Wikipedia

Palarong Olimpiko: Pagkakaiba sa mga binago

Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
K CMS (usapan | ambag)
556 edits
→‎Palarong Olimpiko: Inayos ang maling baybay, Inayos ang balarila
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago gamit mobile app Android app edit
K CMS (usapan | ambag)
556 edits
No edit summary
Linya 37:
 
=== Muling pagsasabuhay ===
[[File:Evangelos_Zappas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Evangelos_Zappas.jpg|thumb|Evangelos Zappas]]
Nagsimula ang hangarin ng mga Griyego na buhayin muli ang Palarong Olimpiko sa Rebolusyong Griyego mula sa [[Imperyong Otomano]] noong 1821. Una itong minungkahi ng makatang Griyego at patnugot ng pahayagan na si Alexandros Soutsos (kilala rin bilang Panagiotis Soutsos) sa kaniyang tulang "Diyalogo ng Patay" (''Dialogue of the Dead'') na inilathala noong 1833.<ref name ="Young" Young/> Unang sumulat si Evangelos Zappas, isang mayamang Griyegong-Rumanong pilantropo, kay Haring Otto ng Gresya noong 1856 upang magalok na pondohan ang palagiang pagsasabuhay ng Palarong Olimpiko.<ref name="Young">{{Cite book|last=Young|first=David C|title=The Modern Olympics - A Struggle for Revival|year=1996|language=Ing.|publisher=[[Pamantasang Johns Hopkins]]|isbn=0-8018-5374-5}}</ref> Pinondohan ni Zappas ang unang Palarong Olimpiko noong 1859, na ginanap sa isang liwasang lungsod sa Atenas. Nakilahok ang mga manlalaro mula sa mga Imperyong Griyego at Ottoman. Pinondohan rin ni Zappas ang pagpapanumbalik ng sinaunang Panathenaic Istadyum upang ilunsad rito ang susunod pang mga Palarong Olimpiko.
 
Ang istadyum ay naging lugar ng Palarong Olimpiko noong 1870 at 1875.{{sfn|Young|1996|pp=2, 13–23, 81}} May 30,000 manonood ang dumalo sa palaro na noong 19870, ngunit walang opisyal na mga katibayan ng bilang ng mga nanood para sa Palarong Olimpiko noong 1875.{{sfn|Young|1996|p=44}} Noong 1890, matapos daluhan ang Palarong Olimpiyan ng Wenlock Omypian Society, si Baron Pierre de Coubertin ay napukaw upang itatag ang [[Pandaigdigang Lupong Olimpiko]] (IOC). Pinagibayo ni Coubertin ang mga kaisipan at gawa nina Brookes at Zappas na may layuning magtatag ng pandaigdigan at salitang Palarong Olimpiko na ipaddiriwang tuwing apat na taon. Inilahad niya ang kaniyang mga ideya noong Unang Olimpikong Kongreso ng bagong tatag na Pandaigdigang Lupon Olimpiko. Ang pagkikita ay ginanap mula noong 16 hanggang 23 Hunyo 1897, sa Unibersidad ng Paris. Sa huling araw ng Kongreso, napagdesisyunan na ang unang Palarong Olimpiko na ipadiriwang sa husipisyo ng IOC ay gaganapin sa Atenas noong 1896.{{sfn|Coubertin|Philemon|Politis|Anninos|1897|p=8|loc=Part 2}} Inihalal ng IOC ang Griyegong manunulat na si Demetrius Vikelas bilang unang pangulo nito.{{sfn|Young|1996|pp=100–105}}
 
===Palarong Tag-init ng 1896===
{{main|Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896}}
{{main|Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896}}Ang mga unang palarong ginanap sa ilalim ng huspisyo ng IOC ay inilunsad sa Panathenaic Istadyum sa Athens noong 1896. Pinagsama ng palaro ang 14 na mga bansa at 241 na mga manlalaro na nakipagkumpitensiya sa 43 na mga kaganapan.<ref>{{cite web|url=http://www.olympic.org/en/content/Olympic-Games/All-Past-Olympic-Games/Summer/Athens-1896/|title=Athens 1896|publisher=The International Olympic Committee|accessdate=8 February 2010}}</ref> Nagiwan si Zappas at ng kanyang pinsan na si Konstantinos Zappas ang pamahalaang Griyego ng pondo para sa mga darating na Palarong Olimpiko. Ang perang ito ay ginamit upang matulungan ang pagpopondo sa Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896.{{sfn|Young|1996|p=117}}<ref>{{cite book|title=Mémoire sur le conflit entre la Grèce et la Roumanie concernant l'affaire Zappa|language=French|location=Athens|year=1893|first=Frédéric|last=de Martens|authorlink=Friedrich Martens|publisher=[printer Anestis Constantinides]|url=http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/5/1/6/metadata-513a41d33e40da3d727896b19c5b9729_1236942720.tkl|accessdate=2 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|title=L'affaire Zappa; Conflit Gréco-Roumain|language=French|last=Streit|first=Geōrgios S.|authorlink=Georgios Streit|date=1894|location=Paris|publisher=L. Larose|url=https://archive.org/details/laffairezappaco00stregoog|accessdate=2 August 2017}}</ref> Nagambag si George Averoff ng malaking halaga para sa muling pagkukumpuni ng istadyum bilang paghahanda sa Palaro.{{sfn|Young|1996|p=128}} Nagbigay din ang pamahalaang Gryego ng pondo, na inaasahan na maibalik sa pamamagitan ng pagbebenta ng mga tiket at mula sa pagbebenta ng unang Olympic commemorative stamp set.{{sfn|Young|1996|p=128}}▼
[[File:1896_Olympic_opening_ceremony.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:1896_Olympic_opening_ceremony.jpg|thumb|Pambungad na seremonya sa Panathinaiko Istadyum]]
▲{{main|Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896}}Ang mga unang palarong ginanap sa ilalim ng huspisyo ng IOC ay inilunsad sa Panathenaic Istadyum sa Athens noong 1896. Pinagsama ng palaro ang 14 na mga bansa at 241 na mga manlalaro na nakipagkumpitensiya sa 43 na mga kaganapan.<ref>{{cite web|url=http://www.olympic.org/en/content/Olympic-Games/All-Past-Olympic-Games/Summer/Athens-1896/|title=Athens 1896|publisher=The International Olympic Committee|accessdate=8 February 2010}}</ref> Nagiwan si Zappas at ng kanyang pinsan na si Konstantinos Zappas ang pamahalaang Griyego ng pondo para sa mga darating na Palarong Olimpiko. Ang perang ito ay ginamit upang matulungan ang pagpopondo sa Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896.{{sfn|Young|1996|p=117}}<ref>{{cite book|title=Mémoire sur le conflit entre la Grèce et la Roumanie concernant l'affaire Zappa|language=French|location=Athens|year=1893|first=Frédéric|last=de Martens|authorlink=Friedrich Martens|publisher=[printer Anestis Constantinides]|url=http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/5/1/6/metadata-513a41d33e40da3d727896b19c5b9729_1236942720.tkl|accessdate=2 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|title=L'affaire Zappa; Conflit Gréco-Roumain|language=French|last=Streit|first=Geōrgios S.|authorlink=Georgios Streit|date=1894|location=Paris|publisher=L. Larose|url=https://archive.org/details/laffairezappaco00stregoog|accessdate=2 August 2017}}</ref> Nagambag si George Averoff ng malaking halaga para sa muling pagkukumpuni ng istadyum bilang paghahanda sa Palaro.{{sfn|Young|1996|p=128}} Nagbigay din ang pamahalaang Gryego ng pondo, na inaasahan na maibalik sa pamamagitan ng pagbebenta ng mga tiket at mula sa pagbebenta ng unang Olympic commemorative stamp set.{{sfn|Young|1996|p=128}}
 
Ang mga opisyal ng Greek at ang publiko ay naging masigasig tungkol sa karanasan ng pagdaraos ng isang Palarong Olimpiko. Ang damdaming ito ay ibinahagi ng marami sa mga atleta, na humiling pa sa Athens na maging permanenteng punong-abalang lungsod ng Palarong Olimpiko. Inilaan ng IOC para sa susunod na Palaro na ipagdiwang sa iba't ibang mga lungsod sa buong mundo. Ang [[Palarong Olimpiko sa Tag-init 1900|pangalawang Palarong Olimpiko]] ay ginanap sa Paris.<ref>{{cite web|url=https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1896/|archive-url=https://web.archive.org/web/20200417042610/https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1896/|url-status=dead|archive-date=17 April 2020|title=1896 Athina Summer Games|publisher=Sports Reference|accessdate=31 January 2009}}</ref>
 
===Mga pagbabago at pagbabagay===
{{main|Palarong Olimpiko sa Tag-init}}
{{main|Palarong Olimpiko sa Tag-init}}Matapos ang tagumpay ng 1896 Mga Larong, ang Olympics ay pumasok sa isang yugto ng pagwawalangbanta sa kanilang kaligtasan. Ang Mga Larong Olimpiko na ginanap sa Paris Exposition noong 1900 at ang Louisiana Purchase Exposition sa St. Louis noong 1904 ay mga side show. Ang panahong ito ay isang mababang punto para sa Kilusang Olimpiko. [46] Ang Mga Laro ay nagbago nang ang 1906 Intercalated Games (tinawag na dahil sila ang pangalawang Laro na ginanap sa loob ng ikatlong Olympiad) ay ginanap sa Athens. Ang Mga Palaro ay, ngunit hindi ngayon, opisyal na kinikilala ng IOC at walang mga Intercalated Games na ginanap mula pa. Ang Mga Laro ay nakakaakit ng malawak na pang-internasyonal na larangan ng mga kalahok at nakabuo ng malaking interes sa publiko. Ito ay minarkahan ang simula ng isang pagtaas sa parehong katanyagan at ang laki ng Olympics. [47]
[[null|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Francis_Field_1904.jpg|right|thumb|Francis Field ng Unibersidad ng Washington sa San Luis noong [[Palarong Olimpiko sa Tag-init 1904]]]]
Matapos ang tagumpay ng Palarong Olimpiko sa Tag-init ng 1896, ang Olimpiko ay humarap sa isang yugto ng pagantala na nagbanta sa kanilang pagpapatuloy. Ang Palarong Olimpiko na ginanap sa Paris Exposition noong 1900 at ang Louisiana Purchase Exposition sa St. Louis noong 1904 ay kaakabay na mga palabas lamang. Ang panahong ito ay isang mababang punto para sa Kilusang Olimpiko.<ref>{{cite web|url=http://proxy.espn.com/oly/summer08/fanguide/history?year=1904|title=St. Louis 1904 – Overview|publisher=ESPN|accessdate=31 January 2009}}</ref> Ang palaro ay nagbago nang ang Palarong Napabilang ng 1906 (tinawag sapagkat ito ang pangalawang palaro na ginanap sa loob ng ikatlong Olmpiyad) ay ginanap sa Atenas. Ang palaro ay, ngunit hindi ngayon, opisyal na kinikilala ng IOC at walang mga Palarong Napabilang na ginanap mula pa. Ang palaro ay nakahimok ng iba't-ibang mga kalahok sa buong mundo at nakatanggap ng malaking interes sa publiko. Ito ay nagmarka g simula ng isang pagtaas sa parehong katanyagan at laki ng Palarong Olimpiko.<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/olympics/history/story/2008/05/05/f-olympics-feature-1906.html|title=1906 Olympics mark 10th anniversary of the Olympic revival|publisher=Canadian Broadcasting Centre|date=28 May 2008|accessdate=31 January 2009|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080731211554/http://www.cbc.ca/olympics/history/story/2008/05/05/f-olympics-feature-1906.html|archivedate=31 July 2008}}</ref>
 
====Palarong Taglamig====
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Palarong_Olimpiko"