Rizal: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
JWilz12345 (usapan | ambag)
Linya 26:
 
== Kasaysayan ==
Isa sa mga patunay ng sinaunang pamayanan sa Rizal ay ang mga ukit sa isang kuweba sa [[Angono, Rizal|Angono]] na tinaguriang mga [[Mga Petroglipo ng Angono|Petroglipo ng Angono]]. Tinatayang ginawa noong 1000 BC, ang mga petroglipo ay kinabibilangan ng mahigit 120 ukit na hugis tao, palaka, at butiki.
 
Ang mga sinaunang mamamayan ng lalawigan ng Rizal ay unang nanirahan sa mga pampang ng Laguna de Bay. Bago dumating ang mga Kastila, ang mga pamayanang ito, gayundin ang mga pamayanan sa pampang ng Ilog Pasig, ay pinamumunuan ni [[Raha Sulayman]] na pamangkin ni [[Lakandula]], ang pinuno ng Tondo.
Linya 34:
Inorganisa ang mga bayan sa mga munisipyo ng gobyernong Kastila sa Maynila. Matapos nito, ipinadala ang mga misyonero tulad ng mga [[Franciscano|Pransiskano]] at [[Kapisanan ni Hesus|Heswita]] upang magtayo ng mga simbahan sa mga bayan at ipalaganap ang [[Kristiyanismo]]. Isa sa mga unang simbahan ay ipinatayo ng Heswitang si Padre Pedro Chirino, Kastilang iskolar na sumulat ng mga aklat tungkol sa kasaysayan ng Pilipinas.
 
Bago pa man maging lalawigan ang Rizal, ang mga pamayanan nito ay naging bahagi ng mga lalawigan ng Tondo at Laguna noong panahon ng mga Kastila. Gayunpaman, bago dumating ang mga Kastila, ang mga bayan ng [[Pasig]], [[Parañaque]], [[Taytay, Rizal|Taytay]] at [[Cainta, Rizal|Cainta]] ay binubuo na ng mga pamayanang [[Lahing Tagalog|Tagalog]] na nakikipag-ugnayan na sa mga Tsino at iba pang mga Asyano.
 
Noong 1853, ang mga bayan ng [[Morong, Rizal|Morong]], [[Pililla, Rizal|Pililla]], [[Tanay, Rizal|Tanay]], [[Baras, Rizal|Baras]], [[Binangonan, Rizal|Binangonan]], [[Jalajala, Rizal|Jalajala]], Angono, [[Antipolo]], Boso-Boso, Cainta at Taytay ay inalis sa lalawigan ng Tondo at inilipat sa bagong tatag na Distrito Politico-Militar de los Montes de San Mateo. Makalipas ang apat na taon, ito ay pinangalanang Distrito-Militar de Morong upang bigyang-diin na Morong ang kabisera ng distrito.
 
Noong 1860, ang lalawigan ng Tondo ay naging lalawigan ng [[Maynila]] at ang lahat ng bayan nito ay isinailalim sa pangagasiwa ng gobernador ng Maynila.
Linya 44:
Noong ika-11 ng Hunyo, 1901, sa pamamagitan ng Batas Blg. 137, nilikha ng Ikalawang Komisyon sa Pilipinas ang lalawigan ng Rizal na binubuo ng 19 na bayan mula sa Maynila at 14 na bayan mula sa Morong sa kabuuang 33 bayan.
 
Sa loob ng maraming taon, nagbago ang kinasasakupan ng lalawigan ng Rizal hanggang sa ito ay buuin ng 26 na bayan (maliban sa mga lungsod ng [[Caloocan|Kalookan]], at [[Lungsod Quezon|Quezon]]): [[Las Piñas]], [[Malabon]], [[Makati]], Parañaque, [[Taguig]], [[Pateros, Kalakhang Maynila|Pateros]], Pasig, [[Marikina]], [[Muntinlupa]], [[Mandaluyong]], [[Navotas]], [[San Juan, Kalakhang Maynila|San Juan]], [[San Mateo, Rizal|San Mateo]] at [[Rodriguez, Rizal|Montalban]] (mula sa dating lalawigan ng Maynila), at Angono, Baras, Binangonan, Cainta, Antipolo, [[Cardona, Rizal|Cardona]], Jalajala, Morong, Pililla, Tanay, Taytay at [[Teresa, Rizal|Teresa]] (mula sa Distrito-Militar de Morong).
 
Noong ika-7 ng Nobyembre 1975, sa pamamagitan ng Atas ng Pangulo Blg. 824, ang 12 sa pinakamaunlad na mga bayan ng Rizal—Las Piñas, Muntinlupa, Taguig, Parañaque, Pateros, Makati, Mandaluyong, San Juan, Malabon, Navotas, Pasig at Marikina—ay inilipat sa bagong tatag na [[Kalakhang Maynila]]. Kabilang din sa bagong rehiyon ang bayan ng [[Lungsod ng Valenzuela|Valenzuela]] na dating sa [[Bulacan]], at ang mga lungsod ng Quezon, at Kalookan.<ref>[http://rizalprovince.ph/journeytothepast.html Rizal Provincial Government Official Website]. Provincial Government of Rizal. Hinango noong Hulyo 10, 2016.</ref>