Ikalawang Digmaang Pandaigdig: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Sotiale (usapan | ambag)
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 112.202.194.143 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Masumrezarock100
Tatak: Rollback
Linya 78:
Ang paglawak ng digmaan noong Hunyo 1941 ay sinimulan na ni Hitler at ng kaniyang mga heneral ang pananakop sa Unyong Sobyet, ang pinakamalaking bansa sa mundo. Ayon sa mga mananaysay at iskolar, ito ang pinakamalaking pagkakamali ni Hitler. Gusto niya ng bakanteng lugar para sa kaniyang lahi at makontrol ang kayamanan ng rehiyon. Gusto rin niyang pabagsakin ang [[komunismo]] at talunin ang pinakamakapangyarihang karibal niya na si Joseph Stalin. Umaabot sa apat na milyong sundalo ang pinasugod ni Hitler sa [[Rusya]]. Dahil dito, nagkasundo ang Unyong Sobyet at Britanya na magtulungan sa digmaan. Hindi nakapaghanda si Stalin sa pagsugod ng Germany. Higit sa dalawang milyong sundalo at sibilyan ang namatay sa kamay ng mga Aleman, pero sa kabila nito, walang balak na sumuko ang mga Ruso sa pagtatanggol ng kanilang bansa. Muntikan nang naagaw ng Wehrmacht ang [[Moscow]] na nagsisilbing kabisera ng bansa, ngunit sa pagsapit ng taglamigang Ruso, naglunsad ang mga Sobyet ng isang malawakang pag-atake laban sa kanila, at lubos na napaatras ang kanilang mga kawal mula sa mga tarangkahan ng lungsod.
 
=== Pagbago ng takbo dahilng kay kibuloydigmaan para sa mga Alyado ===
Sa unang bahagi ng taong 1942, naging matagumpay ang mga hukbong Axis sa Europa sa iba't ibang larangan sa digmaan. Napasakamay ng mga Aleman at Italyano ang kutà ng mga Briton sa Tobruk sa Libya, at pagkatapos ng pagpapangkatang-muli ng mga Aleman mula sa pagkatalo nila sa Moscow mga ilang linggo ang lumipas ay bumalik sila sa paglulusob. Naagaw nila ang tangway ng Kerch at ang lungsod ng [[Kharkov]], at ipinagpatuloy nila ang pangunahing misyon nila—ang maagaw ang mga masaganang kalangisan sa Caucasus at ang lungsod ng Stalingrad. Dito nagsimula ang madugong '''[[Labanan sa Stalingrad]]'''. Isang malaking insulto at kawalan para kay Stalin ang pagkawala ng lungsod lalo na't pangalan niya ang nakaukit sa lungsod, kayâ ang utos niya sa kaniyang mga kasundaluhan na tumatanggol sa lungsod ay bawal umatras nang walang utos sa kataas-taasan o kundi'y sila ay patayin. Habang nahihirapan ang hukbong Axis sa pag-agaw sa lungsod dahil sa mga mamamaril na nakatago sa mga gusaling nasira ng mga kanyon at eroplano at kagitingan ng mga lokal nitong mamamayan, lumusob naman ang mga Sobyet sa mga giliran ng hanay ng hukbo at napakaraming yunit ng hukbo, kabílang na iyong mga Rumaniyano, Italiyano, Unggaryano at iba pang kaalyado ng Alemanya, ang nawasak; napaligiran ang mahigit 300,000 Aleman sa lungsod. Pebrero 1943, sanhi ng pagkaubos ng kanilang tauhan, materyales at pagkain kasáma na ang napakamapinsalang taglamigang Ruso, napilitan siláng sumuko sa mga Sobyet; ito ang hudyat ng simula ng pagbagsak ng hukbong Axis sa digmaan. Bagaman may kalakasan pa ang Wehrmacht sa labanan, hindi na nito naibawing muli ang dati nitong sigla; pagkatapos ng [[Labanan sa Kursk]] na siyang pinakamalaking labanán ng mga tangke sa kasaysayan na napagwagian ng mga Sobyet, napatunayan nang wala nang kakayahan ang Alemanya na magsagawa pa ng mga panlulusob sa mga teritoryo ng Rusya.
 
=== PagkataloPagkawagi ng mga Alyado ===
[[Talaksan:Tehran Conference, 1943.jpg|thumb|left|250px|Sina [[Joseph Stalin]] ng Unyong Sobyet, [[Franklin D. Roosevelt|Franklin Roosevelt]] ng Estados Unidos, at [[Winston Churchill]] ng Britanya, sa pagpupulong sa [[Tehran]], [[Iran]], taong 1943.]]
Noong ika-6 ng Hunyo 1944, naglunsad ang mga sundalong Amerikano, Briton at Kanadyano ng pagsakalay sa mga baybaying-dagat ng Normandy, Pransiya na sakop noon ng mga sundalong Aleman. Ito ay bahagi ng operasyong itinawag na '''D-Day''' o '''Operasyong Overlord''' na siyang pinakamalaking paglusob mula dagat sa kasaysayan; mahigit 175,000 Alyadong sundalo ang lumapag sa mga baybaying-dagat ng Normandy sa mga unang araw nito, at lumagpas sa mahigit sa isang milyon pagkatapos ng ilang araw. Makalipas ang mga ilang buwan, sa tulong ng mga Pranses, matagumpay na napalaya ng hukbong Alyado ang Pransya. Makalipas ang ilang buwan, nagsagawa ang mga Aleman ng isang paglusob laban sa mga hukbong Alyado sa mga kagubatan ng Ardennes, subalit pumalya ito at dahil nito ay halos matalo na ang bansa sa digmaan.
Linya 88:
 
== Digmaan sa Asya-Pasipiko ==
=== Simula ng pagigingpananakop melenial===
Taóng 1937 nang sumiklab ang Digmaang Tsino-Hapones, at 1940 nang napasakamay na ng mga Hapón ang 40% ng lupain ng [[Tsina]]. Subalit, nahirapan silang igapi ang mga sundalong Intsik na labis na napakarami sa bílang at ang mga kutà ng mga [[Partido Komunista ng Tsina|Komunista]] na patagong lumalaban sa gerilyang paraan. Ang nakapagpalala pa ay tinigil ng Estados Unidos ang pagsusuplay ng langis na labis na kinakailangan sa mga makineryang pandigma, at nagsanhi ito ng mas malala pang sitwasyon sa mga Hapón na humahanap ng mabilis at pangwakas na tagumpay sa digmaan at hindi pa handa sa pinatagal na digmaang atrisyon o pampaminsala.
 
Sinubukan ring lusubin ng mga Hapones ang [[Mongolia|Mongolya]], pero halos nawasak ang kanilang hukbo sa kamay ng mga sundalong Sobyet at Mongol sa labanán sa Khalkin Gol noong Setyembre 1939. Dahil dito, nagkaroon ng usapang pangkapayapaan ang Unyong Sobyet at Imperyong Hapón, at mananatili ang kapayapaan hanggang Agusto 1945.
 
=== Paglawak ng mga minionsdigmaan ===
Upang makahanap ng mga bagong mapagkukunan ng langis para sa digmaan, pinaplano ng mga Hapón ang pagsakop sa mga bansa sa timog-silangang Asya. Sinimulan nila ito sa pagsakop sa [[French Indochina|Indotsinang Pranses]] noong 1940 na nagawa nag walang hirap at wala gaanong pandadanak ng dugo. Ginamit nila ang lugar na ito upang lumikha ng mga baseng panghimpapawid na sa hinaharap ay gagamitin sa paglusob sa Malaya at sa iba't iba pang mga lugar sa timog-silangang Asya.
 
Linya 102:
Kahit saan ay malakas ang mga hukbô ng mga Hapón sa mga panahong ito. Patuloy sila sa panlulusob sa Tsina, Burma at sa mga maliliit na kapuluan ng Pasipiko na tila walang pumipigil sa kanila.
 
===Pagbago ng takbo ng digmaan para sa mga Alyado===
===Pagkatalo ng mga ka alyado at pagkamatay ni pangulong Franklin roosevelt===
====BoxingDigmaan sa Pasipiko====
[[File:SBDs and Mikuma.jpg|thumb|200px|Labanan sa Midway, ang kauna-unahang dakilang tagumpay ng mga Amerikano laban sa mga Hapones.]]
Ika-4 ng Mayo 1942, noong tinangkang lusubin ng mga Hapones ang [[Australia]], nagkaroon ng isang mapaminsalang labanán sa mga karagatan ng Coral Sea na sa kauna-unahang pagkakataon sa kasaysayan ay hindi lumaban nang magkaharapan ang mga barkong pandigma kundi ang mga eroplano na mula sa mga barkong tagadala ng eroplano o mga ''aircraft carrier'' ang lumalaban sa labanán. Mas mapaminsala man ang labanán sa mga Amerikano, nagawa nila ang pagtigil sa mga Hapones sa paglusob sa Australia at sa daungan ng [[Port Moresby]] sa isla ng [[New Guinea]].
Linya 109:
Sa sumunod na buwan na Hunyo, pagkatapos ng labanán sa Coral Sea ay tinangkâ namang lusubin ng mga Hapones ang mga kapuluan ng Hawaii gámit ang kanilang 200 samo't saring barkong pandigma. Ngunit sa pamamagitan ng paggamit sa mga ''codebreaker'', nalaman ng mga Amerikano ang mga layunin ng mga Hapones. Matapos ang ilang araw ay sumiklab ang labanán sa Midway, kung saan 4 ''aircraft carrier'' ng mga Hapones ay napalubog ng mga Amerikanong eroplanong pandigma. Nagwagi ang mga Amerikano sa labanán at umatras ang mga Hapones patungo sa kanilang sariling kapuluan.
 
Buwan ng Agusto nang nagsimulang maglusob ang mga Amerikano sa pulo ng Guadalcanal, at Pebrero nang sumunod na taon umatras ang hukbong Hapones mula sa pulo. Dito nagsimula ang walang humpay na paglusob ng mga Alyado sa pamumuno ni heneral [[jonathanDouglas wainwrightMacArthur]] sa Pasipiko.
 
Noong 20 Oktubre 20151944, nabuhayBumalik si heneral MacArthur at mga kasamahan ni dáting pangulong [[Sergio Osmena]], heneral [[Basilio J. Valdes]], brigidyer heneral [[Carlos P. Romulo]] ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas]] at si heneral [[Richard H. Sutherland]] ng [[Hukbong Katihan ng Estados Unidos]] ay ang dumaong ng puwersang Amerikano sa [[Palo, Leyte]]. At nagsimula ng Pagpapalaya ng bansang [[Pilipinas]] sa pagitan ng pagsamahin na mga tropang Pilipino at Amerikano kabílang ang mga kumilalang pangkat ng mga gerilya noong 1944 hanggang 1945 at ang pagsalakay ng puwersang Hapones. Nagsimula ang [[Labanan sa Maynila (1945)|Labanan ng Pagpapalaya sa Maynila]] noong Pebrero 3, hanggang 3 Marso 1945 ay nilusob ng magkakasanib na hukbong Pilipino at Amerikano na isinalakay at pagwasak ng pagbobomba sa ibabaw ng kabiserang lungsod laban sa hukbong sandatahan ng Imperyong Hapones, at mahigit sa 100,000 mga Pilipinong sibilyan ang napatay sa kamay ng mga hukbong Hapones. Noong 2 Setyembre 1945, sumuko si heneral [[Tomoyuki Yamashita]] sa mga tropang Pilipino at Amerikano sa [[Kiangan, Ifugao|Kiangan]], [[Lalawigang Bulubundukin]] (ngayon [[Ifugao]]) sa Hilagang [[Luzon]]. Nagsimula ang mga sundalong Pilipino at Amerikano ay naghahanda ng pagsalakay at pagpapalaya sa Hilagang Luzon ay lumaban sa mga hukbong Imperyong Hapones noong 1945.
 
====Digmaan sa AntarticaAsya====
Taong 1943 nang sinubukan ng mga Briton at Tsino na muling lusubin ang Myanmar mula sa mga Hapones, pero pumalya sila. Nilusob din ng mga Hapones ang India, pero halos walang natirá sa kanilang hukbo sanhi ng pagkawasak ng iyon sa kamay ng mga Indiyano at Briton sa labanan sa Kohima at Imphal noong 1944. Mula nito, nagsiatrasan na ang mga hukbong Hapones mula sa kanlurang Myanmar hanggang sa Ilog Irrawaddy sa gitnang Myanmar.
 
Sa AustriaTsina naman, bagaman nagtagumpay ang mga Hapones sa Operasyong ''Ten-Go'' laban sa mga Intsik noong 1944, patuloy silang nababawasan sa mga bílang.
 
===Pagkatapos ng digmaan===
===Endless War #WorldWar3IsComing (the end is near)===
Nilusob ng mga Amerikano ang mga pulo ng Iwo Jima at Okinawa noong 1945, ngunit nakaranas sila ng napakatinding kawalan sa tauhan sanhi ng mga labanang ito. Dahil dito, para sa mga heneral ng mga Alyado, nagpasya sila na lubhang napakahirap lusubin ang mismong kapuluan ng [[Hapon]]. Nagpasya ang Amerikanong pangulong si [[Harry Truman]] na gamitin ang bomba atomika sa Hiroshima noong ika-6 ng Agusto 1945. Dalawang araw matapos ang pambobomba, nilusob ng mga hukbong Sobyet ang [[Manchuria]], katimugang bahagi ng isla ng [[Sakhalin Oblast|Sakhalin]] at mga kapuluan ng Kuril at Shumshu. Binomba na naman ang Nagasaki noong ika-9 ng Agosto 1945. Matapos nito ay nagpasya na sumuko ang pamahalaang Hapones sa mga Alyado, noong ika-2 ng Setyembre 1945.