Wikang Ingles: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa bersyong Ingles (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa bersyong Ingles (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Linya 33:
|notice=IPA
}}
{{Interwiki|code=en}}Ang '''Ingles''' ay isang [[West Germanic language|Kanlurang Hermanikong wika]] na unang sinasalita sa [[Anglo-Saxon England|maagang edad medyang Inglatera]] at kalaunang naging pandaigdigang ''[[lingua franca]]''.{{sfn|Crystal|2003a|p=6}}{{sfn|Wardhaugh|2010|p=55}} Pinangalanan ito sa mga [[Angles|Anglos]], isa sa mga [[Hermaniko|Hermanikong tribo]] na naglipat sa pook ng [[Gran Britanya]], bilang [[England|Inglatera]]. Nagmula ang dalawang pangalan mula sa [[Anglia (tangway)|Anglia]], isang tangway sa [[Dagat Baltiko]]. Malapit ang wika sa [[Frisian languages|Prisyo]] at [[Low German|Mababang Saxon]], at naimpluwensyahan nang todo ang kanyang talasalitaan ng mga ibang [[Germanic languages|wikang Hermaniko]], lalo na sa [[Old Norse|Nordiko]] (isang [[North Germanic languages|Hilagang wikang Hermaniko]]), at higit na sa [[Wikang Latin|Latin]] at [[Wikang Pranses|Pranses]].<ref name="Wolff">{{cite book|last=Finkenstaedt|first=Thomas|author2=Dieter Wolff|title=Ordered profusion; studies in dictionaries and the English lexicon|publisher=C. Winter|year=1973|isbn=978-3-533-02253-4}}</ref>
[[File:EN English Language Symbol ISO 639-1 IETF Language Tag Icon.svg|thumb|EN ([[ISO 639]]-1)]]
 
Ang '''Ingles''' ay isang [[West Germanic language|Kanlurang Hermanikong wika]] na unang sinasalita sa [[Anglo-Saxon England|maagang edad medyang Inglatera]] at kalaunang naging pandaigdigang ''[[lingua franca]]''.{{sfn|Crystal|2003a|p=6}}{{sfn|Wardhaugh|2010|p=55}} Pinangalanan ito sa mga [[Angles|Anglos]], isa sa mga [[Hermaniko|Hermanikong tribo]] na naglipat sa pook ng [[Gran Britanya]], bilang [[England|Inglatera]]. Nagmula ang dalawang pangalan mula sa [[Anglia (tangway)|Anglia]], isang tangway sa [[Dagat Baltiko]]. Malapit ang wika sa [[Frisian languages|Prisyo]] at [[Low German|Mababang Saxon]], at naimpluwensyahan nang todo ang kanyang talasalitaan ng mga ibang [[Germanic languages|wikang Hermaniko]], lalo na sa [[Old Norse|Nordiko]] (isang [[North Germanic languages|Hilagang wikang Hermaniko]]), at higit na sa [[Wikang Latin|Latin]] at [[Wikang Pranses|Pranses]].<ref name="Wolff">{{cite book|last=Finkenstaedt|first=Thomas|author2=Dieter Wolff|title=Ordered profusion; studies in dictionaries and the English lexicon|publisher=C. Winter|year=1973|isbn=978-3-533-02253-4}}</ref>
 
Nalinang ang wikang Ingles sa nakalipas na higit sa 1,400 taon. Ang mga unang anyo ng Ingles, isang pangkat ng mga dayalektong Kanlurang Hermaniko ([[Ingvaeonic|Ingaeboniko]]) na dinala sa Gran Britanya ng mga [[Anglo-Saxons|Anglo-Saxon]] noong ika-5 siglo, sa kabuuan ay tinatawag na [[Lumang Ingles]]. Nagsimula ang [[Middle English|Gitnang Ingles]] sa huling bahagi ng ika-11 siglo noong [[Norman conquest of England|pananakop ng Normando ng Inglatera]]; naging panahon ito kung kailan naimpluwensyahan ang wika ng Pranses.{{sfn|Crystal|2003b|p=30}} Nagsimula ang [[Early Modern English|Maagang Makabagong Ingles]] sa huling bahagi ng ika-15 siglo noong pagpapakilala ng [[Printing press|palimbagan]] sa [[Londres]], paglilimbag ng [[King James Version|Bibliyang Haring Jacobo]] at simula ng [[Great Vowel Shift|Dakilang Pagbago ng Patinig]].<ref>{{cite web|title=How English evolved into a global language|url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-12017753|date=20 December 2010|publisher=BBC|accessdate=9 August 2015}}</ref>
Line 43 ⟶ 41:
Ang wikang Ingles ay ang [[List of languages by total number of speakers|pinakamalaking wika ayon sa bilang ng nananalita]],<ref>{{e22|eng|English}}</ref> at ang [[List of languages by number of native speakers|pangatlong pinakasinasalitang katutubong wika]] sa buong mundo, pagkatapos ng [[wikang Mandarin]] at [[Wikang Kastila|Kastila]].{{sfn|Ethnologue|2010}} Ito rin ang pinakapinag-aaralan na pangalawang wika at [[Official language|wikang opisyal]] o isa sa mga wikang opisyal sa [[List of territorial entities where English is an official language|halos 60 soberanong estado]]. Mas marami ang taong nag-aaral nito bilang pangalawang wika kaysa sa mga katutubong salita. Tinatanya na may higit sa 2 bilyong nananalita ng Ingles.<ref>{{Cite journal|title=Two thousand million?|journal=English Today|volume=24|issue=1|pages=3–6|language=en-US|doi=10.1017/S0266078408000023|last1=Crystal|first1=David|year=2008}}</ref> Ang Ingles ay katutubong wika ng karamihan sa [[Estados Unidos]],[[United Kingdom|Reyno Unido]], [[Canada]], [[Australia|Australya]], [[New Zealand|Bagong Silandya]] at sa [[Republika ng Irlanda]], at malawakan ang pananalita nito sa mga iilang bahagi ng [[Karibe]], [[Aprika]] at [[Timog Asya]].{{sfn|Crystal|2003b|pp=108–109}} Ito rin ay [[Official languages of the United Nations|wikang ko-opisyal ng mga Nagkakaisang Bansa]], [[Languages of the European Union|Unyong Europeo]] at sa marami pang pandaigdigan at rehiyonal na organisasyong internasyonal. Ito ang pinakanananalitang wikang Hermaniko na nananagot sa hindi bababa sa 70% ng nananalita nitong Indo-Europeong sangay. Napakalawak ang talasalitaan ang Ingles, ngunit imposibleng bilangin kung iilan talaga ang salita sa anumang wika.{{sfn|HowManyWords|2015}}{{sfn|Algeo|1999}} "Anglopono" ang tawag sa mga nananalita ng Ingles.
 
Ang bararila ng Makabagong Ingles ay resulta ng unti-unting pagbabago mula sa tipikal na Indo-Europeong huwaran ng disarilining pagmamarka na [[Inflection|sabaylong]] [[Morphology (linguistics)|palaturingan]] at medyo malayang pagkakasunud-sunod ng mga salita, patungo sa halos [[Analytic language|suriing]] huwaran na halos walang [[Inflection|sabaylo]], medyo nakaayos na [[Subject–verb–object|pagkakasunud-sunod ng paksa–pandiwa–layon]] at kumplikadong [[Syntax|saugnay]].{{sfn|König|1994|page=539}} Mas nananalig ang [[Modern English|Makabagong Ingles]] sa mga [[Auxiliary verb|pandiwang pantulong]] at [[word order|pagkakaayos ng salita]] para sa pagpapahayag ng kumplikadong [[Grammatical tense|panahunan]], [[Grammatical aspect|aspeto]] at [[Grammatical mood|panagano]], pati na rin sa mga [[Passive voice|balintiyak na konstruksyon]], [[Interrogative|pananong]] at iilang [[negation|pananggi]]. Ang baryasyon sa mga punto at [[English dialects|dayalekto ng Ingles]] na ginagamit sa mga iba't ibang bansa at rehiyon—sa [[Palabigkasan|palatinigan]] at [[ponolohiya]], at minsan sa talasalitaan, bararila, at pagbaybay—ay kadalasang naiintindihan ng mga nananalita ng mga ibang dayalekto, ngunit sa mga sukdulang kaso ay maaaring humantong sa pagkakalito o walang pagkakaunawa sa isa't isa sa mga nananalita ng Ingles.
== Kasaysayan ==
Nagsimula ang Ingles bilang isang wikang Germaniko. Naimpluwensiyahan ito dahil sa iba't ibang mga pangkat ng tao na pumunta at nanatili sa Britanya. Kabilang dito ang mga Anglo at Saxon.
Line 74 ⟶ 73:
*[http://www.britishcouncil.ph British Council Philippines]
*[http://www.tesol.ph TESOL Philippines]
 
<br />{{Mga wika ng Pilipinas}}
 
{{DEFAULTSORT:Ingles, Wikang}}
Linya 80:
[[Kategorya:Mga wika ng Pilipinas]]
 
<br />
{{stub}}