Pagbabago noong 08:36, 13 Hunyo 2020 baguhin Tagasalinero (usapan \| ambag) 3,627 edit m removed Category:Mga alpabeto using HotCat ← Nakaraang pagkakaiba		Pagbabago noong 08:56, 13 Hunyo 2020 baguhin i-undo Tagasalinero (usapan \| ambag) 3,627 edit Inihalintulad sa bersyong Ingles. Tatak: Pagbabagong biswal Susunod na pagkakaiba →
Linya 7: \| compact = yes }} Ang '''Tagbanwa''', ay isa sa mga kaparaanan ng pagsusulat na [[Suyat\|katutubo sa Pilipinas]], na ginagamit ng [[Tagbanua\|mga Tagbanwa]] at [[mga Palawano]] bilang kanilang katutubong sistema ng pagsusulat at iksrip.<ref name=miller/>{{Infobox writing system \|name=Sulat Tagbanwa \|altname={{script\|Tagb\|ᝦᝪᝯ}} Linya 29: Namamatay ang mga wikang Tagbanwa ([[Wikang Aborlan Tagbanwa\|Aborlan]], [[Wikang Calamian Tagbanwa\|Calamian]] at [[Wikang Tagbanwa Sentral\|Sentral]]), na [[mga wikang Austronesyo]] na may halos 25,000 kabuuang nagsasalita sa gitnang at hilagang bahagi ng [[Palawan]], dahil ang mga kabataan ng [[Tagbanua\|Tagbanwa]] ay nag-aaral at gumagamit ng mga di-tradisyonal na wika, tulad ng [[Wikang Cuyonon\|Cuyonon]] at [[Wikang Tagalog\|Tagalog]], at sa gayon ay umuunti ang kanilang kaalaman ng kanilang sariling katutubong pamanang pangkultura. Mayroong mga panukala upang muling pasiglahin ang sulat sa pagtuturo nito sa mga pampublikong at pribadong paaralan na may mga populasyon ng Tagbanwa.<ref name="newsinfo">http://newsinfo.inquirer.net/985669/protect-all-ph-writing-systems-heritage-advocates-urge-congress</ref> ==Pinagmulan== Ginamit ang Tagbanwa sa Pilipinas hanggang ika-17 siglo. Malapit na kaugnayan sa [[Baybayin]], pinaniniwalaan na nanggaling ito mula sa [[Kawi script\|sulat Kawi]] ng [[Java]], [[Bali]] at [[Sumatra]], na nagmula naman sa [[Pallava script\|sulat Pallava]], isa sa mga katimugang Indiyanong sulat na nagmula sa [[Brāhmī script\|Brahmi]].<ref name="omni">[http://www.omniglot.com/writing/tagbanwa.htm Omniglot: Tagbanwa]. Accessed October 13, 2016.</ref> ==Mga katangian== ~~{{stub}}~~ Ang Tagbanwa ay isang alpasilabaryo kung saan ang bawat katinig ay may likas na pantig /a/. Ipinapahiwatig ang mga ibang patinig sa pamamagitan ng tuldik sa itaas (para sa /i/) o sa ibaba (para sa /u/) ng katinig.<ref>{{cite web\|first=Michael\|last=Everson\|authorlink=Michael Everson\|title=N1933 Revised proposal for encoding the Philippine scripts in the UCS\|url=https://www.unicode.org/L2/L1999/n1933.pdf\|date=1998-11-23}}</ref> Kinakatawan ang mga patinig sa simula ng mga pantig ng kani-kanilang mga nag-iisang titik. Ang mga pantig na nagwawakas sa katinig ay isinusulat nang walang huling katinig.<ref name="UniStdIndonesiaAndOceania">{{cite web\|url=https://www.unicode.org/versions/Unicode13.0.0/ch17.pdf#G26723\|title=Chapter 17: Indonesia and Oceania\|publisher=Unicode Consortium\|date=March 2020}}</ref> Naiiba ang Tagbanwa sa [[Baybayin]] sa mga hugis ng iilang mga titik, tulad ng ‹k› at ‹w› na ibang-iba sa mga ibang uri ng Baybayin.<ref name="miller">{{cite journal \|last1=Miller \|first1=Christopher \|title=A survey of indigenous scripts of Indonesia and the Philippines \|date=2014 \|url=https://www.academia.edu/15915312/A_Survey_of_Indigenous_Scripts_of_Indonesia_and_the_Philippines \|accessdate=21 May 2020}}</ref> Ayon sa kaugalian, isinusulat ang Tagbanwa sa kawayan sa mga patayo na tudling mula ibaba pataas at mula kaliwa pakanan. Gayunpaman, binabasa ito mula kaliwa pakanan sa mga pahalang na linya.<ref name="omni"/> <div style="text-align:center; margin:1em 0em;"> {\| border="1" cellpadding="3" style="border-collapse: collapse;text-align:center;" \|- \| [[Image:Tagbanwa.svg]] \|} </div> ===Mga patinig=== {\|border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" class="wikitable nounderlines" style="border-collapse:collapse;background:#FFFFFF;font-size:large;text-align:center" \|- ! colspan="6" style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Mga Patinig ng Tagbanwa<ref name="UniStdIndonesiaAndOceania"/> \|- ! ! colspan="3" style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Initial ! colspan="2" style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Dumidepende \|-style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| [[Orthographic transcription\|Transkripsyon]] \|\| a \|\| i \|\| u \|\| i \|\| u \|- \| style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Titik \| title="U+1760: TAGBANWA LETTER A" \| {{script\|Tagb\|ᝠ}} \| title="U+1761: TAGBANWA LETTER I" \| {{script\|Tagb\|ᝡ}} \| title="U+1762: TAGBANWA LETTER U" \| {{script\|Tagb\|ᝢ}} \| title="U+1772: TAGBANWA VOWEL SIGN I" \|{{script\|Tagb\| ᝲ}} \| title="U+1773: TAGBANWA VOWEL SIGN U" \|{{script\|Tagb\| ᝳ}} \|} ===Mga katinig=== {\|border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" class="wikitable nounderlines" style="border-collapse:collapse;background:#FFFFFF;font-size:large;text-align:center" \| colspan="17" style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| '''Mga Pantig ng Tagbanwa'''<ref name="UniStdIndonesiaAndOceania"/> \|-style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Transkripsyon \|\| k \|\| g \|\| ng \|\| t \|\| d \|\| n \|\| p \|\| b \|\| m \|\| y \|\| l \|\| w \|\| s \|- \| style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Katinig + a \| title="U+1763: TAGBANWA LETTER KA" \| {{script\|Tagb\|ᝣ}} \| title="U+1764: TAGBANWA LETTER GA" \| {{script\|Tagb\|ᝤ}} \| title="U+1765: TAGBANWA LETTER NGA" \| {{script\|Tagb\|ᝥ}} \| title="U+1766: TAGBANWA LETTER TA" \| {{script\|Tagb\|ᝦ}} \| title="U+1767: TAGBANWA LETTER DA" \| {{script\|Tagb\|ᝧ}} \| title="U+1768: TAGBANWA LETTER NA" \| {{script\|Tagb\|ᝨ}} \| title="U+1769: TAGBANWA LETTER PA" \| {{script\|Tagb\|ᝩ}} \| title="U+176A: TAGBANWA LETTER BA" \| {{script\|Tagb\|ᝪ}} \| title="U+176B: TAGBANWA LETTER MA" \| {{script\|Tagb\|ᝫ}} \| title="U+176C: TAGBANWA LETTER YA" \| {{script\|Tagb\|ᝬ}} \| title="U+176E: TAGBANWA LETTER LA" \| {{script\|Tagb\|ᝮ}} \| title="U+176F: TAGBANWA LETTER WA" \| {{script\|Tagb\|ᝯ}} \| title="U+1770: TAGBANWA LETTER SA" \| {{script\|Tagb\|ᝰ}} \|- \| style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Katinig + i \| title="KI" \| {{script\|Tagb\|ᝣᝲ}} \| title="GI" \| {{script\|Tagb\|ᝤᝲ}} \| title="NGI" \| {{script\|Tagb\|ᝥᝲ}} \| title="TI" \| {{script\|Tagb\|ᝦᝲ}} \| title="DI" \| {{script\|Tagb\|ᝧᝲ}} \| title="NI" \| {{script\|Tagb\|ᝨᝲ}} \| title="PI" \| {{script\|Tagb\|ᝩᝲ}} \| title="BI" \| {{script\|Tagb\|ᝪᝲ}} \| title="MI" \| {{script\|Tagb\|ᝫᝲ}} \| title="YI" \| {{script\|Tagb\|ᝬᝲ}} \| title="LI" \| {{script\|Tagb\|ᝮᝲ}} \| title="WI" \| {{script\|Tagb\|ᝯᝲ}} \| title="SI" \| {{script\|Tagb\|ᝰᝲ}} \|- \| style="background:#F8F8F8;font-size:small" \| Katinig + u \| title="KU" \| {{script\|Tagb\|ᝣᝳ}} \| title="GU" \| {{script\|Tagb\|ᝤᝳ}} \| title="NGU" \| {{script\|Tagb\|ᝥᝳ}} \| title="TU" \| {{script\|Tagb\|ᝦᝳ}} \| title="DU" \| {{script\|Tagb\|ᝧᝳ}} \| title="NU" \| {{script\|Tagb\|ᝨᝳ}} \| title="PU" \| {{script\|Tagb\|ᝩᝳ}} \| title="BU" \| {{script\|Tagb\|ᝪᝳ}} \| title="MU" \| {{script\|Tagb\|ᝫᝳ}} \| title="YU" \| {{script\|Tagb\|ᝬᝳ}} \| title="LU" \| {{script\|Tagb\|ᝮᝳ}} \| title="WU" \| {{script\|Tagb\|ᝯᝳ}} \| title="SU" \| {{script\|Tagb\|ᝰᝳ}} \|} Gumagamit ang Tagbanwa ng solong ({{script\|Tagb\|᜵}}) at dobleng ({{script\|Tagb\|᜶}}) pananda.<ref name="UniStdIndonesiaAndOceania"/> ==Ibalnan== [[File:Ibalnan.jpg\|thumb\|right\|The Ibalnan aphabet]] Noong ika-20 siglo, kinuha ang sulat na ito mula sa [[Tagbanua\|mga Tagbanwa]] ng mga [[mga Palawano]] dako pa sa katimugan ng [[Palawan\|pulo]]<ref name=miller/>. ''''Ibalnan'''' ang tawag sa sulat na ito at ''ulit'' ang tawag sa pananda ng patinig.<ref>{{cite web \|title=Palawano B Dictionary \|url=https://www.webonary.org/palawanob/g4dd50244-515e-4393-81a0-ecc74944dd41/ \|accessdate=26 May 2020}}</ref> ==Unicode== Idinagdag ang sulat Tagbanwa sa Pamantayang [[Unicode]] noong Marso, 2002 sa paglabas ng bersyong 3.2. Ang bloke ng Tagbanwa sa Unicode ay U+1760–U+177F: {{Unicode chart Tagbanwa}} ==Tingnan din== [[Suyat]] [[Baybayin]] [[Panitik na Buhid\|Sulat Buhid]] [[Sulat Hanunuo]] [[Kulitan]] [[Kawi script\|Sulat Kawi]] [[Palabaybayan ng Filipino]] ==Talasanggunian== {{reflist}} ==Mga kawing panlabas== [https://web.archive.org/web/20080417200228/http://youpibouh.thefreecat.org/download/tagbanwa.htm Font ng Tagbanwa] [[Kategorya:Mga sistema ng pagsulat]]

Sulat Tagbanwa: Pagkakaiba sa mga binago