Ika-15 dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Bagong pahina: {{Centurybox|15}} thumb|[[Mehmed II ng Imperyong Otomano, ang Islamikong pananakop ng Constantinople at pagbagsak ng [[Imperyong Bisantino]...
 
No edit summary
Linya 8:
Sa '''[[Kasaysayan ng Europa|Europa]]''', nakikita ang ika-15 dantaon bilang ang tulay sa pagitan ng Huling [[Gitnang Panahon]] at ang maagang [[makabagong panahon]]. Makikita sa paggunita ng maraming [[teknolohiya|panteknolohiya]], [[lipunan|panlipunan]] at [[kalinangan|pangkalinangang]] pagsulong sa ika-15 dantaon bilang isang pagpapahayag ng himalang Europeo ng mga sumunod ng mga siglo. Ang perspektibong pang-[[arkitektura]] at ang larangan na kilala ngayong bilang ''[[accounting]]'' ay naitatag sa [[Italya]].
 
Bumagsak ang [[Constantinople]], na nakilala bilang ang Kabisera ng Sanlibutan at ang Kabisera ng [[Imperyong Bisantino]] ([[Turkiya]] ngayon), sa umuusbong na [[Imperyong Otomano|Turkong Otomano]] na [[Muslim]], na tinatakda ang katapusan ng napakatinding impluwensiya ng Imperyong Bisantino at, para maraming dalubhasa sa kasaysayan, ang katapusan ng Gitnang Panahon.<ref>{{cite book |first=Roger |last=Crowley |title=Constantinople: The Last Great Siege, 1453 |publisher=Faber |year=2006 |isbn=0-571-22185-8 |language=en}} (sinuri ni {{Cite web |title=The Conquest of Constantinople and the end of empire |url=http://www.encyclopedia.com/doc/1G1-155920054.html |last=Foster |first=Charles |date=22 Setyembre 2006 |website=Contemporary Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20090822080420/http://www.encyclopedia.com/doc/1G1-155920054.html |archive-date=22 Agosto 2009 |quote=It is the end of the Middle Ages|language=en}}</ref> Nagdulot ito ng paglipat ng mga paham na [[Griyego]] at mga teksto sa [[Italya]], habang ang imbensyon ni [[Johannes Gutenberg]] na mekanikal na gumagalaw na tipo ang nagsimula ng [[pag-imprenta]]. Nagkaroon ng susing pagganap ang dalawang kaganapan na ito sa pagsulong ng [[Renasimiyento]].<ref name="Britannica1">Encyclopædia Britannica, ''Renaissance'', 2008, O.Ed. (sa Ingles)</ref><ref>{{harvnb|McLuhan|1962}}; {{harvnb|Eisenstein|1980}}; {{harvnb|Febvre|Martin|1997}}; {{harvnb|Man|2002}}</ref> Nahati ang [[Papa]]siyang Romano sa dalawang bahagi sa Europa sa maraming dekada (ang tinatawag nilang Kanluraning Sisma o Paghahati), hanggang sa [[Konseho ng Constancia]]. Naiuugnay ang dibisyon sa [[Simbahang Katoliko]] at ang kaguluhan nito sa kilusang Husita na naging dahilan sa pag-usbong ng [[Repormasyong Protestante]] ng sumunod na siglo. Nabuwag ang Islamikong [[Espanya]] (Al-Andalus) sa pamamagitan ng Kristiyanong Reconquista, na sinundan ng puwersahang kombersyon at ang rebelyong Muslim,{{sfn|Harvey|2005|p=14}} na natapos sa pitong siglo ng pamumunong Islamiko at pagbalik sa Espanya, [[Portugal]] at Katimugang Pransya pabalik sa mga namumunong [[Kristiyano]].
 
Ang paghanap para sa kayamanan at kaunlaran ng Sultanato ng Bengal sa [[India]]<ref>Nanda, J. N (2005). {{Cite book |title=Bengal: the unique state |publisher=Concept Publishing Company. p. 10. |year=2005 |isbn=978-81-8069-149-2 |quote=Bengal [...] was rich in the production and export of grain, salt, fruit, liquors and wines, precious metals and ornaments besides the output of its handlooms in silk and cotton. Europe referred to Bengal as the richest country to trade with.|language=en}}</ref> ay nagdulot sa [[kolonisasyon]] ng [[mga Amerika]] ni [[Christopher Columbus]] noong 1492 at ang Portuges na paglalayag ni [[Vasco da Gama]], na nagdugtong sa Europa at sa subkontineteng Indiyano, na naghatid sa panahon ng mga imperoyong [[Tangway ng Iberia|Iberiyano]].