Panulaan: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
MGA SALITA |
Samuele2002 (usapan | ambag) m Ibinalik ang mga pagbabago ni 49.146.0.133 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni 118.106.152.191 Tatak: Rollback |
||
Linya 1:
{{Unreferenced|date=Nobyembre 2009}}
{{Redirect|Berso|berso sa awitin|Berso (musikang popular)}}
{{For|gulay|Bersa}}
{{For|gulay|Bersa}}la'''sa kagubatang ito ''' mdaming tula▼
[[Talaksan:Walt Whitman - George Collins Cox.jpg|right|thumbnail|200px|Si [[Walt Whitman]] ay tanyag sa [[ika-19 dantaon]]g [[Estados Unidos|Amerikanong]] panulaan.]]
Ang '''panulaan''' o '''tula''' ay isang uri ng [[sining]] at [[panitikan]] na kilala sa malayang paggamit ng [[wika]] sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng [[tayutay]]. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na '''tula'''. Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.
Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.
== Halimbawa ng tula ==
▲
'''Minamahal kita aking Laura Sana’y marinig mo, aking sinta Ang pag-ibig ko sa iyo ay di mawawala Kahit pa mamatay ako ng wala ka'''
'''Kahit pa hindi ko maaangkin ang pagmamahal mo Dahil aagawin ka parin ni Adolfo, na walang kasing tuso Iginapos ako sa kagubatang ito Nandito pa rin ako para sayo'''
'''Ang pagmamahal ko sayo ay walang kapantay Kahit pa tayo ay ipaghiwalay At kapag ako ay mawalan ng buhay Iibigin ka parin hanggang sa kabilang buhay '''
'''Oh aking Laura, ika’y aking iibigin Ito’y sinasabi ng aking bibig Sa hirap at ginhawa, sa init at lamig Mawala man ako dito sa daigdig'''
== Liriko o pandamdaming tula ==
* Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.[[kundiman]][[Soneto]] - binubuo ng 14 taludtod o linya; nangangailangan ng mabigat o matinding pagkukuro-kuro▼
* Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.[[kundiman]]
* [[Dalit]] o Himno - tungkol sa pagpapala sa Diyos, sa pagawit na pamamaraan.
* [[Elehiya]] - mapanglaw; tungkol sa kamatayan o kalungkutan
* [[Oda]] - matayog na damdamin o kaisipan (paghanga o pagbibigay parangal)
▲*
* Patnigan
* Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at ''bilyako'' o ''bilyaka'' ang tawag sa mga manlalahok nito.
Line 11 ⟶ 35:
== Mga Elemento ng Tula ==
* Saknong - isang grupo ng mga salita sa loob ng isang tula na may dalawa o higit pang taludtod.
* Sukat - bilang ng pantig ng tula.
* Tugma - pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod.
** Hindi buong rima (''assonance'') - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa [[patinig]].
** Kaanyuan (''conssonance'') - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa [[katinig]].
** Nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang paraan ng pagtutugma:
*** Mga salitang nagtatapos sa [[b]], [[k]], [[d]], [[g]], [[p]], [[t]], [[s]] ay nagtutugma ang dulumpatig
*** Mga nagtatapos sa [[l]], [[m]], [[n]], [[ng]], [[w]], [[r]], [[y]]
* Sining o kariktan - paggamit ng pili, angkop at maririkit na [[salita]]. Nagbibigay ng pangkalahatang impresyon sa bumabasa.
* Talinghaga - tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay.
** Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa tula
* Anyo - porma ng tula.
* Tono/Indayog - diwa ng tula.
* Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan
==
* [[Sabayang Pagbigkas]]
== Mga link na panlabas ==
* [http://www.ramica-ideas.com/2009/09/23/mga-tulang-pambayan-blogs-kinalaman-sa-politika/ Mga Halimbawa ng Tula] –Ramica Ideas
[[Kategorya:Panulaan| ]]
| |||