Paniqui: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Lam-ang (usapan | ambag)
m fixed coords, format
JWilz12345 (usapan | ambag)
Header section hango sa enwiki at pag-aayos
Linya 1:
{{Infobox Philippine municipality 2
| infoboxtitle = Bayan ng Paniqui
| larawan = Paniqui,Tarlacjf5565 10.JPG
| sealfile =
| locatormapfile = Ph_locator_tarlac_paniqui.png
Line 15 ⟶ 16:
| founded = [[1790]]
}}
Ang '''{{PH wikidata|name}}''', opisyal na '''{{PH wikidata|official_name}}''', ({{lang-ilo|Ili ti Paniqui}}; {{lang-pag|Baley na Paniqui}}; {{lang-pam|Balen ning Paniqui}}; {{lang-tgl|Bayan ng Paniqui}}), ay isang unang-klaseng [[Mga bayan ng Pilipinas|bayan]] sa [[Mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng {{PH wikidata|province}}, {{PH wikidata|country}}. Sang-ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} katao.{{PH census|current}}
 
Matatagpuan ang Paniqui sa pagitan ng mga bayan ng [[Gerona, Tarlac|Gerona]] sa timog, [[Moncada, Tarlac|Moncada]] sa hilaga, [[Anao, Tarlac|Anao]] at [[Ramos, Tarlac|Ramos]] sa kanluran, habang sa silangan naman nito ang [[Camiling, Tarlac|Camiling]] at ang [[Santa Ignacia, Tarlac|Santa Ignacia]]. Nasa layo itong 146 na kilometro (91 milya) mula sa [[Maynila]], ang pambansang kabisera, at 22 kilometro (14 milya) mula sa [[Lungsod ng Tarlac]], ang panlalawigang kabisera.
{{Philippine Census
| title = Senso ng populasyon ng <br> Paniqui, Tarlac
| 1903 = 12982
| 1918 = 16603
| 1939 = 19124
| 1948 = 27554
| 1960 = 35416
| 1970 = 47718
| 1975 = 53031
| 1980 = 55006
| 1990 = 64949
| 1995 = 70979
| 2000 = 78883
| 2007 = 83311
| 2010 = 87730
| 2015 = 92606
| 2020 =
| 2025 =
| 2030 =
| footnote= Source: [[Philippine Statistics Authority]]{{PH census|2015}}{{PH census|2010}}{{PH census|2007}}{{LWUA population data}}
}}
 
Ang Paniqui ay ang salitang na nagmumula sa salitang Ilokano na "''pampaniki''", na nagngangahulugang "[[paniki]]",<ref>{{cite web|url=http://www.paniqui.gov.ph/about-paniqui/history-of-paniqui.html|title=History of Paniqui|publisher=Municipal government of Paniqui|accessdate=15 December 2015|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151222151926/http://www.paniqui.gov.ph/about-paniqui/history-of-paniqui.html|archivedate=22 December 2015|df=}}</ref> sapagkat tampok ng bayan ang mga yungib na tinitirhan ng mga paniki. Ito ang lugar ng kapanganakan ng dating [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] [[Corazon C. Aquino]].
 
Unang naging bahagi ng [[Pangasinan]] ang Paniqui,
 
== Pisikal na katangian ==
 
Matatagpuan sa bahaging gitnang hilaga ng lalawigan ng Tarlac ang bayanng PANIQUI. Ito ay napapaligiran ng mga bayan ng Moncada sa Hilaga, Gerona sa Timog, Ramos sa Silangan at Camiling at Sta. Ignacia sa Kanluran.
 
Ang bayan ng Paniqui ay may kabuuang sukat na 10,520 hektarya o 105.2 km2. 8,321.8 hektarya nito ay angkop sa agrikultura. May kabuuang sukat naman na 894.72 hektarya ang naipatayong straktura tulad ng kabahayan at pribadong at pampublikong esteblishemento bukod pa diyan 694 hektarya ang sakop ng katubigan ng bayan at 609.48 hektarya sa ibang gamit.
 
Maburol ang topograpiya ng bayan sa kanluran bahagi nito at sa nalalabi namang lugar ay kapatagan. Malaking porsyento ng kalupaan nito ay mataba at mabuhangin na angkop sa pagsasaka.
 
Sa kasalukuyan, isa ang bayan ng Paniqui sa mga First Class Municipality o unang klaseng [[mga bayan ng Pilipinas|bayan]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Tarlac]], [[Pilipinas]].sa Pilipinas.
 
 
== Demograpiya ==
 
83,311 ang kabuuang populasyon ng bayan taong 2007 at 23,689 nito ay may trabaho. Pagkalipas ng 3 taon, taong 2010 umabot naman sa 87,730 ang populasyon ng bayan o 1.90% na mas mataas taong 2007. Nangangahulugan na 830 katao kada 100 hektarya. Taong 2008 ayon sa CBMS umabot sa 18,856 na mga kabahayan sa buong bayan ng Paniqui.
 
 
== Mga barangay ==
 
Ang bayan ng Paniqui ay nahahati sa 35 mga [[barangay]].
 
Line 95 ⟶ 68:
* Ventenilla
 
== Demograpiya ==
{{Philippine Census
| title = Senso ng populasyon ng <br> Paniqui, Tarlac
| 1903 = 12982
| 1918 = 16603
| 1939 = 19124
| 1948 = 27554
| 1960 = 35416
| 1970 = 47718
| 1975 = 53031
| 1980 = 55006
| 1990 = 64949
| 1995 = 70979
| 2000 = 78883
| 2007 = 83311
| 2010 = 87730
| 2015 = 92606
| 2020 =
| 2025 =
| 2030 =
| footnote= Source: [[Philippine Statistics Authority]]{{PH census|2015}}{{PH census|2010}}{{PH census|2007}}{{LWUA population data}}
}}
 
83,311 katao ang kabuuang populasyon ng bayan noong taong 2007, at 23,689 nito ay may trabaho. Pagkalipas ng 3 taon, taongnoong 2010 umabot naman sa 87,730 ang populasyon ng bayan o 1.90% na mas -mataas taongmula noong 2007. Nangangahulugan na 830 katao ang nakatira sa kada 100 hektarya. Taong 2008 ayon sa CBMS umabot sa 18,856 na mga kabahayan sa buong bayan ng Paniqui.
 
== Ekonomiya ==
 
=== Agrikultura ===
Ang bayan ng Paniqui ay isang agrikultural na pamayanan. Palay ang pangunahing produkto na siyang sumasaklaw sa malaking bahagdan ng ekonomiya ng bayan, patunay nito 5,876 hektarya ang lawak ng lupang sakahan ng palay. Ilan pa sa mga produkto ng agrikultura ng bayan ay ang kamote, pakwan, talong, gabi, singkamas, kamoteng kahoy, kalabasa, dilaw na mais, mani, ampalaya, manga, melon, kamatis at marami pang iba. 1,525 hektarya ang lawak ng plantasyon ng tubo, 228 hektarya naman ang pangisdaan at 202 hektarya sa iba pang gawaing agrikultural tulad ng manukan, babuyan at plantasyon ng mga bungang kahoy.
 
=== Pagtutuos at Komersyo ===
Mabilis ang pagusbong ng komersyo sa bayan lalong-lalo na sa sentrong bayan ang Poblacion na kung saan matatagpuan ang maraming negosyo at nangyayaring pangangalakal. Ang Pampublikong Pamilihan ng bayan ay may 354 na puwesto o tindahan, samatala ang kapapagawang Annex ng Pamilihang Bayan na mas kilala bilang Paniqui Commercial Arcade ay may 125 tindahan. Ang mga barangay ng Poblacion Sur, Poblacion Norte at Estacion naman ang siyang nagsisilbing sentro ng komersyo ng bayan. Sakabuuan humigit kumulang na 1,597 na gusali ng pangangalakal ang matatagpuan sa buong bayan.
 
Line 117 ⟶ 112:
* Paniqui Tennis Ground
 
== Mga panlipunang paglilingkod ==
 
=== Lingkud lipunanEdukasyon ===
Ang bayan ng Paniqui ay sentro ng edukasyon sa hilagang lalawigan ng Tarlac. Patunay nito marami ang mga mag-aaral ang nangagaling pa sa mga kalapit na bayan tulad ng bayanng Gerona, Pura, Ramos, Anao, Moncada, Camiling, [[Nampicuan, CuyapoNueva Ecija|Nampicuan]], at Camiling[[Cuyapo, Nueva Ecija|Cuyapo]].
 
=== Edukasyon ===
Ang bayan ng Paniqui ay sentro ng edukasyon sa hilagang lalawigan ng Tarlac. Patunay nito marami ang mga mag-aaral ang nangagaling pa sa mga kalapit na bayan tulad ng bayanng Gerona, Pura, Ramos, Anao, Moncada, Nampicuan, Cuyapo, at Camiling.
Sa kasalukuyan may tatlong Paaralang Distrito ang pinamumunuan ng pamahalaan, ang mga Distrito ng Timog Paniqui na may paaralang Central na Paniqui South Central Elementary School sa Barangay Poblacion Sur; Ang Distrito ng Hilagang Paniqui na may paaralang Central na Paniqui North Central Elementary School sa Barangay Poblacion Norte; at ang kaitatatag na Distrito ng Kanlurang Paniqui na may paaralang Central na Balaoang Central Elementary School sa Barangay Balaoang.
 
=== PrivatePampribadong ElementaryMababang SchoolPaaralan ===
* Paniqui Christian School
* St. Vincent School Foundation Inc.
Line 136 ⟶ 130:
* Cariño Adventist School
 
=== PublicPampublikong SecondaryMataas Schoolna Paaralan===
* Eduardo Cojuangco National Vocational High School
* Balaoang National High School
* Balaoang High School Annex
 
=== PrivatePampribadong SecondaryMataas Schoolna Paaralan ===
* Paniqui Christian School
* St. Vincent School Foundation Inc.
Line 154 ⟶ 148:
* Plebian Academy
 
=== Pampribadong Paaralang Tersiyaryo/Teknikal ===
=== Private Tertiary/Technical School ===
* Interworld Colleges Foundation
* CIT Colleges
Line 170 ⟶ 164:
 
== Libangan at Palakasan ==
Sabahagi ng Hilagang probinsyaprobinsiya, sentro ng palakasan at sport ang bayan ng Paniqui. Ang bayan ay may mga pasilidad na maaring pagdausan ng mga paligsahan at palakasan tulad ng track and field, tennis, swimming, football, basketball, volleyball, baseball at boxing. May mga pasilidad rin na angkop sapagdaraos ng konsyerto, paligsahan ng awit, musika at litertura, welga at pagpupulong.
Pinakamalaking pasilidad na sentro ng palakasan ay ang kilalang Don Eduardo Cojuangco Athletic Bowl. Dito ginaganap ang taonang Municipal Athletic Meet at Tarlac Provincial Athletic Meet. Ang Don Melencio Freedom Park ay siya namang pinakamalaking pookpasyalan sa bayan na matatagpuan sa harap ng gusali ng pamahalaang bayan. Ilan pa sa mga pasilidad ay ang Paniqui Public Auditorium, Paniqui Basketball Court, Paniqui Tennis Court, Doña Luwalhati Gym at Paniqui Municipal Gym.
 
== Kapayapaan at Kaayusan ==
Ang seguridad ng bayan ay kapupunan ng PNP[[Pambansang (PhilippinePulisya Nationalng PolicePilipinas]] (PNP), Barangay Tanod, Kababayan Center at Peace and Order Councils.
 
 
== Imprastraktura ==
 
=== Kalsada= ===
Konektado nang Paniqui sa ibang bayan sa pamamagitan ng maayos na mga lansangan. Sa kabuuan humigit kumulang sa 218.232 kilometro ang kalsadang (Nasyonal, ProbinsyalProbinsiyal, Munisipal, at Barangay) sa buong bayan. 75% nito ay konkretokongkreto, 5% ay aspaltado, 17% naman ay graveled at 19% nito ay earth o lupa.
 
=== Kanal ===
Line 190 ⟶ 183:
 
=== Kuryente ===
Lahat ng barangay ay naabotan g kuryente. Ang pinagmumulan ng elektrisidad nito ay inilalaan ng TARELCO I (Tarlac Electric Corporation I).Ang subistasyon nito ay matatagpuan sa Barangay Matalapitap na pinakukumpay ng National Power Corporation.
 
Line 200 ⟶ 192:
 
=== Transportasyon ===
Tricyle[[Traysikel]] ang pangunahing transportasyon ng bayan. Bawat barangay nito ay may kani-kanilang terminal sa poblacion. Sa poblacion din matatagpuan ang terminal ng mga jeep na papunta sa mga kalapit na bayan at lungsod tulad ng Lungsod ng Tarlac, Bayan ng Gerona, Cuyapo, Villasis, at Camiling.
 
Ang bayan ng Paniqui ay nadaraanan ng Mc[[Lansangang ArthurMacArthur]] Highway([[Lansangang N2 (Pilipinas)|N2]]) kaya maraming malalaking sasakyan ang dumaraan dito. Pangunahing daan din ito patungong ManilaMaynila at [[Baguio City]] patunay na maraming bus ang dumaraan tulad ng Victory Liner, Five Star, Florida, Viron, Solid North, Genesis, Dagupan Bus, Philippine Rabbit, Partas, Citybus, Fermina, Santrans, Bataan Transit
 
== Imprastrakturang Panlipunan ==