Lambak ng Fergana: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
GinawaSaHapon (usapan | ambag) mNo edit summary |
GinawaSaHapon (usapan | ambag) Dagdag. Wala pang sanggunian. |
||
Linya 40:
Pangunahing industriya pa rin hanggang sa ngayon ang maramihang pagtatanim ng [[kapok]] (bulak), na unang ipinakilala ng mga Sobyet, pati na rin ng pagtatanim sa iba't ibang klase ng mga [[angkak]], [[prutas]], at [[gulay]]. Mahaba-haba rin ang kasaysayan ng lugar sa pagpaparami ng alaga (''stock breeding'') at paggawa ng mga gawang-[[katad]] (''leatherwork''). Lumalaki rin ang sektor ng [[pagmimina]], kung saan may mga deposito ng [[Uling (panggatong)|uling]] (''coal'') ang lugar, gayundin ng deposito ng [[bakal]] (''iron''), [[yeso]] (''gypsum''), [[Asin|batong asin]] (''rock salt''), napta (''naphtha''), at ilang natukoy na maliliit na mga reserba ng [[langis]].
== Pangalan ==
Maaari ring ibaybay ang ''Fergana'' bilang '''Farghana''' o '''Ferghana'''. Sa ibang mga wika ng rehiyon, ang lambak ay pinangalang:
* Uzbek: Farg‘ona vodiysi, ''Фарғона водийси'', فەرغانە ۉادىيسى;
* Kyrgyz: Фергана өрөөнү, ''Ferğana öröönü'', فەرعانا ۅرۅۅنۉ <small></small>[ɸerɢɑnɑ ørøːny];
* Tajik: Водии Фарғона, ''Vodiyi Farğona / Vodiji Farƣona'';
* [[Wikang Ruso|Ruso]]: Ферганская долина, ''Ferganskaja dolina'';
* [[Wikang Persyano|Persyano]]: وادی فرغانه, ''Vâdiye Ferqâna'';
* [[Wikang Hindi|Hindi]]: फ़रगाना घाटी, ''Fargānā ġhāțī'';
* [[Wikang Urdu|Urdu]]: وادئ فرغانہ, ''Wadiye Firghana'';
* [[Wikang Mandarin|Mandarin]]: 费尔干纳盆地, Xiao'erjing: فِ عَر قًا نَ پٌ دِ;
* Dungan: Фыйрганна Пенды
== Pisikal na tampok ==
=== Heograpiya ===
[[Talaksan:SakastanMap.jpg|thumb|300px|Makikita sa mapang ito ng Sarkastan bandang 100 {{Abbr|BK.|bago Karaniwan}} ang lambak ng Fergana (nakabaybay rito bilang "''Ferghana''").|alt=Makikita sa mapang ito ng Sarkastan bandang 100 BK. ang lambak ng Fergana (nakabaybay rito bilang "Ferghana").]]
Isang kababawan (''depression'') sa gitna ng kabundukan ang lambak ng Fergana. Nasa pagitan ito ng kabundukan ng Tien Shan sa hilaga at Gissar-Alai sa timog. Tinatayang 300 kilometro (190 milya) ang haba nito, at umaabot naman ang lawak hanggang 70 kilometro (43 milya). May kabuuang lawak itong 22,000 kilometro kuwadrado (8,500 milya kuwadrado). Dahil sa posisyon nito, itinuturing itong isang hiwalay na sonang heograpikal (''geographic zone''). Ang kasanagan nito ay dulot ng dalawang ilog na parehong dumadaloy sa lambak - ang Naryn at Kara Darya. Nagkikita ang dalawang ilog na ito malapit sa lungsod ng Namangan sa Uzbekistan para sumama sa ilog ng [[Syr Darya]]. Bukod sa kanila, marami pang mga maliliit na tributaryong ilog ang dumadaloy sa lambak, kabilang na ang ilog Sokh. Binababa ng mga ilog na ito mula sa bundok di lamang ng tubig para sa irigasyon sa lugar, kundi pati buhangin, na dinedeposito sa mga pampang ng mga ito, lalong lalo na sa dinadaluyan ng Syr Darya, kung saang hinihiwa nito ang kabundukan ng Khujand-Ajar at binubuo ang naturang lambak. Malaking panganib ang nabubuo nitong mga malalaking kumunoy (''quicksand''), na sumasakop sa mahigit-kumulang 1,900 km.<sup>2</sup> (750 mil.<sup>2</sup>) sa ilalim ng impluwensiya ng hangin mula sa timog-kanluran.
=== Heolohiya ===
Ang gitnang bahagi ng kababawang heolohikal (''geological depressions'') na bumubuo sa naturang lambak ay dahil sa pa-blokeng paglubog (''block subsidence''), kung saan tinatayang orihinal na umabot ito sa lalim na 6 hanggang 7 kilometro (3.7 hanggang 4.3 milya). Punong-puno ang mga ito ng latak (''sediment'') na tinatayang may edad na aabot hanggang sa pagitan ng mga panahong [[Permian|Permiko]] (''Permian'') at [[Triassic|Triasiko]] (''Triassic''). Ilan sa mga latak na namuo rito ang mga karbonatong pantubig (''marine carbonates'') at luwad (''clay''). Pataas (''upthrust'') at pausog (''overthrust'') ang mga bitak (''fault'') rito. Nakakabuo ng mga deposito ng [[Gasolina|petrolyo]] at natural na langis (''natural gas'') ang mga umbok (''anticline'') na resulta ng mga bangaang ito, kung saan 52 mga maliit na ''oil field'' na ang nadiskubre.
| |||