COVID-19: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag)
mNo edit summary
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa bersyong Ingles (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Linya 20:
| causes = [[Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2|SARS-CoV-2]]
| risks = Pagbibiyahe, pagkalantad sa virus
| diagnosis = ''[[Reverse transcription polymerase chain reaction|pagsusuring rRT-PCR]]'', ''[[CTiskanang scanCT]]''
| differential =
| prevention = [[Paghuhugas ng kamay]], [[kuwarentenas]], [[panlipunang pagdidistansya|pisikal na pagpapalayo]]
Linya 32:
Ang '''COVID-19''' ('''''coronavirus disease 2019'''''),<ref>{{cite report|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200211-sitrep-22-ncov.pdf|title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22|last=|first=|date=February 11, 2020|publisher=[[World Health Organization]]|issue=|doi=|volume=|pmid=|access-date=|vauthors=((World Health Organization))|year=}}</ref> na dating kilala bilang '''''2019-nCoV acute respiratory disease''''', ay isang nakakahawang sakit dulot ng [[SARS-CoV-2]], isang birus na may kaugnayan sa [[Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus|SARS-CoV]].<ref name="autogenerated2">{{Cite journal|last=Gorbalenya|first=Alexander E.|date=2020-02-11|title=Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus – The species and its viruses, a statement of the Coronavirus Study Group|url=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1|journal=bioRxiv|language=en|pages=2020.02.07.937862|doi=10.1101/2020.02.07.937862|access-date=11 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200211175138/https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1|archive-date=11 February 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362|title=Coronavirus disease named Covid-19|date=2020-02-11|work=[[BBC News]]|access-date=2020-02-11|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20200211162411/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362|archive-date=11 February 2020|url-status=live}}</ref> Naitala ang mga unang kaso nito sa [[Wuhan]], kabisera ng [[Hubei|lalawigan ng Hubei]], sa [[Tsina]] noong Disyembre 2019, at mula noon ay kumalat sa buong mundo, na humantong sa nagpapatuloy na [[Pandemya ng coronavirus ng 2019–20|pandemya ng koronabirus 2019–20]].<ref name="Hui14Jan2020">{{cite journal|author-last1=Hui|author-last10=Drosten|doi=10.1016/j.ijid.2020.01.009|pmid=31953166|pages=264–66|issue=|volume=91|date=February 2020|journal=Int J Infect Dis|title=The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health—The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China|author-first12=E.|author-last12=Petersen|author-first11=A.|author-last11=Zumla|author-link10=Christian Drosten|author-first10=Christian|author-first9=Z. A.|author-first1=D. S.|author-last9=Memish|author-first8=T. D.|author-last8=Mchugh|author-first7=G.|author-last7=Ippolito|author-first6=O.|author-last6=Dar|author-first5=R.|author-last5=Kock|author-first4=F.|author-last4=Ntoumi|author-first3=T. A.|author-last3=Madani|author2=I. Azhar E.|doi-access=free}}</ref><ref name="WHOPandemic">{{cite press release|title=WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19|website=[[World Health Organization]] (WHO)|date=11 March 2020|url=https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020|access-date=12 March 2020|url-status=live}}</ref> Kabilang sa mga [[sintomas]] nito ang [[lagnat]], [[ubo]], at [[pangangapos ng hinihinga]].<ref name="CDCSym" /> Kabilang sa mga iba pang sintomas ang [[Myalgia|kirot sa kalamnan]], [[Sputum|pag-uuhog]], [[pagtatae]], [[pamamaga ng lalamunan]], [[Loss of smell|pagkawala ng pang-amoy]], at sakit sa tiyan.<ref name="CDC2020Sym" /><ref name="whoqa">{{cite web|url=https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|title=Q&A on coronaviruses (COVID-19)|url-status=live|access-date=11 March 2020|publisher=[[World Health Organization]] (WHO)}}</ref><ref name="entuk-anosmia">{{cite web|url=https://www.entuk.org/loss-sense-smell-marker-covid-19-infection|title=Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection|last=Hopkins|first=Claire|date=|website=Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|accessdate=2020-03-28}}</ref> Habang nagreresulta ang karahiman ng kaso sa mga di-malubhang sintomas, maaaring humantong ang ilan sa [[pulmonya]] at [[Multi-organ failure|pagkasira ng iilang sangkap]].<ref name="Hui14Jan2020" /><ref name="WHO-q-a">{{cite web|url=https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|title=Q&A on coronaviruses|website=[[World Health Organization]] (WHO)|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120174649/https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|archive-date=20 January 2020|access-date=27 January 2020|name-list-format=vanc}}</ref> Noong pagsapit ng {{Cases in 2019–20 coronavirus pandemic|date|editlink=|ref=no}}, higit sa {{Cases in 2019–20 coronavirus pandemic|conround|editlink=|ref=no}} kaso ng COVID-19 ay naitala sa higit sa 200 bansa at teritoryo, na nagresulta sa kamatayan ng humigit-kumulang sa {{Cases in 2019–20 coronavirus pandemic|dround|editlink=|ref=no}}.<ref name="WOM2">{{cite web|title=Coronavirus Update (Live): 935,957 Cases and 47,245 Deaths from COVID-19 Virus Outbreak - Worldometer|url=https://www.worldometers.info/coronavirus/|website=www.worldometers.info|accessdate=2 April 2020|language=en}}</ref> Higit sa {{Cases in 2019–20 coronavirus pandemic|recround|editlink=|ref=no}} katao ang gumaling na.<ref name="WOM2" />
 
Karaniwang naipapasa ang sakit sa malapitang pakikitungo at sa pamamagitan ng mga [[Respiratory droplet|palahingahang patak]] kapag [[Ubo|umuubo]] o bumabahing.<ref name="CDCTrans">{{cite web|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.html|website=Centers for Disease Control and Prevention|accessdate=23 March 2020|language=en-us|date=17 March 2020}}</ref><ref name="WHO2020QA">{{cite web|url=https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|title=Q&A on coronaviruses|work=[[World Health Organization]]|date=11 February 2020|access-date=24 February 2020}}</ref> Maaaring magkaroon ng mga patak-patak habang humihinga ngunit sa pangkalahatan, hindi [[Airborne disease|dinadala ng hangin]] ang birus.<ref name="WHO2020QA2">{{cite web|url=https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|title=Q&A on coronaviruses|work=[[World Health Organization]]|date=11 February 2020|access-date=24 February 2020}}</ref><ref name="ECDCQA" /> Maaari ring mahawa rin ang mga tao kung hinawakan nila ang kontaminadong bagay at pagkatapos, ang kanilang mukha.<ref name="WHO2020QA2" /><ref name="CDCTrans2">{{cite web|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.html|website=Centers for Disease Control and Prevention|accessdate=23 March 2020|language=en-us|date=17 March 2020}}</ref> Pinakanakahahawa ito kapag sintomatiko ang mga tao, ngunit maaaring maghawa bago lumitaw ang mga sintomas.<ref name="CDCTrans2" /> Maaaring mabuhay ang birus sa mga ibabaw nang hanggang 72 oras.<ref>{{cite web|url=https://www.nih.gov/news-events/news-releases/new-coronavirus-stable-hours-surfaces|access-date=23 March 2020|title=New coronavirus stable for hours on surfaces|date=17 March 2020|publisher=[[National Institutes of Health]]}}</ref> Ang panahon bago umepekto ang sakit ay karaniwang dalawa hanggang labing-apat na araw, na may katamtamang limang araw.<ref name="CDCSym">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/symptoms.html|title=Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV)|date=10 February 2020|website=www.cdc.gov|access-date=11 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130202038/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/symptoms.html|archive-date=30 January 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite journal|author-last1=Velavan|author-first1=T. P.|author-last2=Meyer|author-first2=C. G.|title=The COVID-19 epidemic|journal=Tropical Medicine & International Health|volume=n/a|issue=n/a|pages=278–80|doi=10.1111/tmi.13383|doi-access=free|pmid=32052514|date=March 2020}}</ref> Ang pamantayang pamamaraan ng [[Diagnosis|pagsusuri]] ay sa pamamagitan ng [[Reverse transcription polymerase chain reaction|baligtaring pagsasalin ng patanikalang tambisa ng polymerase]] (rRT-PCR) mula sa [[Nasopharyngeal swab|pamahid sa nasoparinks]].<ref name="CDC2020Testing">{{cite web|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/lab/guidelines-clinical-specimens.html|website=Centers for Disease Control and Prevention|accessdate=26 March 2020|language=en-us|date=11 February 2020}}</ref> Maaari ring suriin ang impeksyon mula sa kombinasyon ng mga sintomas, [[Risk factor|salik ng panganib]] at isang [[CT scan|''CTiskanang scan''CT]] ng dibdib na nagpapakita ng mga katangian ng pulmonya.<ref name=":3">{{cite journal | vauthors=Jin YH, Cai L, Cheng ZS, Cheng H, Deng T, Fan YP, Fang C, Huang D, Huang LQ, Huang Q, Han Y, Hu B, Hu F, Li BH, Li YR, Liang K, Lin LK, Luo LS, Ma J, Ma LL, Peng ZY, Pan YB, Pan ZY, Ren XQ, Sun HM, Wang Y, Wang YY, Weng H, Wei CJ, Wu DF, Xia J, Xiong Y, Xu HB, Yao XM, Yuan YF, Ye TS, Zhang XC, Zhang YW, Zhang YG, Zhang HM, Zhao Y, Zhao MJ, Zi H, Zeng XT, Wang YY, Wang XH | display-authors=6 | title=A rapid advice guideline for the diagnosis and treatment of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infected pneumonia (standard version) | journal=Military Medical Research | date=February 2020 | volume=7 | issue=1 | page=4 | doi=10.1186/s40779-020-0233-6 | doi-access=free | pmid=32029004 | pmc=7003341 }}</ref><ref name=":4">{{cite web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2020/02/200226151951.htm|title=CT provides best diagnosis for COVID-19|date=26 February 2020|website=ScienceDaily|url-status=live|access-date=2 March 2020}}</ref>
 
Kabilang sa mga inirerekumendang hakbang upang maiwasan ang pagkahawa ay madalas na [[paghuhugas ng kamay]], [[panlipunang pagdidistansya]] (pagpapanatili ng pisikal na distansya mula sa ibang tao, lalo na sa mga may sintomas), pagtatakip ng mga ubo at bahing ng tisyu o panloob na siko, at paglayo ng maruming kamay mula sa mukha.<ref name="Advice for public">{{cite web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public|title=Advice for public|website=[[World Health Organization]] (WHO)|access-date=25 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126025750/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public|archive-date=26 January 2020|url-status=live|name-list-format=vanc}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-guidance-on-social-distancing-and-for-vulnerable-people/guidance-on-social-distancing-for-everyone-in-the-uk-and-protecting-older-people-and-vulnerable-adults|title=Guidance on social distancing for everyone in the UK|website=GOV.UK|language=en|access-date=25 March 2020}}</ref> Inirerekumenda ang paggamit ng mga [[Masks|mask]] sa mga nagsususpetsa na may birus sila at sa kanilang tagapag-alaga.<ref name="CDC2020IfSick">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/steps-when-sick.html|title=2019&nbsp;Novel Coronavirus (2019-nCoV)|author=CDC|date=11 February 2020|website=Centers for Disease Control and Prevention|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200214153016/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/steps-when-sick.html|archive-date=14 February 2020|access-date=15 February 2020|name-list-format=vanc}}</ref> Nagkakaiba-iba ang mga rekomendasyon sa paggamit ng mask ng publiko. Hindi nirerekumenda ng iilan ang kanilang paggamit, nirerekumenda naman ng iilan ang paggamit, at inaatas ng mga iba pa ang paggamit.<ref>{{Cite journal|last=Feng|first6=Benjamin J.|issn=2213-2600|doi=10.1016/S2213-2600(20)30134-X|volume=0|language=English|journal=The Lancet Respiratory Medicine|url=https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(20)30134-X/abstract|title=Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic|date=2020-03-20|last6=Cowling|first=Shuo|first5=Mengzhen|last5=Fan|first4=Wei|last4=Song|first3=Nan|last3=Xia|first2=Chen|last2=Shen|pmid=32203710}}</ref><ref>{{cite web|title=When and how to use masks|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks|website=www.who.int|accessdate=31 March 2020|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Tait|first=Robert|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/30/czechs-get-to-work-making-masks-after-government-decree-coronavirus|title=Czechs get to work making masks after government decree|date=2020-03-30|work=The Guardian|access-date=2020-03-31|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref> Sa kasalukuyan, wala pang mga [[bakuna]] o tiyak na [[Antiviral treatment|gamot panlaban sa birus]] para sa COVID-19. Kasali sa pangangasiwa nito ang [[Palliative care|paggamot ng mga sintomas]], [[Supportive care|pag-aalalay]], [[Isolation (health care)|pagbubukod]], at [[Medical research|eksperimentong pamamaraan]].<ref name="cdc21Jan202022">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)|date=15 February 2020|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200226145347/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html|archive-date=26 February 2020|access-date=20 February 2020|name-list-format=vanc}}</ref>
Linya 132:
Iminungkahi ng mga panuntunang pangririkonosi na inilabas ng Ospital ng Zhongnan ng [[Unibersidad ng Wuhan]] ang mga paraan para matunton ang mga impeksyon batay sa mga katangiang klinikal at epidemiyolohikong panganib. Kabilang dito ang pagkilala sa mga taong may hindi bababa sa dalawa ng sumusunod na sintomas bukod sa kasaysayan ng pagbibiyahe papunta sa [[Wuhan]] o pakikipag-ugnayan sa mga ibang nahawang tao: lagnat, katangian ng pulmonya sa larawan, karaniwan o bumabang bilang ng puting sihay-dugo, o bumabang bilang ng [[Lymphocyte|limposayt]].<ref name=":32">{{cite journal|vauthors=Jin YH, Cai L, Cheng ZS, Cheng H, Deng T, Fan YP, Fang C, Huang D, Huang LQ, Huang Q, Han Y, Hu B, Hu F, Li BH, Li YR, Liang K, Lin LK, Luo LS, Ma J, Ma LL, Peng ZY, Pan YB, Pan ZY, Ren XQ, Sun HM, Wang Y, Wang YY, Weng H, Wei CJ, Wu DF, Xia J, Xiong Y, Xu HB, Yao XM, Yuan YF, Ye TS, Zhang XC, Zhang YW, Zhang YG, Zhang HM, Zhao Y, Zhao MJ, Zi H, Zeng XT, Wang YY, Wang XH|display-authors=6|title=A rapid advice guideline for the diagnosis and treatment of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infected pneumonia (standard version)|journal=Military Medical Research|date=February 2020|volume=7|issue=1|page=4|doi=10.1186/s40779-020-0233-6|doi-access=free|pmid=32029004|pmc=7003341}}</ref>
 
Naghinuha ang isang rebyu noong Marso 2020 na maliit lang ang silbi ng mga [[Chest radiograph|rayos-ekis sa dibdib]] sa mga unang yugto, habang may silbi ang mga CTiskanang scanCT ng dibdib bago pa man ang paglitaw ng mga sintomas.<ref name=":02">{{Cite journal|last=Salehi|first=Sana|last2=Abedi|first2=Aidin|last3=Balakrishnan|first3=Sudheer|last4=Gholamrezanezhad|first4=Ali|date=2020-03-14|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Systematic Review of Imaging Findings in 919 Patients|journal=American Journal of Roentgenology|language=en|pages=1–7|doi=10.2214/AJR.20.23034|issn=0361-803X|pmid=32174129}}</ref> Kabilang sa mga karaniwang katangian sa CT ang mga ''bilateral multilobar [[Ground glass opacity|ground-glass opacificity]]'' na may ''peripheral, asymmetric and posterior distribution''.<ref name=":02" /> Nagkakaroon ng [[Pleural cavity|''subpleural dominance'']], [[Crazy paving|''crazy paving'']]{{clarify|date=March 2020}} at [[Pulmonary consolidation|''consolidation'']] habang kumakalat ang sakit.<ref>{{cite journal|last1=Lee|volume=0|archive-date=8 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200308143943/https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30134-1/fulltext|accessdate=13 March 2020|pmid=32105641|issn=1473-3099|doi=10.1016/S1473-3099(20)30134-1|pages=384–385|issue=4|language=English|first1=Elaine Y. P.|journal=The Lancet Infectious Diseases|url=https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30134-1/fulltext|title=COVID-19 pneumonia: what has CT taught us?|date=24 February 2020|first3=Pek-Lan|last3=Khong|first2=Ming-Yen|last2=Ng|url-status=live}}</ref> Noong pagsapit ng Marso 2020, inirerekumenda ng [[American College of Radiology|Amerikanong Kolehiyo ng Paladiglapan]] na "hindi dapat gamitin ang CT upang magpasuri o bilang unang pagsusuri upang irikonosi ang COVID-19".<ref>{{cite web|url=https://www.acr.org/Advocacy-and-Economics/ACR-Position-Statements/Recommendations-for-Chest-Radiography-and-CT-for-Suspected-COVID19-Infection|title=ACR Recommendations for the use of Chest Radiography and Computed Tomography (CT) for Suspected COVID-19 Infection|last=|first=|date=2020-03-22|website=American College of Radiology|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328055813/https://www.acr.org/Advocacy-and-Economics/ACR-Position-Statements/Recommendations-for-Chest-Radiography-and-CT-for-Suspected-COVID19-Infection|archive-date=28 March 2020|access-date=}}</ref><gallery mode="packed" heights="100">
Talaksan:COVID19CT2.webp|Karaniwang pasya ng paglalarawan ng CT
Talaksan:COVID19CT1.webp|Paglalarawan ng CT ng mabilisang baytang-baytang na yugto
Linya 253:
===Suportang sikolohikal===
Maaaring dumanas ang mga indibidwal ng kabagbagan dahil sa kuwarentenas, paghihigpit sa pagbibiyahe, di-magandang epekto ng paggamot, o pagkatakot sa impeksyon mismo. Upang matugunan ang mga ganitong ikinababahala, inilathala ng [[National Health Commission|Pambansang Komisyon sa Kalusugan ng Tsina]] ang isang pambansang patnubay para sa pamamagitan sa sikolohikal na krisis noong 27 Enero 2020.<ref name="Xiang4Feb2020">{{cite journal | vauthors = Xiang YT, Yang Y, Li W, Zhang L, Zhang Q, Cheung T, Ng CH | display-authors = 6 | title = Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed | journal = The Lancet. Psychiatry | volume = 7 | issue = 3 | pages = 228–29 | date = March 2020 | pmid = 32032543 |doi=10.1016/S2215-0366(20)30046-8 |doi-access=free }}</ref><ref name="Kang5Feb2020">{{cite journal | vauthors = Kang L, Li Y, Hu S, Chen M, Yang C, Yang BX, Wang Y, Hu J, Lai J, Ma X, Chen J, Guan L, Wang G, Ma H, Liu Z | display-authors = 6 | title = The mental health of medical workers in Wuhan, China dealing with the 2019&nbsp;novel coronavirus | journal = The Lancet. Psychiatry | volume = 7 | issue = 3 | pages = e14 | date = March 2020 | pmid = 32035030 |doi=10.1016/S2215-0366(20)30047-X |doi-access=free }}</ref>
 
==Prognosis==
 
{{Primary sources|date=Abril 2020}}
{{multiple image
| align = right
| direction = vertical
| total_width = 400
| caption_align = center
<!--image 1-->
| image1 = Severity-of-coronavirus-cases-in-China-1.png
| alt1 = Ang kabagsikan ng narikonosing kaso sa Tsina
| caption1 = Ang kabagsikan ng narikonosing kaso ng COVID-19 sa Tsina<ref>{{cite journal |last1=Roser |first1=Max |last2=Ritchie |first2=Hannah |last3=Ortiz-Ospina |first3=Esteban |name-list-format=vanc |title=Coronavirus Disease (COVID-19) |url=https://ourworldindata.org/coronavirus |journal=Our World in Data |access-date=12 March 2020 |date=4 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200319171947/https://ourworldindata.org/coronavirus |archive-date=19 March 2020 |url-status=live }}</ref>
<!--image 2-->
| image2 = Illustration of SARS-COV-2 Case Fatality Rate 200228 01-1.png
| alt2 = 3D Medical Animation Still Shot graph showing Case Fatality rates by age group from SARS-COV-2 in China.
| caption2 = Antas ng namatay na kaso ayon sa pangkat ng edad sa Tsina. Mga datos mula sa 11 Pebrero 2020.<ref name="Epidemiology2020Feb17" />
<!--image 3-->
| image3 = Comorbidity and severity in covid-19 data from China CDC Weekly 2020, 2(8), pp. 113-122 (cropped).png
| alt3 = Case fatality rate depending on other health problems
| caption3 = Antas ng namatay na kaso sa Tsina depende sa mga iba pang problema sa kalusugan. Mga datos mula sa 11 Pebrero 2020.<ref name="Epidemiology2020Feb17" />
<!--image 4-->
| image4 = Covid-19-total-confirmed-cases-vs-total-confirmed-deaths.png
| alt4 = Case fatality rate by country and number of cases
| caption4 = Bilang ng namatay kontra sa kabuuang bilang ng kaso ayon sa bansa at tinatayang antas ng namamatay na kaso
}}
 
Naiiba-iba ang kabagsikan ng COVID-19. Maaaring mahinahon ang sakit na may kakaunting o walang sintomas, na magkahawig sa mga iba pang karaniwang sakit sa itaas ng palahingahan tulad ng [[karaniwang sipon]]. Karaniwang gumagaling ang mga mahinahong kaso sa loob ng dalawang linggo, habang ang mga ay matinding o kritikal na kaso ay maaaring tumagal nang tatlo hanggang anim na linggo bago gumaling. Kabilang doon sa mga namatay, ang pagitan ng paglilitaw ng sintomas at kamatayan ay nasa dalawa hanggang walong linggo.<ref name="WHOReport24Feb2020" />
 
Madaling tablan ang mga kabataan ng sakit, ngunit mas malamang na mahinahon ang kanilang sintomas at may mas mababang tsansa ng matinding sakit kumpara sa mga matatanda; sa mga nakababata sa 50 taon, ang panganib ng kamatayan ay mas kaunti sa 0.5%, habang sa mga nakatatanda sa 70 ito ay higit sa 8%.<ref name="Lu Zhang Du Zhang p.">{{cite journal|display-authors=6|vauthors=Lu X, Zhang L, Du H, Zhang J, Li YY, Qu J, Zhang W, Wang Y, Bao S, Li Y, Wu C, Liu H, Liu D, Shao J, Peng X, Yang Y, Liu Z, Xiang Y, Zhang F, Silva RM, Pinkerton KE, Shen K, Xiao H, Xu S, Wong GW|date=18 March 2020|title=SARS-CoV-2 Infection in Children|journal=New England Journal of Medicine|publisher=Massachusetts Medical Society|page=|doi=10.1056/nejmc2005073|issn=0028-4793|pmid=32187458}}</ref><ref name="pediatrics_tong">{{cite journal | vauthors = Dong Y, Mo X, Hu Y, Qi X, Jiang F, Jiang Z, Tong S | journal = Pediatrics | title = Epidemiological Characteristics of 2143 Pediatric Patients With 2019 Coronavirus Disease in China | date = 2020 | pages = e20200702 | url = https://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/early/2020/03/16/peds.2020-0702.full.pdf | doi = 10.1542/peds.2020-0702 | pmid = 32179660 | access-date = 16 March 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200317223427/https://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/early/2020/03/16/peds.2020-0702.full.pdf | archive-date = 17 March 2020 | url-status = live }}</ref> Higit na nanganganib ang mga [[COVID-19 in pregnancy|buntis na babae]] para sa matinding impeksyon ng COVID-19 ayon sa mga datos mula sa mga magkahawig na birus, tulad ng [[Severe acute respiratory syndrome|SARS]] at [[Middle East respiratory syndrome|MERS]], ngunit kulang ang mga datos para sa COVID-19.<ref>{{cite journal | vauthors = Fang L, Karakiulakis G, Roth M | title = Are patients with hypertension and diabetes mellitus at increased risk for COVID-19 infection? | journal = [[The Lancet Respiratory Medicine]] | volume = 395 | issue = 10224 | pages = e40 | date = March 2020 | pmid = 32171062 | doi = 10.1016/S0140-6736(20)30311-1 | pmc = 7118626 }}</ref><ref name="CDC 2020children">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/children-faq.html|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)|author=|date=11 February 2020|website=Centers for Disease Control and Prevention|access-date=2 March 2020|name-list-format=vanc|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302064104/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/children-faq.html|archive-date=2 March 2020|url-status=live}}</ref>
 
Sa mga ilang tao, naaapektuhan ng COVID-19 ang mga baga at nagiging sanhi ng [[pulmonya]]. Sa mga malubhang apektado, maaaring sumulong nang mabilis ang COVID-19 patungo sa [[acute respiratory distress syndrome|sindrom ng matalas na sakit sa palahingahan]] (ARDS) na nagiging sanhi ng paghinto ng palahingahan, dagok-septiko, o paghinto ng iilang sangkap ng katawan.<ref name="Heymann Shindo 2020 pp. 542–545">{{cite journal | vauthors = Heymann DL, Shindo N | collaboration = WHO Scientific and Technical Advisory Group for Infectious Hazards | title = COVID-19: what is next for public health? | journal = Lancet | volume = 395 | issue = 10224 | pages = 542–545 | date = February 2020 | pmid = 32061313 | doi = 10.1016/s0140-6736(20)30374-3 | publisher = Elsevier BV }}</ref><ref>{{cite book | vauthors = Cascella M, Rajnik M, Cuomo A, Dulebohn SC, Di Napoli R | chapter = Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19) | date = 2020 | pmid = 32150360 | chapter-url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554776/ | access-date = 18 March 2020 | publisher = StatPearls Publishing | location = Treasure Island (FL) | title = StatPearls }}</ref> Kabilang sa mga kumplikasyon na may kaugnayan sa COVID-19 ang [[sepsis]], [[Coagulopathy|di-karaniwang pamumuo]], at pagkapinsala ng puso, bato, at atay. Inilarawan ang mga abnormalidad sa pamumuo, lalo na ang pagtaas ng [[prothrombin time|oras ng prothrombin]], sa 6% ng mga naospital na may COVID-19, habang nakita ang di-karaniwang kilos ng bato sa 4% sa pangkat na ito.<ref name="Zhou Yu Du Fan 2020 p.">{{cite journal|display-authors=6|vauthors=Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, Xiang J, Wang Y, Song B, Gu X, Guan L|date=2020|title=Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study|journal=The Lancet|volume=395|issue=10229|pages=1054–1062|publisher=Elsevier BV|doi=10.1016/s0140-6736(20)30566-3|issn=0140-6736|pmid=32171076}}</ref> Malimit makita sa mga matinding kaso ang pagkapinsala sa atay na ipinapahayag ng mga dugong pangmarka ng pinsala sa atay.<ref>{{cite journal | vauthors = Xu L, Liu J, Lu M, Yang D, Zheng X | title = Liver injury during highly pathogenic human coronavirus infections | journal = Liver International | date = March 2020 | pmid = 32170806 | doi = 10.1111/liv.14435 }}</ref>
 
Natuklasan ng iilang pagsusuri na makatutulong ang [[neutrophil to lymphocyte ratio|tagway ng neutrophil sa lymphocyte]] (NLR) sa maagang pagsisiyasat ng matinding sakit.<ref>{{cite journal|title=Dysregulation of immune response in patients with COVID-19 in Wuhan, China|journal=Clinical Infectious Diseases|doi=10.1093/cid/ciaa248|date=12 March 2020|last1=Tian|first1=Dai-Shi|last2=Wang|first2=Wei|last3=Shang|first3=Ke|last4=Ma|first4=Ke|last5=Xie|first5=Cuihong|last6=Tao|first6=Yu|last7=Yang|first7=Sheng|last8=Zhang|first8=Shuoqi|last9=Hu|first9=Ziwei|last10=Zhou|first10=Luoqi|last11=Qin|first11=Chuan|pmid=32161940|pmc=7108125}}</ref>
 
Karamihan ng mga namamatay sa COVID-19 ay may mga [[pre-existing condition|dati nang umiiral na kondisyon]], kabilang ang [[altapresyon]], [[diabetes mellitus]], at [[sakit sa puso]].<ref name=":8">{{cite web |url=https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-statement-on-the-advice-of-the-ihr-emergency-committee-on-novel-coronavirus |title=WHO Director-General's statement on the advice of the IHR Emergency Committee on Novel Coronavirus |website=[[World Health Organization]] (WHO) }}</ref> Iniulat ng [[Istituto Superiore di Sanità]] na 8.8% ng mga namatay kung saan may mga masusuring [[medical record|tsart pangkalusugan]], 97.2% ng mga sinuring pasyente ay may di-kukulangin sa isang [[comorbidity|kapwa sakit]] na ang katamtamang pasyente ay mag 2.7 sakit.<ref name="ISSCharacteristics">{{Cite report|vauthors=Palmieri L, Andrianou X, Barbariol P, Bella A, Bellino S, Benelli E, Bertinato L, Boros S, Brambilla G, Calcagnini G, Canevelli M, Castrucci MR, Censi F, Ciervo A, Colaizzo E, D'Ancona F, Del Manso M, Donfrancesco C, Fabiani M, Filia A, Floridia M, Giuliano M, Grisetti T, Langer M, Lega I, Lo Noce C, Maiozzi P, Malchiodi Albedi F, Manno V, Martini M, Mateo Urdiales A, Mattei E, Meduri C, Meli P, Minelli G, Nebuloni M, Nisticò L, Nonis M, Onder G, Palmisano L, Petrosillo N, Pezzotti P, Pricci F, Punzo O, Puro V, Raparelli V, Rezza G, Riccardo F, Rota MC, Salerno P, Serra D, Siddu A, Stefanelli P, Tamburo De Bella M, Tiple D, Unim B, Vaianella L, Vanacore N, Vichi M, Villani ER, Brusaferro S|display-authors= 6|title=Characteristics of COVID-19 patients dying in Italy Report based on available data on April 2th, 2020|url=https://www.epicentro.iss.it/en/coronavirus/bollettino/Report-COVID-2019_2_april_2020.pdf|date=3 April 2020|publisher=[[Istituto Superiore di Sanità]]|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref> Ayon din sa ulat, panggitnang oras sa pagitan ng paglitaw ng sintomas at kamatayan ay sampung araw, na kung saan nagugol ang limang araw sa ospital. Gayunpaman, ang mga pasyenteng nailipat sa ICU ay may panggitnang oras ng pitong araw sa pagitan ng pagsasaospital at kamatayan.<ref name="ISSCharacteristics" /> Sa isang pagsusuri ng mga unang kaso, ang panggitnang oras sa pagitan ng paglitaw ng unang sintomas at kamatayan ay 14 araw, na may buong saklaw ng anim hanggang 41 araw.<ref>{{cite journal | vauthors = Wang W, Tang J, Wei F | title = Updated understanding of the outbreak of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in Wuhan, China | journal = Journal of Medical Virology | volume = 92 | issue = 4 | pages = 441–47 | date = April 2020 | pmid = 31994742 |doi=10.1002/jmv.25689 |doi-access=free }}</ref> Sa isang pagsusuri ng [[National Health Commission|Pambansang Komisyon sa Kalusugan]] (NHC) ng Tsina, ang mga kalalakihan ay may antas ng kamatayan na 2.8%, habang ang mga kababaihan ay may antas ng kamatayan na 1.7%.<ref name="WM2020Feb26">{{cite web |title=Coronavirus Age, Sex, Demographics (COVID-19) |url=https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-age-sex-demographics/ |website=www.worldometers.info |access-date=26 February 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200227112932/https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-age-sex-demographics/ |archive-date=27 February 2020 |url-status=live | name-list-format = vanc}}</ref> Ipinapakita ng mga eksaminasyong [[Histopathology|histopatolohikal]] ng sampol ng baga pagkatapos ng kamatayan ang [[diffuse alveolar damage|nakakalat na pinsala sa supot-hangin]] na may [[exudate|kata]]s ng cellular fibromyxoid sa dalawang baga. Naobserbahan ang mga biral na [[cytopathic effect|sitopatikong]] pagbabao sa mga [[pneumocytes|pneumocyte]]. Nakahawig ang larawan ng baga sa [[acute respiratory distress syndrome|sindrom ng matalas na sakit sa palahingahan]] (ARDS).<ref name="WHOReport24Feb2020" /> Sa 11.8% ng mga iniulat na namatay ng Pambansang Komisyon sa Kalusugan ng Tsina, naitala ang pinsala sa puso sa pamamagitan ng napataas na antas ng [[Troponin I|troponin]] o atake sa puso.<ref name="Zheng Ma Zhang Xie p." /> Maaari ring maapektuhan ang mortalidad ang pagkakaroon ng mga yamang medikal at [[socioeconomics|sosyoekonomika]] ng rehiyon.<ref name="Ji Ma Peppelenbosch Pan 2020 p.">{{cite journal | vauthors=Ji Y, Ma Z, Peppelenbosch MP, Pan Q | title=Potential association between COVID-19 mortality and health-care resource availability | journal=Lancet Global Health | volume= 8| date=February 2020 | issue=4 | pages=e480 | pmid=32109372 | doi=10.1016/S2214-109X(20)30068-1 | doi-access=free }}</ref> Magkakaiba ang mga tantya ng mortalidad mula sa kondisyon dahil sa mga pagkakaiba-iba ng mga rehiyon ,<ref name="pmid32159317">{{cite journal | vauthors = Li XQ, Cai WF, Huang LF, Chen C, Liu YF, Zhang ZB, Yuan J, Li TG, Wang M | display-authors = 6 | title = [Comparison of epidemic characteristics between SARS in2003 and COVID-19 in 2020 in Guangzhou] | language = Chinese | journal = Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi = Zhonghua Liuxingbingxue Zazhi | volume = 41 | issue = 5 | pages = 634–637 | date = March 2020 | pmid = 32159317 | doi = 10.3760/cma.j.cn112338-20200228-00209 }}</ref> ngunit dahil rin sa mga hamon sa [[Metodo|pamamaraan]]. Ang kakulangan sa pagbilang ng mga mahinahong kaso ay maaaring humantong sa pagmamalabis ng antas ng kamatayan.<ref>{{cite journal | vauthors = Jung SM, Akhmetzhanov AR, Hayashi K, Linton NM, Yang Y, Yuan B, Kobayashi T, Kinoshita R, Nishiura H | display-authors = 6 | title = Real-Time Estimation of the Risk of Death from Novel Coronavirus (COVID-19) Infection: Inference Using Exported Cases | journal = Journal of Clinical Medicine | volume = 9 | issue = 2 | page = 523 | date = February 2020 | pmid = 32075152 | doi = 10.3390/jcm9020523 | pmc = 7074479 }}</ref> Gayunpaman, maaaring mangahulugan ng pagmamaliit ng antas ng kamatayan ang katotohanan na ang mga namatay ay resulta ng mga kasong nahawa sa nakaraan.<ref>{{cite journal | vauthors = Chughtai A, Malik A | title = Is Coronavirus disease (COVID-19) case fatality ratio underestimated? | journal = Global Biosecurity | date = March 2020 | volume = 1 | issue = 3 | doi = 10.31646/gbio.56 | doi-broken-date = 19 March 2020 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Baud D, Qi X, Nielsen-Saines K, Musso D, Pomar L, Favre G | title = Real estimates of mortality following COVID-19 infection. | journal = The Lancet Infectious Diseases | date = March 2020 | doi = 10.1016/S1473-3099(20)30195-X | pmid = 32171390 | pmc = 7118515 }}</ref>
 
Itinaas ang mga ikinababahala ukol sa pangmatagalang [[sequela]]e ng sakit. Natuklasan ng [[Hong Kong Hospital Authority|Awtoridad ng Ospital ng Hong Kong]] ang pagbaba ng 20% hanggang 30% sa kapasidad ng baga sa mga iilang tao na gumaling sa sakit, at iminumungkahi ng mga iskinan na baga ang pinsala sa sangkap.<ref>{{cite web |last1=Cheung |first1=Elizabeth |name-list-format=vanc |title=Some recovered Covid-19 patients may have lung damage, doctors say |url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3074988/coronavirus-some-recovered-patients-may-have |website=[[South China Morning Post]] |language=en |date=13 March 2020 |access-date=15 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200315172445/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3074988/coronavirus-some-recovered-patients-may-have |archive-date=15 March 2020 |url-status=live }}</ref>
 
{| class="wikitable"
|+Antas ng namamatay na kaso (%) ayon sa edad at bansa
|-
!Edad
!0–9
!10–19
!20–29
!30–39
!40–49
!50–59
!60–69
!70–79
!80-89
!90+
|-
|Tsina noong pagsapit ng 11 Pebrero<ref name="Epidemiology2020Feb17" />
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.4
|style="text-align:center;"|1.3
|style="text-align:center;"|3.6
|style="text-align:center;"|8.0
|colspan="2" style="text-align:center;"|14.8
|-
|Dinamarka noong pagsapit ng 3 Abril<ref name="SSIReport">{{cite report|url=https://www.ssi.dk/-/media/ssi-files/covid-19-overvaagningsrapport-03042020-2.pdf?la=da|title=COVID-19 i Danmark: Epidemiologisk overvågningsrapport den 3. april 2020|date=3 April 2020|publisher=[[Statens Serum Institut]]|language=Danish|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|3.1
|style="text-align:center;"|8.7
|style="text-align:center;"|18.1
|style="text-align:center;"|34.8
|-
|Italya noong pagsapit ng 2 Abril<ref name="ISSReport">{{cite report|url=https://www.epicentro.iss.it/coronavirus/bollettino/Bollettino-sorveglianza-integrata-COVID-19_2-aprile-2020.pdf|title=Epidemia COVID-19. Aggiornamento nazionale 2 aprile 2020|date=2 April 2020|publisher=[[Istituto Superiore di Sanità]]|location=Rome|language=Italian|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.1
|style="text-align:center;"|0.4
|style="text-align:center;"|0.8
|style="text-align:center;"|2.3
|style="text-align:center;"|8.0
|style="text-align:center;"|21.8
|style="text-align:center;"|30.9
|style="text-align:center;"|28.7
|-
|Olanda noong pagsapit ng 3 Abril<ref name="RIVMReport">{{cite report|url=https://www.rivm.nl/sites/default/files/2020-04/Epidemiologische%20situatie%20COVID-19%20in%20Nederland%203%20april%202020.pdf|title=Epidemiologische situatie COVID-19 in Nederland 03 april 2020|date=3 April 2020|publisher=[[Netherlands National Institute for Public Health and the Environment|Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milie]]|location=Bilthoven|language=Dutch|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.1
|style="text-align:center;"|0.1
|style="text-align:center;"|1.0
|style="text-align:center;"|5.4
|style="text-align:center;"|14.9
|style="text-align:center;"|25.1
|style="text-align:center;"|21.3
|-
|Timog Korea noong pagsapit ng 3 Abril<ref name="KCDCReport">{{cite report|url=https://www.cdc.go.kr/board/board.es?mid=a30402000000&bid=0030&act=view&list_no=366731|title=The updates on COVID-19 in Korea as of 3 April|date=3 April 2020|publisher=[[Korea Centers for Disease Control and Prevention]]|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.1
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.6
|style="text-align:center;"|1.9
|style="text-align:center;"|7.3
|colspan="2" style="text-align:center;"|18.9
|-
|Espanya noong pagsapit ng 2 Abril<ref name="MSCBSReport">{{cite report|url=https://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/ccayes/alertasActual/nCov-China/documentos/Actualizacion_64_COVID-19.pdf|title=Actualización nº 64. Enfermedad por el coronavirus (COVID-19).|date=2 April 2020|publisher=[[Ministry of Health (Spain)|Ministerio de Sanidad, Consumo y Bienestar Social]]|language=Spanish|access-date=3 April 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.2
|style="text-align:center;"|0.3
|style="text-align:center;"|0.4
|style="text-align:center;"|1.0
|style="text-align:center;"|3.2
|style="text-align:center;"|10.6
|style="text-align:center;"|21.5
|style="text-align:center;"|25.9
|}
{| class="wikitable"
|+Antas ng namamatay na kaso (%) ayon sa edad sa Estados Unidos
|-
!Edad
!0–19
!20–44
!45–54
!55–64
!65–74
!75–84
!85+
|-
|Estados Unidos noong pagsapit ng 16 Marso<ref name="CDCMMWR18Mar2020">{{cite journal|author=CDC COVID-19 Response Team|title=Severe Outcomes Among Patients with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—United States, February 12 – March 16, 2020|url=https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6912e2.htm|journal=[[Morbidity and Mortality Weekly Report]]|volume=69|issue=12|pages=343–346|date=18 March 2020|publisher=[[Centers for Disease Control]]|doi=10.15585/mmwr.mm6912e2|pmid=32214079|access-date=22 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200322021219/https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6912e2.htm|archive-date=22 March 2020|url-status=live}}</ref>
|style="text-align:center;"|0.0
|style="text-align:center;"|0.1–0.2
|style="text-align:center;"|0.5–0.8
|style="text-align:center;"|1.4–2.6
|style="text-align:center;"|2.7–4.9
|style="text-align:center;"|4.3–10.5
|style="text-align:center;"|10.4–27.3
|-
| colspan="8" |Paalala: Kabilang sa nakababang hangganan ang lahat ng mga kaso. Hindi kasama sa nakatataas na hangganan ang mga kaso na kulang sa datos.
|}
 
== Talasanggunian ==