Kasaysayan ng mundo: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
No edit summary |
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 122.2.65.243 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Bluemask Tatak: Rollback |
||
Linya 1:
:''Para sa kasaysayan ng planetang Daigdig, tingnan ang [[Kasaysayan ng Daigdig]].''
Ang '''kasaysayan ng mundo''', sa popular na salita, ay naglalarawan sa [[kasaysayan]] ng [[tao]], mula sa paglitaw ng ''[[Homo sapiens]]'' hanggang sa kasalukuyan na nadetermina mula sa mga nakasulat na talâ. Kung kaya't tinatawag din itong '''kasaysayan ng tao''' o '''kasaysayang pantao''', na sa madalíng sabi ay ang kasaysayan ng tao magmula sa pinakamaagang mga kapanahunan hanggang sa kasalukuyan, sa lahat ng mga pook sa ibabaw ng [[Mundo]], na nagsisimula sa Panahong [[Paleolitiko]]. Hindi kasáma rito ang hindi pantaong [[Likas na Kasaysayan|likas na kasaysayan]] at [[Kuwarternaryo|kasaysayang heolohikal]], maliban na lámang dahil sa may kahalagahan ang pagkaapekto ng likás na mundo sa búhay ng mga tao. Kabílang sa kasaysayan ng mundo ang pag-aaral ng nakasulat na mga talâ o rekord, magmula sinaunang panahon pasulong, pati ang karagdagang kaalamang nakamit magmula sa iba pang mga mapagkukunan, katulad ng [[arkeolohiya]]. Ang sinaunang naitalang kasaysayan<ref>Crawford, O. G. S. (1927). ''Antiquity''. [Gloucester, Eng.]: Antiquity Publications [atbp.]. (''cf.'', ''History education in the United States is primarily the study of the written past. Defining history in such a narrow way has important consequences ...'')</ref> ay nagsisimula sa pagkaimbento, na hiwa-hiwalay ang pagsisimula sa ilang mga lugar sa Mundo, ng pagsusulat, na lumikha sa [[imprastraktura]] (saligan at pamamamaraan) para sa nagtatagal at tumpak na paglilipat o transmisyon ng mga alaala, at sa ganitong paraan pati na ang pagpapakalat at paglaki ng kaalaman.<ref>Ayon kay [[David Diringer]] (''"Writing", ''[[Encyclopedia Americana]]'', edisyon ng 1986, bolyum 29, p. 558), "Writing gives permanence to men's knowledge and enables them to communicate over great distances.... The [[complex society]] of a higher civilization would be impossible without the art of writing."'' o "Ang pagsusulat ay nagbibigay ng pamamalagi (pananatili) ng kaalaaman ng tao at nagbibigay sa kanila ng kakayahang makipag-ugnayan nang talagang malayuan... Ang [[complex society|lipunang masalimuot]] ng isang mas mataas na kabihasnan ay hindi maaaring mangyari kapag wala ang sining pagsusulat."</ref><ref name="WebsterWH">Webster, H. (1921). [http://books.google.com/books?id=cboXAAAAIAAJ ''World history'']. Boston: D.C. Heath. [http://books.google.com/books?id=cboXAAAAIAAJ&pg=PR5&pg=PA27 Page 27].</ref> Subalit, ang mga ugat ng kabihasnan ay umaabot na pabalik sa kapanahunan bago pa ang pagsusulat — ang [[prehistorya]] (panahon bago ang nakasulat na kasaysayan) ng sangkatauhan.
== Prehistorya ==
=== Sinaunang Tao ===
| |||