Platon: Pagkakaiba sa mga binago

Si '''Plato''' o '''Platon''' ({{IPAc-en|icon|ˈ|p|l|eɪ|t|oʊ}}; [[Sinaunang wikang Griyego|Griyego]]: {{lang|grc|[[wikt:Πλάτων|Πλάτων]]}}, ''Plátōn'', "malawak", "malapad", "maluwang", "pangkalahatan";<ref>[[Diogenes Laertius]] 3.4; p. 21, David Sedley, [http://assets.cambridge.org/052158/4922/sample/0521584922ws.pdf ''Plato's Cratylus''], Cambridge University Press 2003; [[Seneca the Younger|Seneca]], Epistulae, VI, 58, 30: ''illi nomen latitudo pectoris fecerat''.</ref> 424/423 BCE{{Ref label|A|a|none}} – 348/347 BCE) ay isang klasikong Griyegong pilosopo, [[matematiko]], estudyante ni [[Socrates]], manunulat ng mga pilosopikal na dialogo, at tagapagtatag ng [[Akademyang Platoniko]] sa [[Atenas]] na unang institusyon ng mas mataas na pagkatuto sa Kanluraning daigdig. Kasama ng kanyang tagapagturong si Socrates, at kanyang estudyanteng si [[Aristotle]], si Plato ay tumulong sa paglalagay ng mga pundasyon ng [[pilosopiyang Kanluranin]] at [[agham]].<refAng name="Br">{{citesopistikasyon ni encyclopedia|title=Plato|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica|year=2002}}</ref><ref>[[Alfredbilang Northisang Whitehead|Amanunulat ay ebidente sa kanyang mga dialogong Sokratiko: 36 mga dialogo at 13 mga lihan na itinuro sa kanya. NAng mga dialogo ni Plato ay ginamit upang ituro ang isang saklaw ng mga paksa kabilang ang pilosopiya, lohika, retorika, at matematika. Whitehead]]:Si Plato ang isa sa pinakamahalagang tagapagtatag na pigura ng pilosopiyang Kanluranin. Hindi katulad ng kanyang mga pilosopo sa kanyang kapanahunan, ang lahat ng naisulat ni Plato ay pinaniniwalaang buo sa higit na 2,400 taon.

Kasama ang kanyang guro, [[Socrates]], at ang kanyang bantog na estudyante, [[Aristotle]], itinatag ni Plato ang pundasyon ng [[Kanluraning pilosopiya|Kanluraning Pilosopiya]] at ng agham. Maliban sa pagiging pundasyonal na pigura sa Kanluraning [[agham]], [[pilosopiya]], at [[matematika]], si Plato ay malimit na binabanggit bilang isa sa tagapagtatag ng Kanluraning [[relihiyon]] at ispiritwalidad.

Si Plato ang nagsimula ng pagsusulat sa diyalogo at diyalektikong porma sa pilosopiya. Lubalabas na si Plato ang tagapagtatag ng Kanluraning [[Pilosopiyang pampolitika|pilosopiyang politikal]], sa kanyang [[Plato's Republic|''Republic'']], and [[Plato's Laws|''Laws'']] na ilan lamang sa mga diyalogo na kanyang naisulat, na nagbibigay sa ilan sa mga pinakamaagang pagtalakay ng mga katanungang politikal mula sa isang pilosopikal na perspektibo. Ang mga pinakatiyak na nakapagimpluwensiya kay Plato ay sina [[Socrates]], [[Parmenides]], [[Heraclitus]] and [[Pythagoras]], subalit kaunti lamang ng mga naisulat ng mga pilosopo na nauna sa kanya ang natitira, at marami sa mga nalalaman natin ngayon tungol sa mga pilosopong ito ay nagmula mismo kay Plato.