Simbahang Katolikong Romano: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
PadreRenzo (usapan | ambag)
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
PadreRenzo (usapan | ambag)
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Linya 151:
{{main|Sakramento}}
[[File:Seven_Sacraments_Rogier.jpg|300px|thumb|''Ang Pitong Sakramento'' ni [[Rogier van den Wayder]], c. 1448]]
Itinuturo ng Simbahang Katolika na ipinagkatiwala ni [[Kristo]] ang pitong sakramento sa simbahan. Ang bilang at katangian ng mga sakramento ay tinukoy ng ilang mga konseho ng ekumenikal, na pinakahuli sa [[Konseho ng Trent]]. Ito ay ang [[Bautismo]], [[Kumpil]], ang [[Eukaristiya]], [[Kumpisal]], [[:es:Extremauncion|Extremauncion]] (isa sa mga "[[Huling Rito]]"), [[Banal na Orden]], at ang [[Kasal|Banal na Matrimonya]]. Ang mga sakramento ay mga nakikitang ritwal na nakikita ng mga Katoliko bilang mga palatandaan ng pagkakaroon ng prisensiya ng Diyos at mabisang mga daluyan ng biyaya ng Diyos sa lahat ng mga tumanggap sa kanila ng wastong disposisyon (''ex opere operato''). Ang Katesismo ng Simbahang Katoliko ay kinakategorya ang mga sakramento sa tatlong pangkat, ang "sakramento ng pagsisimula ng Kristiyano", "mga sakramento ng pagpapagaling" at "mga sakramento sa paglilingkod ng komunyon at misyon ng matatapat". Ang mga pangkat na ito ay malawak na sumasalamin sa mga yugto ng likas at espirituwal na buhay ng mga tao na ang bawat sakramento ay inilaan upang maglingkod.
 
<blockquote>Sa liturhiya ng Bagong Tipan ang bawat kilos na liturhiya, lalo na ang pagdiriwang ng Eukaristiya at mga sakramento, ay isang engkwentro sa pagitan ni Kristo at ng Simbahan. Ang pagtitipon ng liturgiya ay nakukuha ang pagkakaisa mula sa "komunyon ng Espiritu Santo" na tumitipon sa mga anak ng Diyos sa iisang Katawan ni Cristo. Ang pagpupulong na ito ay lumilipas sa lahi, kultura, panlipunan — sa katunayan, lahat ng mga ugnayan ng tao. (1097)</blockquote>
 
Ayon sa doktrina ng simbahan, ang mga sakramento ng simbahan ay nangangailangan ng wastong porma, bagay, at hangarin na maging wastong ipagdiwang. Bilang karagdagan, ang Mga Batas Canon para sa parehong Simbahang Latino at ang Simbahang Katolikong Silangan ay namamahala na maaaring ligal na ipagdiwang ang ilang mga sakramento, pati na rin ang mahigpit na mga patakaran tungkol sa kung sino ang maaaring makatanggap ng mga sakramento. Kapansin-pansin, dahil itinuturo ng simbahan na si [[Kristo]] ay naroroon sa Eukaristiya, yaong mga may kamalayan na nasa isang estado ng mortal na kasalanan ay ipinagbabawal na tumanggap ng sakramento hanggang sa natanggap nila ang kapatawaran sa pamamagitan ng [[Kumpisal|sakramento ng Kumpisal]]. Ang mga Katoliko ay karaniwang obligadong umiwas sa pagkain nang hindi bababa sa isang oras bago matanggap ang sakramento. Ang mga hindi Katoliko ay karaniwang ipinagbabawal mula sa pagtanggap ng Eukaristiya
 
Ang mga Katoliko, kahit na nasa panganib sila ng kamatayan at hindi makalapit sa isang ministrong Katoliko, ay maaaring hindi humiling ng mga sakramento ng Eukaristiya, pagsisisi o pagpapahid sa mga maysakit mula sa isang tao, tulad ng isang ministrong Protestante, na hindi kilalang wastong inordenahan alinsunod sa pagtuturo ng Katoliko sa pag-orden. Sa katulad na paraan, kahit na sa labis na pangangailangan at kagila-gilalas na pangangailangan, ang mga ministrong Katoliko ay maaaring hindi mangangasiwa ng mga sakrament na ito sa mga hindi nagpapakita ng pananalig ng Katoliko sa sakramento. Kaugnay ng mga simbahan ng Silangang Kristiyanismo hindi pakikipag-ugnay sa [[Banal na Luklukan]], ang Simbahang Katoliko ay hindi gaanong mahigpit, na nagpapahayag na "isang tiyak na pakikipag-isa sa sakristan, at gayon din sa Eukaristiya, binigyan ng angkop na mga pangyayari at pag-apruba ng awtoridad ng Simbahan, ay hindi posible lamang ngunit hinihikayat.
 
===Panimulang sakramento===
====Bautismo====
{{main|Bautsimo}}
[[File:AugustineBaptism.jpg|200px|thumb|Ang pagbabautismo kay [[San Agustin]], [[Benozzo Gozzoli]] (1420–1497)]]
Sa pagtingin ng Simbahang Katoliko, ang Bautismo ang una sa tatlong [[sakramento]] ng pagsisimula bilang isang [[Kristiyano]]. Ito ay naghuhugas ng lahat ng mga kasalanan, parehong orihinal na kasalanan at personal na aktwal na mga kasalanan. Ginagawa nitong isang miyembro ng simbahan. Bilang isang nakapagbigay na regalo ng Diyos na hindi nangangailangan ng karapat-dapat sa bahagi ng taong nabinyagan, ipinagkaloob ito kahit sa mga bata, na, kahit na wala silang personal na mga kasalanan, kailangan ito dahil sa [[orihinal na kasalanan]]. Kung ang isang bagong panganak na bata ay nasa panganib na mamatay, kahit sino — maging isang doktor, nars, o isang magulang — ay maaaring magbautismo sa bata. Ang bautismo ay minarkahan ang isang tao nang permanente at hindi na ito maaaring ulitin.
 
====Kumpil====
{{main|Kumpil}}
[[File:Confirmation_VanderWeyden.png|200px|center|thumb| ''Ang Pitong Sakramento'', ni [[Rogier van der Weyden]], na naglalarawan sa isang [[obispo]] ng Simbahang Latino na nangangangasiwa ng kumpil noong ika-14 na siglo]]
Ang tingin ng Simbahang Katoliko na ang sakramento ng kumpil ay kinakailangan upang makumpleto ang biyaya na ibinigay sa bautismo o binyag. Kapag ang mga may sapat na gulang ay nabautismuhan, ang pagkumpirma ay karaniwang bibigyan kaagad pagkatapos, isang kasanayan na sinundan kahit sa mga bagong binyag na sanggol sa mga Simbahang Katolikong Silangan. Sa Kanlurang kumpirmasyon ng mga bata ay naantala hanggang sa sila ay may sapat na gulang upang maunawaan o sa pagpapasya ng obispo. Sa [[Kanlurang Kristiyanismo]], lalo na ang Katolisismo, ang sakramento ay tinawag na kumpil o kumpirmasyon, sapagkat kinukumpirma at pinalakas nito ang biyaya ng bautismo; sa Mga [[Simbahan sa Silangan]], ito ay tinatawag na ''chrismation'', sapagkat ang mahahalagang ritwal ay ang pagdidihog sa mga taong may krisma, isang halo ng olibang langis at ilang mga pabangong sangkap, karaniwang balsamo, na binidisyonan ng isang [[obispo]]. Ang mga tumatanggap ng kumpil ay dapat nasa estado ng biyaya, na para sa mga taong umabot sa edad ng katwiran ay nangangahulugan na dapat silang linisin muna sa espirituwal sa pamamagitan ng [[Kumpisal|sakramento ng Kumpisal]]; dapat din silang magkaroon ng hangarin na makatanggap ng sakramento, at maging handa na ipakita sa kanilang buhay na sila ay mga [[Kristiyano]].
 
====Eukaristiya====
{{main|Eukaristiya}}
[[File:Elevation_of_the_Host.jpg|200px|center|thumb|Ang pagdiriwang ng Eukaristiya]]
Para sa mga Katoliko, ang Eukaristiya ay ang sakramento na nakapagkukumpleto sa pagsismula bilang Kristiyano. Ito ay inilarawan bilang "ang pinagkukunan at ang tuktok ng buhay Kristiyano". Ang seremonya kung saan unang natatanggap ng isang Katoliko ang Eukaristiya ay kilala bilang ang Unang Komunyon.
 
Ang pagdiriwang ng Eukaristiya, na tinawag din na [[misa]] o Banal na liturhiya, ay may kasamang mga panalangin at pagbabasa sa banal na kasulatan, pati na rin isang alay ng tinapay at alak, na dinala sa [[dambana]] o [[altar]] at kinonsagra ng pari upang maging katawan at dugo ni [[Hesukristo]], isang pagbabago na tinawag na ''transubstantiation''. Ang mga salita ng pag-aalay ay sumasalamin sa mga salitang binanggit ni Hesus sa [[Huling Hapunan]], kung saan inalok ni Kristo ang kanyang katawan at dugo sa kanyang mga [[Apostol]] noong gabing bago siya ipinako sa krus. Ang sakramento ay naglalarawan sa sakrpisyo ni Hesus sa krus, at ipnagpatuloy nito. Ang kamatayan at pagkabuhay na mag muli ni Kristo ay nagbibigay ng biyaya sa pamamagitan ng sakramento na pinag-iisa ang mga mananampalataya kay Kristo, nagpapatawad sa kasalanan, at mag aagapay ng tulong laban sa paggawa ng kasalanang moral (kahit na ang mortal na kasalanan mismo ay pinatawad sa pamamagitan ng sakramento ng Kumpisal).
 
===Mga Sakramento ng pagpapagaling===
 
====Kumpisal====
{{main|Kumpisal}}
[[File:Artgate_Fondazione_Cariplo_-_Molteni_Giuseppe%2C_La_confessione.jpg|200px|center|thumb|''La confessione'' ni [[Giuseppe Molteni]], na naglalarawan sa isang babaeng nagsisisi na nagkukumpisal ng mga kasalanan sa isang [[pari]]ng [[kompesor]]]]
Ang Sakramento ng Kumpisal ay umiiral para sa pagbabalik-loob ng mga tao, pagkatapos ng binyag, ay nahiwalay kay [[Kristo]] sa pamamagitan ng kasalanan. Ang mahalaga sa sakramentong ito ay kapwa sa pamamagitan ng iaang makasalanan (pagsusuri ng budhi, paghihinuha sa pagpapasiya na hindi na muling magkasala, pagkumpisal sa isang pari, at pagganap ng ilang kilos upang ayusin ang pinsala na sanhi ng kasalanan) at ng pari (pagpapasiya ng kilos ng pagpapahiwatig na isasagawa at pagpapatawad). Ang mga malubhang kasalanan ([[kasalanang mortal|mortal na mga kasalanan]]) ay dapat i-kumpisal kahit manlang isang beses sa isang taob at bago tumanggap ng [[Eukaristiya|Banal na Komunyon]], inirerekomenda din ang pag-kukunpisal ng mga kasalanang binyal. Ang pari ay nakasalalay sa ilalim ng pinakamahirap na parusa upang mapanatili ang "selyo ng kumpisal", ganap na lihim tungkol sa anumang mga kasalanan na ipinahayag sa kanya sa pangungumpisal.
 
====Pagpapahid sa may sakit====
[[File:Extreme_Unction_Rogier_Van_der_Weyden.jpg|200px|thumb|"Extremauncion" parte ng ''Pitong Sakramento'' ni [[Rogier va den Wayder]]]]
Ang [[krisma]] ay ginagamit lamang para sa tatlong sakramento na hindi maaaring paulit-ulit, isang iba't ibang langis ang ginagamit ng isang [[pari]] o [[obispo]] upang basbasan ang isang mananampalataya, dahil sa sakit o katandaan, na nagsisimula na sa panganib ng kamatayan. Ang sakramentong ito, na kilala bilang Pagapapahif ng may Sakit o Extremauncion, ay pinaniniwalaan na nagbibigay ng ginhawa, kapayapaan, lakas ng loob at, kung ang taong may sakit ay hindi makagawa ng isang pagtatapat, maging ang kapatawaran ng mga kasalanan.
 
Ang sakramento ay tinutukoy din bilang Unccion, at sa nakaraan bilang Extremauncion at ito ay isa sa tatlong sakramento na bumubuo ng huling ritwal, kasama ang [[Kumpisal]] at [[Eukaristiya|Viaticum]] (Eukaristiya).
 
===Mga sakramento sa serbisyo ng komunyon===
Ayon sa Katesismo, mayroong dalawang sakramento ng pakikipag-isa na nakatuon patungo sa kaligtasan ng iba: pagkasaserdote at pag-aasawa. Sa loob ng pangkalahatang bokasyon upang maging isang Kristiyano, ang dalawang sakramento na ito ay "nag-alay sa tiyak na misyon o bokasyon sa gitna ng mga tao ng Diyos. Ang mga kalalakihan ay tumatanggap ng mga banal na utos na pakainin ang Simbahan sa pamamagitan ng salita at biyaya. Ang mga asawa ay mag-asawa upang ang kanilang pag-ibig ay maaaring mapatibay sa tuparin ang mga tungkulin ng kanilang estado ”. (1535)
 
====Banal na Orden====
[[File:Priestly_ordination.jpg|200px|thumb|Ang pag-oordina ng isang [[obispo]] sa isang [[diakono]] sa [[pari|pagpapari]]]]
Ang sakramento ng mga Banal na Orden ay nag-alay sa ilang mga Kristiyano upang maglingkod sa buong simbahan bilang mga miyembro ng tatlong antas o utos: pagkaobispo ([[obispo]]), pagkapari ([[pari]]) at pagkadiakono ([[diakono]]). Tinukoy ng simbahan ang mga patakaran sa kung sino ang maaaring maordinahan sa klero. Ang mga kalalakihan na nakapag-asawa ay maaaring maorden sa ilang mga simbahan sa Silangang Katoliko sa karamihan ng mga bansa, at mga personal na ordinaryo at maaaring maging mga diakono kahit sa Kanlurang Simbahan. Ngunit pagkatapos na maging isang paring Katoliko, ang isang tao ay maaaring hindi magpakasal maliban kung siya ay nakipagugnayab
 
Ang lahat ng mga saserdote, maging mga diakono, pari o obispo, ay maaaring mangaral, magturo, magbautismo, magkasal sa pagsaksi at magsasagawa ng libing liturhiya. Ang mga obispo at pari lamang ang maaaring mangasiwa ng mga sakramento ng Eukaristiya, Kumpisal at Pagpapahid sa may Sakit. Ang mga obispo lamang ang maaaring mangasiwa ng sakramento ng mga Banal na Orden, na nag-ordina sa isang tao sa pagkasaserdote.
 
====Matromonya o Kasal====
 
==Liturhiya==