Maynila: Pagkakaiba sa mga binago

| official_name = City of Manila

| native_name = Maynila <br /> <small> {{languageicon|tl|Tagalog}} </small> <br /> Manila

| motto = ''SulongAng Bagong Maynila''<br> ''Manila, God First''

| image_caption = (Paikot sa kanan, simula sa taas): [[Panoramang urbano]] ng Maynila, [[KutangGusaling SantiagoPanlungsod ng Maynila]], [[SimbahanBinondo]], [[Palasyo ng QuiapoMalakanyang]], Simbahan ng Tondo, [[PalasyoLook ng MalakanyangMaynila]], [[Bantayog ni Rizal]], [[GusalingTanggapan Panlungsodng Koreo ng Maynila]]

| founded = 1024 Hulyo 1574

| cityhood = 1024 Hulyo 1574

Ang Maynila, na sumasakop ng 42.88 na kuwadrado ng kilometro,<ref>{{cite web | author= [[Kagawaran ng Turismo (Pilipinas)|Kagawaran ng Turismo]] | title= Manila City - Cosmopolitan Capital Of The Philippines | url= http://www.tourism.gov.ph/explore_phil/place_details.asp?content=description&province=80| work= Wow Philippines | accessdate=2009-06-05}}</ref><ref name="Population">{{cite web |title=Population Density |url=http://www.manilacityph.com/pdf/population.pdf |publisher=Manila City |accessdate=2009-07-16}}</ref> ay ang pangalawang pinakamalaking lungsod ng [[Pilipinas]], na may humigit-kumulang na 1.6 milyong kataong naninirahan. Mas matao nga lang ang [[lungsod Quezon]] na dating punong lungsod ng bansa. Ang kalakhang pook ay ang pangalawang pinakamalaki sa [[Timog-silangang Asya]].<ref name="Pop"/>

Noong kapanahunan ng mga EspañolKastila, itinaguyod ang lungsod na may umpok-umpok na pamayanan na pumapalibot sa [[Kutang Santiago|nagsasanggalang haligi]] ng [[Intramuros, Maynila|Intramuros]] ([[nagsasanggalang pader|nahahaligihan]]), ang orihinal[tunay] na Maynila. Ang Intramuros na isa sa mga pinakalumang nagsasanggalang na haligi[tanggulan] sa [[timog Silangan]]silangan, ay ginawa at dinisenyohan ng mga misyonaryong [[Kapisanan ni Hesus|Heswita]] para hindi masakop ng mga Tsino ang pamayanan at mailigtas ang mga mamamayan. Noong kapanahunan ng Amerikano, ilang pagsasaayos ang isinagawa sa katimugang bahagi ng lungsod at ginamit ang arkitekturang disenyo ni [[Daniel Burnham]].

Noong ika-13 siglo, ang lungsod ay binubuo ng mga tindahan at tanggapan tagatanggap sa may tabi ng baybayin ng [[ilog Pasig]], na nasa hilaga ng mga makalumang pamayanan. Ang opisyal na pangalan na ibinigay ng mga [[Malay (pangkat etniko)|Malay]] sa lungsod ay Seludong/Selurung, na ginamit din sa isang bahagi sa pulo ng [[Luzon]], at inimumungkahi na ito ang punong bayan/lungsod ng Kaharian ng Tondo. Ang lungsod ay nakilala rin sa pangalan na ibinigay ng mga pangkat etnikong mga [[Tagalog (pangkat etniko)|Tagalog]], Maynila, unang nakilala bilang Maynilad. Ang pangalan ay mula sa salitang [[Nilad|nila]], isang uri ng halamang mabulaklak na tumutubo sa baybayin ng look, na ginagamit sa paggawa ng sabon para sa pakikipagkalakalan; nanggaling ito sa salitang may nila, na may unlaping ma- na tumutukoy kung saan ang isang lugar ay mayroong isang bagay na malago(ang nila ay maaaring Sanskrit na nila "punong indigo").<ref name="E.M. Pospelov 1998">E.M. Pospelov, Geograficheskie nazvanie mira (Moscow 1998).</ref> (Ang sinasabing naging pangalan ng halaman ay nilad ay kathang isip lamang.)<ref name="Ambeth Ocampo">{{cite web | author=Ambeth Ocampo | title=Looking Back : Pre-Spanish Manila | url=http://services.inquirer.net/print/print.php?article_id=20080625-144587 | publisher=Philippine Daily Inquirer | date=2008-06-25 | accessdate=2009-06-10}}</ref><ref name="World: metropolitan areas">{{cite web | title=World: metropolitan areas | url=http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=0&srt=pnan&pt=a#aggl | publisher=World Gazetteer | accessdate=2009-06-10|archiveurl=http://archive.is/cW4HP|archivedate=2013-01-05}}</ref> Ang lungsod ay may humigit sa 100 mga parke na nakakalat sa buong lungsod.

Ang Maynila ang naging upuang kolonyal na pamahalaan ng [[Espanya]] noong opisyal na pinamahalaan ang kapuluan ng Pilipinas ng tatlong dantaon simula 1565 hanggang 1898. Noong namalagi ang Britanya sa Pilipinas, ang Maynila ay pinamahalaan ng [[dakilang Britanya]] ng dalawang taon simula 1762 hanggang 1764 na naging bahagi sa Pitong Taong Digmaan. Nanatiling punong lungsod ng Pilipinas ang Maynila sa pamamahala ng pamahalaang probisyonal ng mga Briton, na kumikilos sa pamamagitan ng mga arsobispo ng Maynila at ng Real Audiencia. Nasa [[Pampanga]] ang kuta ng mga nagaaklasnag-aaklas laban sa mga Briton.

Ang Maynila ay nakilala noong may kalakalang Maynila-[[Acapulco]] na tumagal ng tatlong dantaon at nakapaghatid ng mga kagamitan simula sa Mehiko papunta ngpatungong [[Timog-silangang Asya]]. Noong 1899, binili ng [[nagkakaisangEstados Unidos|Nagkakaisang mga estadoEstado ng amerikaAmerika]] ang Pilipinas sa mga EspanyolKastila at pinamahalaan ang buong kapuluan ng hanggang 1946.<ref name="Manila, Philippines">{{cite web | title=Manila, Philippines | url=http://www.un.org/cyberschoolbus/habitat/profiles/manila.asp | publisher=U.N. | accessdate=2009-06-10}}</ref> Noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig|ikalawang digmaang pandaigdig]], nawasak ang malaking bahagi ng lungsod. Ang lungsod ay ang pangalawang pinakawasak na lungsod kasunod ng [[Varsovia]], [[Polonya]] noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig|ikalawang digmaang pandaigdig]]. Ang rehiyon ng kalakhangKalakhang Maynila ay gumanap na entidad na may kasarinlan noong 1975.