Pilipinas: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Lam-ang (usapan | ambag)
m rv-v
Linya 1:
{{Infobox country
| native_name = Republika ng Pilipinas
| common_name = Republika ng Pilipinas
| image_flag = Flag of the Philippines.svg
| image_coat = Coat of Arms of the Philippines.svg
Linya 89:
|pinaka populadong lungsod=<nowiki>[Maynila]]</nowiki>}}
 
Ang '''Pilipinas''', opisyal na '''Republika ng Pilipinas''', ay isang [[arkipelagomalayang estado]] oat kapulua'ngkapuluang bansa sa [[Timog-Silangang Asya]] na matatagpuan sa kanlurang bahagi ng [[Karagatang Pasipiko]]. Ito ay binubuo ng 7,641 pulo na hinahati sa tatlong pangunahi'kumpol ng mga pulo: angna: [[Luzon]], ang [[Kabisayaan]] (kilala rin bilang ''Visayas'') at ang [[Mindanao]]. Ang puno'ngpunong lungsod nito ay ang [[Maynila]] at ang pinakamataong lungsod ay ang [[Lungsod Quezon]]; pawang bahagi ng [[Kalakhang Maynila]].
 
Matatagpuan sa pagitan ng 116° 40' at 126° 34' S. [[longhitud]], at 4° 40' at 21° 10' H. [[latitud]] ang Pilipinas. Pinapalibutan ito ng [[Dagat Pilipinas]] sa silangan, ng [[Dagat Luzon]] sa kanluran, at ng [[Dagat ng Celebes]] sa timog. Matatagpuan ang bansang [[Indonesia]] sa katimugang bahagi ng bansa habang matatagpuan ang bansang [[Malaysia]] sa timog-kanluran. Sa silangan matatagpuan ang bansang [[Palau]] at sa hilaga matatagpuan ang bansang [[Taiwan]].
Ito ay matatagpuan sa pagitan ng 116° 40' at 126° 34' S. [[longhitud]], at 4° 40' at 21° 10' H. [[latitud]].
 
Ang kinaroroonan ng Pilipinas sa [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] at malapit sa ekwador ang dahilan upang madalas tamaan ng bagyo at lindol, ngunit nagtataglay ito ng masaganang likas na yaman at ilan sa mga pinakamagandang sari-saring nilalang na nabubuhay. Ang Pilipinas ay may lawak na 300,000 kilometro kuwadrado (115,831 milya kuwadrado), at tinatayang may 103 milyong bilang ng tao. Ito ay ang ikawalong pinakamataong bansa sa Asya at ang [[Tala ng mga bansa ayon sa populasyon|ika-labindalawang pinakamataong bansa]] sa daigdig. Magmula noong 2013, tinatayang 10 milyong Pilipino naman ang naninirahan sa [[Balikbayan|ibayong-dagat]] na batay savpandaigdiga'ng tala ay, binubuo ang isa sa pinakamalaking [[diaspora]] sa daigdig. Iba't ibang mga [[Mga pangkat etniko sa Pilipinas|pangkat etniko]] at kalinangan ang makikita ditosa saan mang sulok ng bansa. Noong sinaunang panahon, ang mga [[Mga Negrito|Negrito]] ang ilan sa mga unang nanirahan sa kapuluan. Sinundan sila ng pagdating ng mga [[Mga Austronesyo|Austronesyo]]. Naganap ang pakikipagkalakalan sa mga [[Intsik]], Malay, [[India|Indiyano]], at mga bansang [[Islam|Muslim]]. Maraming mga nagsisipag-ugnaya'ngnagkokompetensiyang bansa o bayan tulad ng [[Bayan ng Tondo|Tondo]], [[Kaharian ng Maynila|Maynila (bayan)]], [[Ma-i]], [[Konpederasyon ng Madyaas|Madyaas]] at [[Sultanato ng Sulu|Kasultanan ng Sulu]] ang naitatag sa ilalim ng pamumunò ng mga [[Datu]], [[Raha]], [[Sultan]], at [[Lakan]].
Pinapalibutan ito ng [[Dagat Pilipinas]] sa gawi'ng silang an, ng [[Karagata'ng Pasipiko]] sa kanluran, at ng [[Dagat ng Celebes]] sa timog.
 
Ang pagdating ni [[FerdinandFernando Magellande Magallanes]] sa [[Homonhon]], [[Silangang Samar]], noong 16 Marso 1521 ay ang tanda ng pagsisimula ng pananakop ng mga Kastila, ngunit naudlot ito nang mamatay siya sa [[Labanan sa Mactan]] kay [[Lapu-Lapu]], ang Datu ng Mactan. Noong 1543, pinangalan ng isang Kastilang manggagalugad na si [[Ruy López de Villalobos]], ang kapuluan na ''Las Islas Filipinas'' (Mga Kapuluan ng Pilipinas) sa karangalan ni [[Felipe II ng Espanya]]. Sa pagdating ni [[Miguel López de Legazpi]] mula sa [[Lungsod ng MexicoMehiko]] noong 1565, naitatag ang unang paninirahan ng mga Kastila sa kapuluan. Naging bahagi ang Pilipinas sa [[Imperyong Kastila]] nang higit 300 taon. Naging bunga ito upang ang [[Katolisismo]] ang maging pangunahing pananampalataya. Sa gitna ng kapanahunang ito, ang Maynila ang naging sentro ng kalakalan ng kanluran sa Pasipiko na umuugnay sa Asya sa [[Acapulco]] sa [[Kaamerikahan]] gamit ang mga [[Galeon ng Maynila|galyon ng Maynila]].
Matatagpuan ang bansang [[Indonesia]] sa katimugang bahagi ng bansa habang ang bansang [[Malaysia]] naman ang nasa timog-kanluran. Sa gawi'ng silangan ng bansa ay matatagpuan ang bansang [[Palau]] at [[Taiwan]] sa kaduluha'ng timog.
 
Ang kinaroroonan ng Pilipinas sa [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] at malapit sa [[Ekwador]] ang dahilan upang madalas itong daanan ng bagyo at lindol. Ang Pilipinas ay nagtataglay ng masagana'ng likas na yaman at ilan sa mga pinakamagaganda'ng sari-saring nilalang na nabubuhay.
 
Ang Pilipinas ay may lawak na 300,000 kilometro kuwadrado (115,831 milya kuwadrado), at tinatayang may 103 milyong bilang ng tao. Ito ay ang ikawalong pinakamataong bansa sa Asya at ang [[Tala ng mga bansa ayon sa populasyon|ika-labindalawang pinakamataong bansa]] sa daigdig. Magmula noong 2013, tinatayang 10 milyong Pilipino ang naninirahan sa [[ibayong-dagat]] na batay savpandaigdiga'ng tala ay binubuo ang isa sa pinakamalaking [[diaspora]] sa daigdig. Iba't ibang mga [[Mga pangkat etniko sa Pilipinas|pangkat etniko]] at kalinangan ang makikita dito. Noong sinaunang panahon, ang mga [[Mga Negrito|Negrito]] ang ilan sa mga unang nanirahan sa kapuluan. Sinundan sila ng pagdating ng mga [[Mga Austronesyo|Austronesyo]]. Naganap ang pakikipagkalakalan sa mga [[Intsik]], Malay, [[India|Indiyano]], at mga bansang [[Islam|Muslim]]. Maraming mga nagsisipag-ugnaya'ng bayan tulad ng [[Bayan ng Tondo|Tondo]], [[Kaharian ng Maynila|Maynila (bayan)]], [[Ma-i]], at [[Sultanato ng Sulu|Kasultanan ng Sulu]] ang naitatag sa ilalim ng pamumunò ng mga [[Datu]], [[Raha]], [[Sultan]], at [[Lakan]].
 
Ang pagdating ni [[Ferdinand Magellan]] sa [[Homonhon]], [[Silangang Samar]], noong 16 Marso 1521 ay ang tanda ng pagsisimula ng pananakop ng mga Kastila. Noong 1543, pinangalan ng isang Kastilang manggagalugad na si [[Ruy López de Villalobos]], ang kapuluan na ''Las Islas Filipinas'' (Mga Kapuluan ng Pilipinas) sa karangalan ni [[Felipe II ng Espanya]]. Sa pagdating ni [[Miguel López de Legazpi]] mula sa [[Lungsod ng Mexico]] noong 1565, naitatag ang unang paninirahan ng mga Kastila sa kapuluan. Naging bahagi ang Pilipinas sa [[Imperyong Kastila]] nang higit 300 taon. Naging bunga ito upang ang [[Katolisismo]] ang maging pangunahing pananampalataya. Sa gitna ng kapanahunang ito, ang Maynila ang naging sentro ng kalakalan ng kanluran sa Pasipiko na umuugnay sa Asya sa [[Acapulco]] sa [[Kaamerikahan]] gamit ang mga [[Galeon ng Maynila|galyon ng Maynila]].
 
Nang magbigay daan ang ika-19 na dantaon sa ika-20, sumunod ang pagsiklab at tagumpay ng [[Himagsikang Pilipino]], na nagpatatag sa sandaling pag-iral lamang ng [[Unang Republika ng Pilipinas]], na sinundan naman ng madugong [[Digmaang Pilipino-Amerikano]] ng panlulupig ng hukbong sandatahan ng [[Estados Unidos]]. Sa kabila ng [[Pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas|pananakop ng mga Hapon]], nanatili sa Estados Unidos ang kataas-taasang kapangyarihan sa kapuluan hanggang matapos ang [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], noong kinilala na ang Pilipinas bilang isang malayang bansa. Mula noon, ang Pilipinas ay nagkaroon ng magulong karanasan sa demokrasya, kung saan kabilang ang pagpapatalsik ng diktadurya sa isang [[Rebolusyong EDSA ng 1986|di-biyolentong rebolusyon]].