Pang-aabusong seksuwal: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 112.198.118.6 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Rotlink |
m clean up citations using AWB |
||
Linya 1:
Ang '''pang-aabusong sekswal''', o kilala rin sa tawag na pangmomolestiya, ay ang pagpilit ng mga hindi kanais-nais na sekswal na pag-uugali ng isang tao sa iba. Kung ito ay agarang pamumwersa, ng maiksing durasyon, o madalang, ito ay tinatawag na sekswal na panghahalay. Ang may-sala ay tinatawag bilang isang mang-aabusong sekswal o (madalas na nakasisira) tagamolestiya.<ref name='asb'>{{cite journal|title=Peer commentaries on Green (2002) and Schmidt (2002)|journal=Archives of Sexual Behavior|date=2002|first=|last=|
== Mga uri ng sekswal na pang-aabuso ==
Linya 29:
[[Talaksan:Martin Van Maele - La Grande Danse macabre des vifs - 08.jpg|thumb|right|180px|''Leave me alone, dirty [[cuckold]]'' ("Pabayaan mo ako, maruming lalaking ang asawang babae ay nakikipagtalik sa iba."), 1905, ni [[Martin van Maële]]]]
Ang '''sekswal na pang-aabuso sa bata''' ay isang anyo ng pang-aabuso sa bata kung saan ang isang bata ay inabuso para sa sekswal na kasiyahan ng isang matanda o nagbibinata o nagdadalagang tao.<ref name=medline2008>{{cite web|url=http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/childsexualabuse.html |title=Child Sexual Abuse |work=Medline Plus|date = 2008-04-02 |publisher=U.S. National Library of Medicine,}}</ref> [19]<ref name="APA Guidelines">{{ cite journal | author = Committee on Professional Practice and Standards (COPPS), Board of Professional Affairs (BPA), American Psychological Association (APA) | authorlink = American Psychological Association |
Kabilang sa mga epekto ng pang-aabusong sekswal sa bata ay ang pagkakaroon ng damdamin ng pagkakasala at pagsisi sa sarili, [[pagbalik ng mga alaala]], [[bangungot]], hindi pagkakatulog, takot sa mga bagay na may kaugnayan sa pang-aabuso (kasama na ang mga bagay, amoy, lugar, mga pagbisita sa doktor, atbp), mga isyu ng [[pagtingin sa sarili]], hind paggana ng maayos ng mga sekswal na bahagi, talamak na pagsakit ng ilang bahagi, adiksiyon, pinsala sa sarili, pag-iisip ng pagpapakamatay, reklamong somatiko, depresyon,<ref name="Roosa">{{cite journal | last1 = Roosa | first1 = M.W. | last2 = Reinholtz | first2 = C. | last3 = Angelini | first3 = P.J. | author-separator =, | author-name-separator= | year = 1999 | title = The relation of child sexual abuse and depression in young women: comparisons across four ethnic groups | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_m0902/is_1_27/ai_54422556/print | journal = Journal of Abnormal Child Psychology | volume = 27 | issue = 1| pages = 65–76 | pmid = 10197407 }}</ref> post-traumatikong kaguluhan dahil sa istres,<ref name="widom">Widom C.S. (1999). [http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/156/8/1223 "Post-traumatic stress disorder in abused and neglected children grown up,"] American Journal of Psychiatry; 156(8):1223-1229.</ref> pagkabalisa,<ref name="levitan">Levitan, R. D., N. A. Rector, Sheldon, T., & Goering, P. (2003). "[http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/abstract/102529637/ABSTRACT?CRETRY=1&SRETRY=0 Childhood adversities associated with major depression and/or anxiety disorders in a community sample of Ontario: Issues of co-morbidity and specificity]," Depression & Anxiety; 17, 34-42.</ref> at iba pang mga sakit sa pag-iisip (kabilang ang mga kaguluhan ukol sa personalidad) <ref>[http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/abstract/146/4/490 AJP.psychiatryonline.org]</ref> likas na hilig sa pambibiktimang muli sa pagtanda,<ref name="Messman-Moore">{{cite journal | doi = 10.1177/088626000015005003 | last1 = Messman-Moore | first1 = Terri L. | last2 = Long | first2 = Patricia J. | year = 2000| title = Child Sexual Abuse and Revictimization in the Form of Adult Sexual Abuse, Adult Physical Abuse, and Adult Psychological Maltreatment | url = http://jiv.sagepub.com/cgi/content/abstract/15/5/489 | journal = 15 Journal of Interpersonal Violence | volume = 489 | issue = | page = 2000 }}</ref> at pisikal na pinsala sa bata, bukod sa iba pang mga problema.<ref name="dinw">{{cite journal | doi = 10.1017/S0033291799001373 | last1 = Dinwiddie | first1 = S | last2 = Heath | first2 = AC | last3 = Dunne | first3 = MP | author-separator =, | last4 = Bucholz | author-name-separator= | first4 = KK| year = 2000 | last5 = Madden | first5 = PA | last6 = Slutske | first6 = WS | last7 = Bierut | first7 = LJ | last8 = Statham | first8 = DB | last9 = Martin | first9 = NG | title = Early sexual abuse and lifetime psychopathology: a co-twin-control study | url = http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=26191 | journal = Psychological Medicine | volume = 30 | issue = 1| pages = 41–52 | pmid = 10722174 }}</ref> Ang mga batang biktima ng pang-aabusong sekswal ay higit sa anim na beses na mas malamang na nagtangkang magpakamatay<ref name="Drlowensteincom">[http://web.archive.org/web/20081122011026/http://www.drlowenstein.com/_data/user_docs/child-abuse-and-adult-depression.pdf Drlowenstein.com]</ref> at walong beses na mas malamang na paulit-ulit na nagtatangkang magpakamatay.<ref name="Drlowensteincom" /> Ang mga nang-aabuso ay malamang din magtangkang magpakamatay. Karamihan sa mga pinsalang naidudulot sa mga biktima ay nagiging maliwanag ilang taon matapos mangyari ng mga pag-aabuso.
Linya 35:
Ang abusong sekswal ng isang miyembro ng pamilya ay isang anyo ng [[insesto]], at nagreresulta sa mas seryoso at pang-matagalang [[sikolohikal na trauma]], lalo na sa kaso ng mga [[panggagahasa ng magulang]].<ref name=Courtois>{{cite book|title=Healing the Incest Wound: Adult Survivors in Therapy|last= Courtois|first=Christine A.|publisher=W. W. Norton & Company|pages=208|year=1988|isbn= 0393313565}}</ref>
Humigit-kumulang 15% hanggang sa 25% ng mga kababaihan at 5% sa 15% ng mga lalaki ay sekswal na inabuso noong sila ay bata pa.<ref name=Whealin>{{cite web |url=http://www.ptsd.va.gov/public/pages/child-sexual-abuse.asp |title=Child Sexual Abuse |author=Julia Whealin, Ph.D. |publisher=National Center for Post Traumatic Stress Disorder, US Department of Veterans Affairs |date=2007-05-22}}</ref><ref name="Finkelhor1994">{{cite journal|author=David Finkelhor |title=Current Information on the Scope and Nature of Child Sexual Abuse |journal=The Future of Children |date=summer/fall 1994 |volume=(1994) 4(2): 31-53|url=http://www.unh.edu/ccrc/pdf/VS75.pdf|format=PDF}}</ref><ref>[http://www.unh.edu/ccrc/ Crimes against Children Research Center]</ref><ref>[http://www.unh.edu/frl/ Family Research Laboratory]</ref><ref>{{cite journal|title=The prevalence of child sexual abuse: Integrative review adjustment for potential response and measurement biases |journal=Child Abuse & Neglect |volume= 21| issue = 4, Abril 1997 |pages=391–398 |doi=10.1016/S0145-2134(96)00180-9 |url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6V7N-3SWVJJ8-6&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=3bf4125ab05f663f306a1ca792f43398 |publisher=Elsevier Science Ltd. |author=Kevin M. Gorey and Donald R. Leslie|year=1997 |pmid=9134267}}</ref> Karamihan sa mga nang-aabusong sekswal ay kilala ng kanilang mga biktima; humigit-kumulang 30% ay mga kamag-anak ng bata, pinakamadalas ay tatay, tiyo o pinsan; halos 60% ay iba pang kakilala tulad ng mga kaibigan ng pamilya, tagapangalaga ng bata, o kapitbahay; ang mga estranghero bilang maysala ay humigit-kumulang 10% lamang ng mga kaso ng pang-aabusong sekswal sa mga bata. Karamihan sa mga sekswal na pang-aabuso sa mga bata ay ginagawa ng mga lalaki; ang mga kababaihan ay gumawa ng humigit-kumulang 14% ng mga iniulat na pagkakasala laban sa mga lalaki at 6% ng mga iniulat na pagkakasala laban sa mga babae.<ref name=Whealin/> Karamihan sa mga may-salang nang-aabuso ng mga batang hindi pa nagdadalaga o nagbibinata ay mga [[pedopilyo]];<ref name=mayoclinic>{{cite journal |url=http://www.mayoclinicproceedings.com/content/82/4/457.full|format=PDF|title=A Profile of Pedophilia: Definition, Characteristics of Offenders, Recidivism, Treatment Outcomes, and Forensic Issues |last=Hall, MD|first=Ryan C. |
== Sekswal na pang-aabuso ng mga taong may mga kapansanan sa pag-unlad ==
|