Bay, Laguna: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
No edit summary |
Violanta laan (usapan | ambag) No edit summary |
||
Linya 17:
Isa sa pinakamatandang bayan sa lalawigan ng Laguna ang Bay, at ang kauna-unahang kabisera ng lalawigan. Sakop ng orihinal na teritoryo nito ang [[Los Baños, Laguna|Los Baños]], at ang [[Calauan, Laguna|Calauan]]. Bago ito masakop ng mga Kastila, ang maliit na bayan na ito ay tinitirahan ng mga taong pinamumunuan ni [[Datu Gat Pangil]] at natatag noong mga [[1570]]. Sinasabing ang pangalang ''Bay'' ay nagmula sa tatlong anak na babae ng ni Datu Pangil. Pagtapos nilang binyagan, pinangalanan itong ''Maria Basilisa'', ''Maria Angela'', at ''Maria Elena''. Ang mga unang titik ng Basilisa, Angela, Elena ay kinuhat at pinagsama at nabuo ang salitang ''Bae''. Sa paglipas ng panahon, ang ''Bae'' ay naging ''Bay''.
= Etimolohiya =
Sa matandang wikang Tagalog ang pangalang Bay ay nagmula sa parehong mga ugat ng ponono bilang "'' baybay ''" (baybayin) at bilang "'' babae ''" (babae) at "'' [[babaylan]] ''" ( pari ng babae). Sa gayon ang pangalan ay maiisip alinman bilang isang sanggunian sa baybayin ng lawa, o sa isang dakilang ginang. Sa kaso ng huli, iminungkahi na ang dakilang ginang ay maaaring kapareho ng [[Maria Makiling]], dahil ang kanyang bundok ay nasa loob ng saklaw ng orihinal na teritoryo ng Bay. <ref>Odal-Devora, Grace P., "" Bae "o" Bai ": The Lady of the Lake", sa Alejandro, Reyndaldo Gamboa, Laguna de Bay: The Living Lake, Uniliever Philippines, 2002, {{ISBN|971-92272-1-4}}. < / ref> Ang isang mas kamakailang alamat ng pinagmulan ng Bay ay nagsasabi na ang pangalang "Bay" "ay nagmula sa tatlong anak na babae ni Datu Pangil. Matapos silang mabinyagan, pinangalanan silang Maria Basilisa, Maria Angela, at Maria Elena. Ang mga unang titik ng '' 'B' '' asilisa, '' 'A' '' ngela, '' 'E' '' lena ay pinagsama at binasa ang 'Bae' '. Sa paglipas ng isang panahon, naging "Bay" si "Bae". <nowiki><ref> Eugenio, Damiana (2002). Panitikang Folk ng Pilipinas: Ang Mga Alamat. Lungsod ng Quezon: University of the Philippines Press, 490. </nowiki>{{ISBN|971-542-357-4}}.</ref>
= Kasaysayan =
Tulad ng natitirang kapuluan, ang bayan ng Bay ay walang tala bago dumating ang mga Espanyol noong ika-18 siglo. Ang Bay ay umiiral na bago pa dumating ang mga Espanyol. Ang mga Intsik ay dapat na dumating sa mga bayan ng lakeshore upang makipagkalakalan noong ika-9 na siglo. Ang pinakamaagang ulat ng Bay ay lumitaw sa pananakop ng isla ng Luzon na inilathala noong <nowiki>''</nowiki> 'Abril 20, 1572' <nowiki>''</nowiki>. Inilarawan ang isang mahusay na lawa ng sariwang tubig, 12 liga ang lapad at napakalalim. Ang mga nayon sa paligid ng lawa ay mayroong humigit kumulang 25,000 mga naninirahan nang dumating si Kapitan Juan de Salcedo sa lugar.
Ang [[Bay]] ay isa sa mga pinakalumang bayan sa lalawigan ng Laguna, at ito ang unang kabisera ng lalawigan. Sakop ng orihinal na teritoryo nito ang mga lugar na kilala ngayon bilang [[Los Baños, Laguna| Los Baños]], [[Calauan, Laguna| Calauan]], [[Alaminos, Laguna| Alaminos]] at [[San Pablo, Laguna| San Pablo]] (bilang karagdagan sa kasalukuyang teritoryo nito). Binigkas ng mga Espanyol ang pangalan ng bayan na "Bah-ee" habang tinawag ito ng mga katutubo na "Bah-eh." <ref name="website">[http://www.laguna.gov.ph/ laguna.gov.ph <! - Pamagat na nabuong bot ->] {{webarchive|url=https: //web.archive.org/web/20141106160113/http: //www.laguna.gov.ph/|date=2014-11- 06}}</ref> Alinmang paraan, ang pagkakapareho sa baybay ay nagdulot ng maling kuru-kuro na ang bayan ay ipinangalan kay [[Laguna de Bay]]. <ref>Sheniak, David & Anita Feleo, "Rizal at Laguna: Sister ng Lakeside Mga Lalawigan (Coastal Towns ng Rizal at Metro Manila) ", sa Alejandro, Reyndaldo Gamboa, Laguna de Bay: The Living Lake, Uniliever Philippines, 2002, {{ISBN|971-92272-1-4}}.</ref> Instead , pinangalanan ng mga Espanyol ang lawa ayon sa sinaunang pamayanang Tagalog. <ref name="website" />
Ang "opisyal" na naitala na kasaysayan ng Bay, maaaring makuha mula sa Conquestas de las Islas Filipinas ni Gaspar de San Agustin noong 1963 at Fr. Ang katayuan ni Joaquin Martines de Zuniga ng mga Pulo ng Pilipinas noong 1800. Si Miguel Lopez de Legaspi, matapos maitatag ang lungsod ng Maynila noong Hunyo 24, 1571, ay nag-utos sa paggalugad at pagpapayapa sa mga nakapaligid na nayon at pamayanan. Pinangunahan ni Martin de Goiti ang isang contingent patungo sa Pampanga habang ang 22 na taong gulang na apo ni Juan de Salcedo Legaspi ay humantong sa isang contingent paakyat sa ilog Pasig patungo sa inter lands ng Laguna de Bay.
Kasama niya si Fr. Si Alonzo Alvarado, isang Agustinian na masigasig sa pag-convert ng mga katutubo. Mula sa Taytay at Kainta, ang Salcedo ay nagpatuloy sa Bay, Liliw, Nagcalan at Majayjay at sa iba pang mga bayan kung saan nasa taas si Fr. Ang pamamagitan ni Alvarado, ang mga katutubo ay payapang sumuko kasama si Fray Diego de Espinar at 60 kalalakihan. Sinundan niya ang masungit na daanan ng mabundok na nayon ng Sampaloc patungo sa Bicol Region upang maghanap ng ginto na nakita niya sa mga minahan ng ginto bukod sa Bicol River.
Noong 1571, Fr. Si Martin de Rada, ang superyor ng orden ng relihiyosong Agustinian na sumama sa paglalakbay sa Legaspi noong 1565, ay nagsimulang magtayo ng isang simbahan ng kawayan at nipa sa ilalim ng patronage ni Saint Augustine sa tabi ng lakeshore ng Bay (ie Aplaya, ngayon ay San Antonio). Siya ang naging unang kura paroko ng Bay. Noong Abril 30, 1578, Fr. Sinabi ni Joaquin de Zuniega sa pananaw ng Makasaysayang ang Pulo ng Pilipinas na ang Bay ay naayos bilang isang bayan at isang parokya kasama si Fray Juan Gallegos bilang kura paroko. Sa araw ding iyon, ang nayon ng Sampaloc (ngayon ay San Pablo) ay ginawang visita ng nayon ng gilid ng lawa kung saan pinaniniwalaan na gaganapin ang tribunal ng mga dumadalaw na Eklesyal na Bay ng. Sumulat pa si Fray Gaspar de San Agustin na noong 1586, inayos ng mga Ama ng Agustinian ang bisita sa isang kumbento kasama ang isang pari. Ang probinsyang Father Diego Alvarez upang hawakan ang pangangasiwa ng mga katutubong Kristiyano. Sa gayon ang Sampaloc na nakilala bilang San Pablo de los Montes, ay tumigil na maging bahagi ng Bay parish.
Ang makapangyarihang [[Gat Pangil]] ay si Datu ng umunlad na pamayanan noong 1571 nang lumapit ang 18-taong-gulang na Spanish Capitan [[Juan de Salcedo]] kasama ang mga misyonerong Augustinian na sina Alfonso de Alvarado at Diego Espinar upang kunin ang mga teritoryo para sa Espanya. Ito ay salcedo na kumuha ng pangalan ng bayan at pinangalanan ang lawa pagkatapos nito - Laguna de Bay (ang Lawa ng [bayan ng] Bay). Maya-maya, dumating ang mga Espanyol upang tawagan ang buong lalawigan na "'' La Provincia de la Laguna de Bay ''."
Noong 1581, ang San Antonio de Bay ay naging kabisera ng Lalawigan ng Laguna de Bay at nanatili hanggang 1688 nang ilipat ang kabisera sa [[Pagsanjan]].
==Mga Barangay==
| |||