Algoritmo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Nagdagdag ng karagdagang salin
No edit summary
Linya 1:
Sa sipnayan o ''mathematics''[[matematika]] at sa [[agham panpanuos o ''computer science''pangkompyuter]], ang isang '''algoritmo''' ay isang malinaw na pagdedetalye ng kung paano malulutasan ang isang klaseuri ng problema. Ang mga algoritmo ay maaaring magsagawa ng kalkulasyon, pagproseso ng datos, at mga ''automated''awtomatikong pangangatwiran na pangangatwirang gawain.
 
Bilang isang epektibong paraan, ang isang algoritmo ay pwedengmaaring ipakita gamit ang limitadong espasyo at oras<ref>(Sa Ingles) "''Any classical mathematical algorithm, for example, can be described in a finite number of English words''" (Rogers 1987:2).</ref> at sa pamamagitan ng isang wikang malinaw at pormal<ref>(Sa Ingles) ''Well defined with respect to the agent that executes the algorithm: "There is a computing agent, usually human, which can react to the instructions and carry out the computations"'' (Rogers 1987:2).</ref> para sa pagkalkula ng isang kabisa[[Punsiyon o ''function''(matematika)|punsyon]]. Simula sa isang paunang estado at paunang inputpampasok (marahil ay walang laman), ang mga tagubilin ay naglalarawan ng isang pagtutuos o ''computation'' na, kapag ipinatupad, nagpapatuloy sa isang limitadong bilang ng malinaw na magkakasunod na estado, sa huli’y gumagawa ng isang “''output''”"kinalabasan" at nagtatapos sa isang huling estado. Ang paglipat mula sa isang estado papunta sa susunod ay hindi kinakailangang tiyak o ''deterministic''; ang ilang mga algoritmo, na kilala bilang algoritmong di tiyak o ''randomizedwalang-piling algorithm''algoritmo, inilalakip ang di tiyak o ''random'' nawalang-piling inputpampasok.
 
Ang konsepto ng algoritmo ay umiral na ng maraming siglo at ang paggamit ng konseptong ito ay maaaring nanggaling sa mga dalubbilangmatematikong Griyego, hal.halimbawa “Angang salaan ni Eratosthenes” o “''The Sieve of Eratosthenes''”[[Eratostenes]] at “Algoritmoalgoritmo ni Euclid” o “''Euclid’s Algorithm''”[[Euclid]]; ang terminong algoritmo mismo ay  nagmula sa ika-siyam na siglong dagubbilang namatematikong si [[Muḥammad ibn Mūsā al'Khwārizmī]], na lumikha sa terminong ito na kung isinalin sa latin ay ‘Algoritmi’'Algoritmi'. Ang isang bahagyang pormalisasyon ng kung ano ang magiging modernong pagkaunawa ng algoritmo ngayon ay nagsimula sa mga pagtatangka upang malutas ang ''Entscheidungsproblem'' (ang "problema sa desisyonpagpapasya") na iminungkahi ni [[David Hilbert]] noong taong 1928. Ang mga kasunod na pormalidad ay nabalangkas bilang mga pagtatangka upang tukuyin ang "epektibong pagkalkula" o "epektibong paraan"; ang mga pormalisasyong ito ay kabilang sa rekursibong punsyon na ''Gödel–Herbrand–Kleene recursive functions'' ng 1930, 1934 at 1935, ''Lambda[[kalkulong calculus''lambda]] ni Alonzo Church ng 1936, ''Formulation 1'' ni Emil Post ng 1936, at ''[[makinang Turing machine'']] ni [[Alan Turing]] ng 1936-7 at 1939.
 
== Etimolohiya ==
Nakuha ng salitang 'algoritmo' ang kanyang pinanggalingan sa pagsasalin sa latin[[wikang Lating|Latin]] ng pangalan ni Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi sa unang hakbang sa ''algorismus''. Si Al-Khwarizmī ay isang [[Persiya|Persyanong]] dalubbilangmatematiko, astronomo, heographoheograpo, at iskolar sa Tahanan ng Karunungan o ''House of Wisdom'' sa [[Baghdad]], na ang pangalan ay nangangahulugang 'ang katutubong ng Khwarezm', isang rehiyon na naging bahagi ng GreaterKalakhang [[Iran]] at ngayon ay nasa [[Uzbekistan]].
 
Noong taong 825, isinulat ni al-Khwarizmi ang isang disertasyon sa [[wikang Arabe]] tungkol sa sistemang [[pamilang]] na Hindu-ArabicArabiko, na isinalin sa Latin noong ika-12 siglo sa ilalim ng pamagat na ''Algoritmi de numero Indorum''. Ang pamagat na ito ay nangangahulugang "Algoritmi sa mga numero[[bilang]] ng mga Indiyano", kung saan ang "Algoritmi" ay ang latinisasyon ng tagasalin ng pangalan ni Al-Khwarizmi. Sa dulong medyebal[[Gitnang Panahon]] na Latin, ''algorismus o'' 'algorism' sa Ingles, ang alterasyon ng kanyang pangalan, ay nangangahulugang "sistema ng numerong desimal". Sa ika-15 siglo, sa ilalim ng impluwensya ng [[wikang Griyego|salitang Griyego]] para sa palatuusan o ''arithmetic''[[aritmetika]] na ang ibig sabihin ay 'numero[[bilang]]', ang salitang Latin na ito ay ginawang ''algorithmus'', at ang katumbas na termino nito sa Ingles na ''algorithm'' ay unang ibinunyag noong ika-17 siglo; ang modernong kahulugan ay ipinakilala noong ika-19 na siglo.
==Mga sanggunian==
 
{{reflist]]
Isinalin mula sa [[:en:Algorithm|https://en.wikipedia.org/wiki/Algorithm]]
 
[[Kategorya:Agham pangkompyuter]]