Alejandrong Dakila: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Linya 41:
}}
 
Si '''Alejandro III ng Macedon''' (20/21 Hulyo 356 – 10/11 Hunyo 323&nbsp;BCE) na kilala bilang '''Alejandro angAlejandrong Dakila''' o '''Dakilang Alejandro''' ({{lang-el|Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας}}, ''Aléxandros ho Mégas''{{cref|iii}} fromgaling thesa GreekGriyegong {{lang|grc|ἀλέξω}} ''alexo'' "ipagtanggol, tulungan" + {{lang|grc|ἀνήρ}} ''aner'' "man") ang hari ng [[Macedonia|Macedon]] na isang estado ng hilagaang [[Sinaunang Gresya]]. Siya ayIpinanganak ipinanganaksiya sa [[Pella]] noong 356&nbsp;BCE. Siya ay inaralan ni [[Aristoteles]] hanggang sa edad na 16. Sa edad na 30, kanyang nilikha niya ang isa sa pinakamalaking imperyo sa sinaunang daigdig na sumasaklaw mula sa [[Dagat Ionian]] hanggang sa mga [[Himalaya]].<ref>{{cite web|title=Alexander the Great (356 - 323 BC)|url=http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/alexander_the_great.shtml}}</ref> Siya ayHindi hindisiya natalo sa digmaan at itinuturing sa kasaysayan na isa sa mga pinakamatagumpay na mga komander.<ref>{{harvnb|Yenne|2010|page=159}}</ref>
 
Hinalinhan sa trono ni Alejandro ang kanyang amang si [[Felipe II ng Macedon]] noong 336&nbsp;BCE pagkatapos paslangingpaslangin si Felipe II. Sa kamatayan ni Felipe, namana ni Alejandro ang isang malakas na kaharian at mayhukbo karanasangna hukbobihasa. Siya ayGinawaran ginawaransiya ng pagkaheneral ng Gresya at gumamit sa kapangyarihang ito upang ilusan ang mga planong pagpapalawig na pang-hukbo ng kanyang ama. Noong 334&nbsp;BCE, kanyangsinakop sinakopniya ang pinamunuan ng Persia na [[Asya Menor]] at nagpasimula ng mga sunod -sunod pakikidigma na tumagal ng 10 taon. Binali ni Alejandro ang kapangyarihan ng Persia sa sunod -sunod na nagwagingpagwawagi digmaansa pakikipagdigmaan na kinabibilangankabilang ngsa mga yaon yaong [[Labanan sa Issus]] at [[Labanan sa Gaugamela]]. Kalaunan niyangay pinatalsik niya ang haring Persa ''(Persian)'' na si [[Dario III]] at sumakopsinakop saang kabuuan ng [[Imperyong Akemenida]]. Sa puntong iyon, ang kanyang imperyo ay sumaklaw mula sa [[dagat Adriatiko]] hanggang sa [[Ilog Indus]]. Sa paghahangad niyang maabot ang "mga dulo ng mundo at ang dakilang panlabas na dagat", kanyangay sinakop niya ang [[India]] noong 326&nbsp;BCE ngunit kalaunangkalaunan ay napaurong sa paghiling ng kanyang mga hukbo. Namatay si Alejandro sa [[Babilonya]] sa edad na 32 noong 323&nbsp;BCE nang hindi nagsagawa ng sunod -sunod na planadong mga pakikidigma na nagsimula sa kanyang pananakop ng [[Arabian Peninsula|Arabia]]. Sa mga sumunod na taon pagkatapos ng kanyang kamatayan, niya'y nabahagi ang sunodkaniyang imperyo dahil sa sunod-sunod na mga digmaang sibil ang naghati sa kanyang imperyo na humantongnauwi sa ilang mga estadong pinamunuan ng [[Diadochi]] na mga natitirang heneral ni Alejandro at mga tagapagmana. Ang kanyangkaniyang pamana ay kinabibilangan ang pagkalat ng kultura na dinulot ng kanyangkaniyang mga pananakop . KanyangKaniyang itinatag ang mga 20 siyudad na ipinangalan sa kanya na ang pinakakilala ay ang [[Alehandriya]] sa Ehipto. Ang pagtira ng ng mga kolonistang Griyego ni Alejandro at ang nagresultang pagkalat ng kulturang Griyego sa silangan ay nagresulta sa isang bagong [[kabihasnang Helenistiko]] na ang mga aspeto ay makikitaumiiral pa rin sa mga tradisyon ng [[Imperyong Bizantino]] noong gitnang ika-15 siglo CE. Si Alejandro ay naging maalamat bilang isang klasikong bayani sa molde ni [[Achilles]]. Siya ay prominenteng makikitaprominente sa kasaysayan at mitong Griyego at mga kulturang hindi Griyego. SiyaNaging aysukatan naging sukatansiya na pinaghahambingan sa sarili ng mga pinunong militar at ang mga akademiyang militar sa buong mundo ay nagtuturo pa rin ng kanyang mga taktika niya.
<ref>{{harvnb|Yenne|2010|page=viii}}</ref>{{cref|ii}}
== Mga sanggunian ==