Mogadishu: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 1:
Ang '''Mogadishu''' ({{IPAc-en|ˌ|10=uː|16=ʃ|15=ɪ|14=d|13=ˈ|12=-|11=,_|9=ʃ|m|8=iː|7=d|6=ˈ|5=ə|4=ɡ|ɒ|17=-}}, <small>also</small> {{IPAc-en|US|ˌ|m|oʊ|ɡ|-|,_|ˌ|m|ɔː|ɡ|-}};<ref>{{cite book|last1=Upton|first1=Clive|title=The Routledge Dictionary of Pronunciation for Current English|last2=Kretzschmar, Jr.|first2=William A.|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1-138-12566-7|edition=2nd|page=854|language=en}}</ref><ref>{{Cite American Heritage Dictionary|Mogadishu|accessdate=19 Agosto 2019}} (sa Ingles)</ref><ref><nowiki>{{Cite Oxford</nowiki>&nbsp;<nowiki>Dictionaries|Mogadishu|accessdate=19 August 2019}}</nowiki></ref> {{lang-so|Muqdisho}} {{IPA-so|mʉqdɪʃɔ|}};{{fix|text=istres at tono?|date=Mayo 2017}} {{lang-ar|مقديشو|Muqadīshū}} {{IPA-ar|muqaˈdiːʃuː|}}; {{lang-it|Mogadiscio}} {{IPA-it|moɡaˈdiʃʃo|}}), kilala sa mga lokal bilang '''Xamar''' o '''Hamar''', ay ang [[kabisera]] at ang pinakamataong lugar sa [[Somalia]]. Nagsisilbi ang lungsod bilang isang mahalagang puwerto na nakikipag-ugnayan sa mga nangangalakal sa buong [[Karagatang Indiyano]] sa loob ng isang milenyo at kasalakuyang may populasyon na 2,425,000 mga residente.<ref name="Dwua2">{{cite web|date=April 2017|title=Demographia World Urban Area|url=http://demographia.com/db-worldua.pdf|accessdate=20 Disyembre 2017|publisher=Demographia|edition=13|language=en}}</ref> Ang Mogadishu ay ang pinakamalapit na banyagang kalupaang lungsod mula sa [[Seychelles]], sa isang distanya na {{convert|835|mi|km|0|abbr=on}} sa dakong Karagatang Indiyano.<ref>Werema, Gilbert. "Safeguarding Tourism and Tuna: Seychelles’ Fight against the Somali Piracy Problem." (2012). (sa Ingles)</ref> Matatagpuan ang Mogadishu sa baybaying rehiyon ng Banadir sa karagatang Indiyano, na hindi tulad ng ibang rehiyon sa Somalia, tinuturing itong munisipalidad sa halip na isang ''maamulgoboleed'' (estadong pederal).<ref>Akanni, O. F., et al. "Access to Agricultural Information among Rural Farmers–A Case of Ido Local Government Area Ibadan, Oyo State, Nigeria." International Journal of Environment, Agriculture and Biotechnology 5.6 (2019). (sa Ingles)</ref>
 
May mahabang kasaysayan ang Mogadishu, na sumasakop mula sa [[sinaunang panahon]] hanggang sa kasalukuyan, na nagsilbing kabisera ng isang maimpluwensiyang Sultanato sa [[ika-9 na siglo]], na sa mga nagdaang dantaon ay kinontrol ang kalakalan ng [[ginto]] sa [[Karagatang Indiyano]], at sa kalunan, sumailalim sa Imperyong Ajuran Empire noong [[ika-13 dantaon]], na nagkaraoon ng mahalagang pagganap sa pangangalakal sa dagat noong medyebal na [[Daang Seda]]. Natamo ng Mogadishu ang kataasan ng kaunlaran nito noong [[ika-14 na dantaon|ika-14]] at [[ika-15 dantaon]]<ref>{{Cite book|last=Lewis|first=I. M.|url=https://books.google.com/books?id=eK6SBJIckIsC&q=Oman+suzerainty+mogadishu&pg=PA18|title=A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa|date=1999|publisher=James Currey Publishers|isbn=978-0-85255-280-3|language=en}}</ref> at noong maagang makabagong panahon, tinuring itong pinakamayamang lungsod sa baybayain ng [[Silangang Aprika]], gayon din bilang sentro ng isang lumalagong industriya ng [[tela]].<ref>Horn and Crescent Cultural Change and Traditional Islam on the East African Coast, by Randall L. Pouwels - Mga pananda sa pahina 37-40 (sa Ingles)</ref> Noong [[ika-17 dantaon]], bumagsak ang Mogadishu at ilang bahagi ng Somlia sa ilalim ng [[Hiraab Imamate]] at pagkatapos, direkta itong pinamanuan ng Sultanato ng Geledi ng Somali.
 
Nangyari ang koloniyalismong Italyano sa isang tumataas na yugto, na may mga kasunduang Italyano noong dekada 1880 na sinundan ng ekonomikong pakikipag-ugnayan sa pagitan ng iba't ibang mga angkan sa Somalia, kabilang ang mga angkan ng Reer Mataan at Shaansi (Cadcad) clans tulad ng ''reer Xamar'' at ng Italyanong Kompanyang Benadir at pagkatapos, direktang pinamahalaanan ng Italyanong pamahalaan pagkatapos ng 1906 at ng Britong Pamahalaang Militar ng Somalia pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] at ang Tiwalang Teritoryong Italyano ng [[Nagkakaisang Bansa]] nong dekada 1950. Sinundan ito ng kalayaan noong 1960, ang ''Hantiwadaag'' (sosyalista) na panahon noong pagkapangulo ni Barre (1969-1991), sumunod ang isang tatlong-dekadang digmaang sibil, at noong huling bahagi ng dekada 2010 at dekada 2020, isang panahon ng muling pagatatayo.<ref>Urbano, Annalisa. "A “Grandiose Future for Italian Somalia”: Colonial Developmentalist Discourse, Agricultural Planning, and Forced Labor (1900–1940)." International Labor and Working-Class History 92 (2017): 69–88. (sa Ingles)</ref>