Tagatukoy ng digital na bagay: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag)
m Inilipat ni Tagasalinero ang pahinang Digital object identifier papunta sa Tagatukoy ng digital na bagay: Isinalin ang pamagat
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa enwiki (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Linya 1:
{{short description|ISO standard unique string identifier for a digital object}}
{{Infobox identifier|image=DOI logo.svg|image_size=130px|image_caption=|image_alt=|image_border=|full_name=|acronym=DOI|number=|start_date={{Start date|2000}}|organisation=International DOI Foundation|digits=|check_digit=|example=[https://doi.org/10.1000/182 10.1000/182]|website={{Official URL}}}}
Ang '''''tagatukoy ng digital objectna identifier''bagay''' ('''DOI'''; {{Lang-tlen|pakakakilanlan ng digital naobject bagay|italic=noidentifier}} o DOI) ay isang [[Persistent identifier|matiyagang pakakakilanlantagatukoy]] o {{Lang|en|[[Handle (computing)|handle]]|italic=yes}} na ginagamit upang matukoy ang mga bagay sa pantanging paraan, na isinapamantayan ng [[Organisasyong Pandaigdig para sa Pagsasapamantayan]] (ISO).<ref name="iso">{{cite web|url=https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:26324:ed-1:v1:en|title=ISO 26324:2012(en), Information and documentation – Digital object identifier system|publisher=[[ISO]]|accessdate=Abril 20, 2016|trans-title=ISO 26324:2012(en), Impormasyon at dokumentasyon – sistema ng pakakakilanlan ng digital na bagay|language=en}}</ref> Isang pagpapatupad ng [[Handle System|SistemangSistema ng Handle]],<ref>{{cite web|url=http://handle.net/|title=The Handle System|trans-title=Ang Sistemang Handle|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.doi.org/factsheets.html|title=Factsheets|trans-title=Mga Katiyakang Kaalaman|language=en}}</ref> laganap ang paggamit ng mga DOI sa pagtutukoy ng impormasyong pang-akademiko, pampropesyonal, at pampamahalaan, tulad ng mga artikulo sa periyodiko, ulat ng pananaliksik, hanay ng datos, at opisyal na publikasyon. Gayunman, ginagamit din ang mga ito sa pagtutukoy ng mga iba pang uri ng mapagkukunan ng impormasyon, tulad ng mga bidyong komersiyal.
 
Naglalayong maging "malulutasin" ang DOI, kadalasan sa isang anyo ng pag-akses sa bagay pang-impormasyon na tinutukoy ng DOI. Natatamo ito sa pagbibigkis ng DOI sa [[metadata|metadatos]] ng bagay, kagaya ng isang [[URL]], na nagpapahiwatig kung saan mahahanap ang bagay. Sa gayon, sa pagiging maaksiyunan at [[Interoperability|interoperable]], nag-iiba ang DOI sa mga tagatukoy tulad ng [[ISBN]] and [[ISRC]] na pakay lamang sa pagtutukoy ng kani-kanilang reperente sa pantanging paraan. Ginagamit ng sistema ng DOI ang [[indecs Content Model|indecs na Modelo ng Nilalaman]] sa pagkakatawan sa metadatos.
 
Ang DOI para sa isang dokumento ay nananatiling di-nagbabago sa tanang buhay ng dokumento, habang maaaring magbago ang lokasyon at iba pang metadatos nito. Ipinapalagay na ang pagsasangguni sa isang dokumentong online sa pamamagitan ng DOI nito ay nagbibigay ng mas matatag na kawing kaysa sa simpleng paggamit ng URL nito. Subalit sa tuwing nagbabago ang isang URL, kailangang isapanahon ng tagapaglathala ang metadatos para sa DOI para ikarga sa bagong URL.<ref>{{cite book|author=Witten, Ian H.|author2=David Bainbridge|author3=David M. Nichols|last-author-amp=yes|date=2010|title=How to Build a Digital Library|edition=Ika-2|location=Amsterdam; Boston|publisher=Morgan Kaufmann|pages=352–253|isbn=978-0-12-374857-7|language=en|trans-title=Paano Bumuo ng Aklatang Digital}}</ref><ref>{{Cite journal|first1=Marc|last1=Langston|first2=James|last2=Tyler|title=Linking to journal articles in an online teaching environment: The persistent link, DOI, and OpenURL|journal=The Internet and Higher Education|volume=7|issue=1|date=2004|pages=51–58|doi=10.1016/j.iheduc.2003.11.004|language=en|trans-title=Pagkakawing sa mga artikulo sa periyodiko sa online na kapaligiran sa pagtuturo: Ang matiyagang kawing, DOI, at OpenURL}}</ref><ref>{{Cite journal|url=https://www.bloomberg.com/bw/stories/2001-07-22/online-extra-how-the-digital-object-identifier-works|title=How the 'Digital Object Identifier' works|date=Hulyo 23, 2001|work=BusinessWeek|accessdate=Abril 20, 2010|quote=Assuming the publishers do their job of maintaining the databases, these centralized references, unlike current web links, should never become outdated or broken.|publisher=[[BusinessWeek]]|language=en|trans-title=Paano gumagana ang 'Tagatukoy ng Digital na Bagay'}}</ref> Pananagutan ng tagapaglathala na isapanahon ang database ng DOI. Kung hindi nila gagawin iyon, nalulutas ang DOI sa [[Link rot|patay na kawing]] at mawawala ang silbi ng DOI.
 
Ang tagapaglinang at tagapangasiwa ng sistema ng DOI ay Pandaigdigang Pundasyon ng DOI (IDF), na nagpakilala nito noong 2020.<ref>{{citation|last=Paskin|first=Norman|chapter=Digital Object Identifier (DOI) System|title=Encyclopedia of Library and Information Sciences|date=2010|publisher=Taylor and Francis|pages=1586–1592|edition=3rd|trans-title=Ensiklopedya ng Agham Pang-aklatan at Pang-impormasyon|trans-chapter=Sistema ng Tagatukoy ng Digital na Bagay (DOI)|language=en}}</ref> Maaaring magtakda ng mga DOI ang mga organisasyong nakatutugon sa mga pinagkasunduang obligasyon ng sistema ng DOI at handang magbayad para maging miyembro ng sistema.<ref name="dd">{{Cite journal|title=Digital Object Identifiers: Promise and problems for scholarly publishing|first1=Lloyd A.|last1=Davidson|first2=Kimberly|last2=Douglas|date=Disyembre 1998|journal=Journal of Electronic Publishing|volume=4|issue=2|doi=10.3998/3336451.0004.203|doi-access=free|trans-title=Mga Tagatukoy ng Digital na Bagay: Pag-asa at problema para sa akademikong paglalathala|language=en}}</ref> Ipinapatupad ang sistema ng DOI sa pamamagitan ng pederasyon ng mga ahensya ng pagpaparehistro na pinapangasiwaan ng IDF.<ref>{{cite web|url=https://doi.org/|title=Welcome to the DOI System|publisher=Doi.org|date=Hunyo 28, 2010|accessdate=Agosto 7, 2010|language=en|trans-title=Maligayang pagdating sa Sistema ng DOI}}</ref> Bandang katapusan ng Abril 2011, higit sa 50 milyong pangalang DOI ang naitakda ng mga 4,000 organisasyon,<ref>{{cite web|url=https://doi.org/news/DOINewsApr11.html#1|title=DOI News, April 2011: 1. DOI System exceeds 50 million assigned identifiers|website=Doi.org|date=Abril 20, 2011|accessdate=Hulyo 3, 2011|language=en|trans-title=Balitang DOI, Abril 2011: 1. Sistema ng DOI lumagpas ng 50 milyong itinakdang tagatukoy}}</ref> at pagsapit ng Abril 2013, ang bilang na ito ay naging 85 milyong pangalang DOI na itinakda ng 9,500 organisasyon.
 
== Talasanggunian ==