Soccsksargen: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
→‎top: rvv
JWilz12345 (usapan | ambag)
Parte pa rin ng kasaysayan ang mga ito, at inayos
Linya 14:
}}
 
'''SOCCSKSARGEN''' ay isang [[rehiyon]] ng [[Pilipinas]], na matatagpuan sa gitnang [[Mindanao]], at opisyal na '''Rehiyon XII'''. Ang pangalan ay [[Akronimoakronim]] ang pangalan na nangangahulugang para sa apat na [[lalawigan]] ng rehiyon at isa sa mga [[lungsod]] nito: [[Timog Cotabato|'''''So'''''uth '''''C'''''otabato]], [[Lalawigan ng Cotabato|'''''C'''''otabato]], [[Sultan Kudarat|'''''S'''''ultan '''K'''udarat]], [[Sarangani|'''''Sar'''''angani]] at [[Lungsod ng General Santos|'''''Gen'''''eral Santos City]]. Ang [[Lungsodlungsod ng [[Koronadal]] ang sentrong pang-rehiyon na matatagpuan sa [[Timog Cotabato]]. Kasama mismoay ang [[Lungsodsentrong Cotabato]],panrehiyon na nasa Maguindanao, sa rehiyong ito ngunit bahagi ng [[Autonomous Region in Muslim Mindanao]] (ARMM) ang [[Maguindanao]]nito.
 
Binubuo ang rehiyon ng mga katutubong tribong Tiboli (T'boli o Tagabili) at Bilaan sa Timog Cotabato at Sarangani, Manobo sa Hilagang Cotabato, at ang mga mandarayuhang Iluko, Ilonggo at Sebuwano.
 
==Heograpiya==
AngHinahangganan ang rehiyon ay hangganan sa hilaga ng Northern[[Hilagang Mindanao,]] sa silangan nghilaga, [[Rehiyon ng Davao]] sa silangan, at [[Dagat Celebes]] sa timog-kanluran ng Dagat Celebes. Ang lalawiganNakikibahagi ng Maguindanaorehiyong aypandagat nasaang pagitanrehiyon ngsa Cotabato City,mga lalawigan ng North Cotabato,[[Gorontalo]] at Sultan[[Hilagang Kudarat.Sulawesi]] ng [[Indonesya]]
 
Ang rehiyon ay may malawak na baybayin, lambak at bundokkabundukan. KilalaAng rehiyon, na sa sistema ng ilog nito, ang rehiyon ay ang daluyan ng paagusan ng Mindanao, lalo na saang Cotabato[[Limasan Basinng Cotabato]], isang malaking depresyon na napalilibutan ng mga hanay ng bundokbulubundukin sa tatlong panig. Sa loob ng basinlimasan ay tumatakbodumadaloy ang [[Rio Grande de Mindanao]], ang pinakamahabang ilog sa Mindanao at ang pangalawang pinakamahabang sa Pilipinas. AngDumadaloy ang ilog ay napupuntapapalabas sa Illana[[Look Bayng Illana]] ng mas malaking Moro[[Golpo Gulfng Moro]] sa kanluran ng CotabatoLungsod Cityng Cotabato.
 
SaNasa timog ng kamalig ay namamalagilimasan ang Tiruray Highlands, isang medyobahagyang mataas na hanay ng bundokkabundukan na humaharang sang palanggana mulalimasan sa timog nakatimugang baybayin. AngNasa timog-silangan naman ng mgakabundukang bundokito ayang namamalagi[[Look sang Sarangani Bay]].
 
==Kasaysayan==
Ang pinakalumang sibilisasyon sa rehiyon ay matatagpuan sa [[Maitum, Sarangani]], kung saan natagpuannatuklasan ang Maitum Anthropomorphic Pottery. Ang mga garapon ay ipinahayag bilang National Cultural Treasures, at napapailalim sa mga mataas na proteksyonproteksiyon na natiyaktinitiyak ng mga batas ng Pilipinas at internasyonal.
 
===Gitnang Mindanao===
AngDating rehiyontinawag na ginamit'''Gitnang na pinangalananMindanao''' (''Central Mindanao'') ang rehiyon. Bago ang paglikha ng Awtonomong[[Rehiyong RehiyonAwtonomo sang Muslim Mindanao]] (ARMM), binubuo ito ay binubuo ng mga sumusunod na lalawigan:
 
*[[Maguindanao]]
Line 36 ⟶ 37:
*[[Lanao del Sur]]
 
Sa pamamagitan ng paglikha ng ARMM, tinanggal sa rehiyon ang Lanao del Sur, at Maguindanao (hindi kasama ang CotabatoLungsod City)ng ay inalis mula sa rehiyonCotabato), umaalisat sanaiwan ang Lanao del Norte, Cotabato at Sultan Kudarat, at [[Iligan]], [[Marawi]] at CotabatoLungsod Cityng Cotabato bilang mga bumubuong lalawigan at lungsod. Kalaunan inilipat ang Lanao del Norte at Iligan ay inilipat sa NorthernHilagang Mindanao, habang ang Marawi ay naging bahagi ng ARMM.
 
===SOCCSKSARGEN===
Noong Setyembre 2001, pinirmahan ni Pangulong [[Gloria Macapagal-Arroyo]] ang ExecutiveKautusang OrderTagapagpaganap NoBlg. 36 na naglilipat ng SouthTimog Cotabato, Sarangani, General Santos (kilala rin bilang SocSarGenDistritong DistrictSocSarGen), at Koronadal mula sa SouthernKatimugang Mindanao hanggangpapuntang Region XII, at pagpapalitpagbabago sang rehiyonpangalan mulang rehiyon sa CentralSOCCSKSARGEN Mindanao,mula sa SOCCSKSARGENsating Gitnang Mindanao.
 
===Koronadal City, Bagong Regional Centre===
Ayon sa ExecutiveKautusang OrderTagapagpaganap NoBlg. 304 na pinirmahannilagdaan ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo, itinalaga ang Koronadallungsod Cityng ay pinangalanan[[Koronadal]] bilang sentrosentrong ng pampulitikapampolitika at sociososyo-ekonomiyaekonomiko ng SOCCSKSARGEN noong Marso 30, 2004. AngIniutos na lumipat ang mga kagawaran, tanggapankawanihan, at tanggapantanggapang ngpanrehiyon rehiyonsa ay iniutos na lumipatKoronadal mula sa Cotabatodating Lungsod,sentrong angpanrehiyon datingna Regional CenterLungsod ng RehiyonCotabato.
 
===Paglabas ng Lungsod ng Cotabato===
AyonAng sa[[Lungsod kaugalianng naCotabato]] labananay angnakaugaliang mgatumututol pagsisikapsa namga tangkang maisama sila sa AwtonomongRehiyong RehiyonAwtonomo sang Muslim Mindanao sa kabila ng paglilingkod bilangpagiging sentro ng pamahalaan ng ARMM, ang [[Plebisito sa pagbuo ng Awtonomong Rehiyon ng Bangsamoro, 2019|plebisito sa paglikhapagbuo ng]] [[Bangsamoro|Rehiyong AutonomousAwtonomo Regionng Bangsamoro]] (BARMM) noong Enero 21, 2019 ay nagresulta sa sorpresa na pagpapatibay ng Bangsamoro Organic Law. AngIto ibigay sabihinnagngangahulugang nitopormal ayna angmagsisilbing Punokabisera ng CotabatoBARMM ayang pormal na magsilbi bilang kabiseraLungsod ng rehiyonCotabato at mananatili ang kasalukuyang mga tanggapan ng kasalukuyang ARMM ay mananatili para sa paggamit ng BangsamoroPamahalaang RegionalPanrehiyon Governmentng atBangsamoro. ngayonPormal formalyna exitring umalis sa rehiyon ng SOCCSKSARGEN Regionang lungsod.
 
==Mga paghahating pampangasiwaan==
==Administrative divisions==
[[File:Socsksargen.png|thumb|right|MapMapa ofng RegionRehiyong XII]]
SoccsksargenAng comprisesSOCCSKSARGEN ay binubuo ng 4 na [[ProvincesMga oflalawigan theng PhilippinesPilipinas|provincesmga lalawigan]], 1 ''highlymataas urbanized''na urbanisadong [[CitiesMga oflungsod theng PhilippinesPilipinas|citylungsod]] (''highly-urbanized cities''), 3 nakapaloob na mga lungsod (''component'' cities''), 45 [[MunicipalitiesMga ofbayan theng PhilippinesPilipinas|municipalitiesmga bayan]] andat 1,195 mga [[barangay]]s.
 
{| class="wikitable sortable" style="margin:auto;background-color:#FDFDFD;text-align:center;font-size:90%;border:1pt solid grey;"
|-
! scope="col" style="border-bottom:none;" colspan=2 class="unsortable" | ProvinceLalawigan {{font|{{small|or}} {{abbr|City|Independent component city or Highly urbanized city; administered independently from any province}}|css=font-weight:normal;font-style:italic;}}
! scope="col" style="border-bottom:none;" class="unsortable" | CapitalKabisera
! scope="col" style="border-bottom:none;white-space:nowrap;" class="unsortable" colspan=2 | PopulationPopulasyon {{small|(2015)}}{{PH census|2015}}
! scope="col" style="border-bottom:none;" colspan=2 | AreaLawak<ref name="NSCBProvince" /><ref name="NSCBCity" />
! scope="col" style="border-bottom:none;" colspan=2 | DensityKapal ng populasyon
! scope="col" style="border-bottom:none;" class="unsortable" | CitiesMga<br>lungsod
! scope="col" style="border-bottom:none;" class="unsortable" | {{Abbr|Muni.|Municipalities}}Mga<br>bayan
! scope="col" style="border-bottom:none;" class="unsortable" | {{abbr|BgyMga<br>brgy.|Barangays}}
|
|-
Line 74 ⟶ 75:
! scope="col" style="border-top:none;" |
|-
! scope="row" style="text-align:left;background-color:initial;" colspan=2 | [[Cotabato (lalawigan)|Cotabato]]
| style="text-align:left;" | [[Kidapawan]]
| {{percent and number|1379747|4545276|disp=table|1|pad=yes}}
Line 84 ⟶ 85:
|-
! scope="row" style="text-align:left;background-color:initial;" colspan=2 | [[Sarangani]]
| style="text-align:left;" | [[Alabel, Sarangani|Alabel]]
| {{percent and number|544261|4545276|disp=table|1|pad=yes}}
| {{convert|3,601.25|km2|abbr=values|disp=table}}
Line 92 ⟶ 93:
| 141
|-
! scope="row" style="text-align:left;background-color:initial;" colspan=2 | [[Timog Cotabato|South Cotabato]]
| style="text-align:left;" | [[Koronadal]]
| {{percent and number|915289|4545276|disp=table|1|pad=yes}}
| {{convert|3,935.95|km2|abbr=values|disp=table}}
| {{convert|{{sigfig|915289/3,935.95|2}}|PD/km2|abbr=values|disp=table}}
| 1 <!-- excludinghindi Generalkasama ang Heneral Santos -->
| 10
| 199
|-
! scope="row" style="text-align:left;background-color:initial;" colspan=2 | [[Sultan Kudarat]]
| style="text-align:left;" | [[Isulan, Sultan Kudarat|Isulan]]
| {{percent and number|812095|4545276|disp=table|1|pad=yes}}
| {{convert|5,298.34|km2|abbr=values|disp=table}}
Line 110 ⟶ 111:
| 249
|-
! scope="row" style="text-align:left;background-color:initial;border-right:0;font-weight:normal;font-style:italic;" | [[GeneralHeneral Santos]]
| style="text-align:right;border-left:0;" | †
| —
Line 120 ⟶ 121:
| 26
|-class="sortbottom"
! scope="row" colspan=4 style="text-align:left;" | TotalKabuoan
! scope="col" style="text-align:right;" | 4,545,276
! scope="col" style="text-align:right;" | 22,513.30
Line 132 ⟶ 133:
| colspan=13 style="padding-left:1em;" |
{{unbulleted list
| {{Color box|#FDFDFD|†|border=darkgray}} Ang [[GeneralHeneral Santos]] isay aisang ''highly-urbanizedmataas cityna urbanisadong lungsod''; figureshindi kasama ang mga bilang nito aresa excludedbilang fromng [[SouthTimog Cotabato]].
}}
|}
 
===Mga lungsod===
====Mga Binubuong lungsod====
 
* '''[[Kidapawan]]''' — the only city of [[Cotabato]] province
* '''[[Koronadal]]''' — the political regional center of Soccsksargen
* '''[[Tacurong]]''' — only city of Sultan Kudarat
 
====MataasMga at urbanisadongnakapaloob lungsod====
* '''[[Kidapawan]]''' — theang onlytanging citylungsod ofng lalawigan ng [[Cotabato]] province
* '''[[Koronadal]]''' — ang politikal na sentrong panrehiyon ng SOCCSKSARGEN
* '''[[Tacurong]]''' — onlytanging citylungsod ofng Sultan Kudarat
 
====MgaMataas Binubuongna urbanisadong lungsod====
* '''[[GeneralHeneral Santos]]''' — isang highlymataas urbanizedna cityurbanisadong lungsod, nagsisilbing sentro ngsentrong Metropolitanpangkalakhan at Regionalsentrong Centerpanrehiyon para sa kalakalan at industriya ng SoccsksargenSOCCSKSARGEN.
{| class="wikitable"
!Ranggo
!Rank
!Lungsod
!City
!Lawak
!Area
<small><sub>in sq.km</sub></small>
!Populasyon
!Population
<small><sub>as of 2015</sub></small>
!Pangongolekta ng buwis
!Tax collection
<small><sub>asmagmula ofnoong 2012</sub></small><ref>{{Cite web|url=http://business.inquirer.net/95229/central-mindanao-phs-top-tax-revenue-generator-next-to-metro-manila|title=Central Mindanao PH’s top tax revenue generator next to Metro Manila|last=Zonio|first=Aquiles Z.|website=business.inquirer.net|language=Ingles|access-date=2017-05-18}}</ref>
![[Internal Revenue Allotment|IRA]]
<sub>as of 2015</sub>
!Klase ng kita
!Income class
|-
|1.
|[[GeneralHeneral Santos]]
|492.86
|594,446
|P1.175 billionbilyon
|Php 1,086.25 millionmilyon
|1st
|-
Linya 171:
|277.00
|174,942
|P917 millionbilyon
<sub>(includingkasama Southang Timog Cotabato)</sub>
|Php 504.77 millionmilyon
|3rd
|-
Linya 180:
|358.47
|140,195
|P554 millionmilyon
<sub>(includingkasama Cotabatoang Provincelalawigan ng Cotabato)</sub>
|Php 509.68 millionmilyon
|3rd
|-
Linya 189:
|153.40
|98,316
|P555 millionmilyon
<sub>(includingkasama ang lalawigan ng Sultan Kudarat Province)</sub>
|Php 350.57 millionmilyon
|4th
|}
 
==DemograpikoDemograpiya==
{{Philippine Census |align=none
| title= PopulationTala censusng ofpopulasyon ng SOCCSKSARGEN
| percentages= on
| 1980=
Linya 204:
| 2010= 4109571
| 2015= 4545276
| footnote= SourceSanggunian: Philippine[[Pangasiwaan Statisticsng AuthorityEstadistika ng Pilipinas]]{{PH census|2015}}
}}
 
==GobyernoPamahalaan==
* Cotabato — GovGob. Emmylou "Lala" J. Talino-Mendoza ([[Partido Liberal Party of the Philippines(Pilipinas)|Liberal]])
* South Cotabato — GovGob. Reynaldo Tamayo Jr. Partido Federal Pilipinas (PFP)
* Sultan Kudarat — GovGob. Datu Suharto "Teng" T. Mangudadatu ([[Partido Liberal Party of the Philippines(Pilipinas)|Liberal]])
* Sarangani — GovGob. Steve C. Solon ([[United Nationalist Alliance|UNA]])
* GeneralLungsod Santosng CityHeneral Santos ([[CitiesMga oflungsod theng PhilippinesPilipinas|HUC]])— Mayor Ronnel “Nel” Rivera
 
== Mga sanggunian ==
Linya 222:
 
{{Rehiyon ng Pilipinas}}
{{pilipinas-stub}}
 
[[Kaurian:Rehiyon ng Pilipinas]]