Kristiyanismo: Pagkakaiba sa mga binago

<ref name=":0" />Ang '''Kristiyanismo''' ay isang [[relihiyon]]g [[monoteista]] (naniniwala sa iisang diyos lámang) na nakabatay sa búhay at pinaniniwalaang mga katuruan ni [[Hesus]] na pinaniwalaan ng mga Kristiyano na isang ''[[tagapagligtas]]'' at ''[[mesiyas]]'' ng [[Hudaismo]]. Ito ay ang pinakamalaking [[relihiyon]] sa kasalukuyan sa buong daidig na may higit kumulang sa 2.1 bilyong táong kasapi nito.

Ang pinaniniwalaan (ng mga Kristiyano) na tagapagtatag ng Kristiyanismo na si [[Hesus]] ay pinaniwalaang ipinanganak sa Romanong Judea sa pagitan ng 7 BCE at 2 CE.<ref>Rahner (page 731) states that the consensus among historians is ''c.'' 4 BC/BCE. Sanders supports ''c.'' 4 BC/BCE. Vermes supports ''c.'' 6/5 BC/BCE. Finegan supports ''c.'' 3/2 BC/BCE. Sanders refers to the general consensus, Vermes a common 'early' date, Finegan defends comprehensively the date according to early Christian traditions.</ref> Ang Kristiyanismo ay nagsimulang kumalat mula sa Herusalem tungo sa mga lugar gaya ng Syria, Assyria, Mesopotamia, Phoenicia, Asia Minor, Jordan at Ehipto. Ang Kristiyanismo ay ginawang opisyal na relihiyon ng estado ng [[Armenia]] noong 301 CE, [[Georgia]] noong 319 CE, [[Imperyong Aksumnite]] noong 325 CE at ng [[imperyo Romano]] noong 380 CE. Ang mga kondisyon sa [[imperyo Romano]] ay nagpadali sa pagkalat ng mga bagong ideya. Ang mga mahuhusay na lansangan at mga daanang pantubig ay pumayag sa madalíng paglalakbay samantalang ang [[Pax Romana]] ay gumawa sa paglalakbay mula sa isang rehiyon tungo sa isa pa na ligtas. Ang mga sinaunang Kristiyano ay nakaakay ng mga pamayanang [[Hudaismo|Hudyo]] sa buong [[Dagat Meditteraneo]].<ref name=chadwickhenry23and24/><ref name="Hitchcock 281">Hitchcock, ''Geography of Religion'' (2004), p. 281, quote: "By the year 100, more than 40&nbsp;Christian communities existed in cities around the Mediterranean, including two in North Africa, at Alexandria and Cyrene, and several in Italy."</ref> Bagaman ang karamihan ng mga naakay sa Kristiyanismo ay mula sa Imperyo Romano, ang mga kilalang pamayanang Kristiyano ay itinatag rin sa [[Armenia]], [[Iran]] at sa kahabaan ng [[Baybaying Malabar]].<ref name="AFM">A.E. Medlycott, ''India and The Apostle Thomas'', pp.1-71, 213-97; M.R. James, ''Apocryphal New Testament'', pp.364-436; Eusebius, ''History'', chapter 4:30; J.N. Farquhar, ''The Apostle Thomas in North India'', chapter 4:30; V.A. Smith, ''Early History of India'', p.235; L.W. Brown, ''The Indian Christians of St. Thomas'', p.49-59</ref><ref name=":0">http://www.stthoma.com/</ref> Ang bagong [[relihiyon]] na Kristiyanismo ay pinakamatagumpay sa mga lugar na urbano at kumalat muna sa mga [[alipin]] at mga tao na may mabababang mga katayuan sa lipunan.<ref>McMullen, pp. 37, 83.</ref>

Ang kritisismo ng Kristiyanismo ay nagsimula pa noong sinaunang panahon. Ang mga sinaunang kritiko ng Bagong Tipan ay kinabibilangan ng mga Griyegong [[pilosopo]] na sina [[Celsus]] at [[Porphyry]]. Sa modernong panahon, ang kritisismo ng [[Bibliya]] at Kristiyanismo ay sumidhi pagdating ng [[Panahon ng Kaliwanagan]] (Age of Enlightenment) noong ika 18 siglo CE at pagsulong ng [[historikal na kritisismo]] o pagsusuri sa pinagmulan ng Bibliya.<ref name="Handbook, 78">{{cite book|last=Soulen|first=Richard N.|title=Handbook of biblical criticism|year=2001|publisher=Westminster John Knox Press|location=Louisville, Ky.|isbn=0664223141|edition=3rd ed., rev. and expanded.|author2=Soulen, R. Kendall|page=78}}</ref> Ang pagsulong din ng [[agham]] gaya ng [[teoriya ng ebolusyon]] ay lalong nagbigay duda sa pagiging totoo ng Bibliya. Ayon sa mga kritiko, ang Bibliya ay hindi salita ng [[diyos]] dahil ito ay naglalaman ng mga paniniwalang sinasalungat ng [[arkeolohiya]], [[agham]], at [[kasaysayan]].<ref name=msbnc>http://cosmiclog.msnbc.msn.com/_news/2008/11/18/4350632-bible-gets-a-reality-check</ref><ref name="finkelstein">Israel Finkelstein and Neil Asher Silberman, Free Press, New York, 2001, 385 pp., ISBN 0-684-86912-8, tignan din ang artikulo sa English Wikipedia na: [[wikipedia:The_Bible_UnearthedThe Bible Unearthed|The Bible Unearthed]]</ref><ref name=nyt>http://www.nytimes.com/2007/04/03/world/africa/03exodus.html</ref><ref>[http://www.jesusneverexisted.com/ Jesus Never Existed]</ref>