Ginintuang Horda: Pagkakaiba sa mga binago

Ang '''Ginuntuang Horda''' ({{lang-mn|Алтан Орд|Altan Ord}}; {{lang-kk|Алтын Орда}}, {{lang|kk-Latn|Altın Orda}}; {{lang-tt|Алтын Урда}}, {{lang|tt-Latn|Altın Urda}}) o '''Ulug Ulus''' - ''lit.'' “Dakilang Estado” sa [[wikang Turko|Turko]]<ref name=Room6>{{cite web |title= The History and Culture of the Golden Horde (Room 6) |url= https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/explore/buildings/locations/room/b10_f1_h61/!ut/p/z0/fY5LC4JAFEZ_S4tZxr1jJm4HIUIyiSjGu5FJfEzpjI8h-vmpq1Ytv8Ph8AGBBDLqrWvltDWqnXdGQZ4KEfBdhHF6PO9R-Pfwdr0c0D95EAP9F-aCNyZRUgP1yjVbbSoLcrS2A_ngmFc8bwK-aPo5DCSACmtc-XEgm3LstFN1yXBlxjFsbbF-mxguDYY_jf5FWTiJzRfG0VKP/ |publisher= The State Hermitage Museum, Sankt Petersburg |access-date=21 Marso 2020|language=en}}</ref> ay isang kanato na orihinal na [[Mongol]] at sa kalaunan, naging [[Turko]] noong [[ika-13 dantaon]] at nagsimula bilang ang hilagang-kanlurang sektor ng [[Imperyong Mongol]].<ref>{{cite book |editor-last= Perrie |editor-first=Maureen |title= The Cambridge History of Russia: Volume 1, From Early Rus' to 1689 |url= https://books.google.com/books?id=E8HhcQAACAAJ&pg=PA130 |year= 2006 |publisher= Cambridge University Press |isbn=978-0-521-81227-6 |page= 130|language=en}}</ref> Sa pagkakawatak-watak ng Imperyong Mongol pagkatapos ng 1259, gumana ito bilang hiwalay na kanato. Nakilala din ito bilang ang '''Kanatong Kipchak''' o bilang ang '''Ulus ng Jochi'''.<ref name="Britannica1">{{cite encyclopedia |title=Golden Horde |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=2007 |url=https://www.britannica.com/place/Golden-Horde |quote=Also called '''Kipchak Khanate''' Russian designation for Juchi's Ulus, the western part of the Mongol Empire, which flourished from the mid-13th century to the end of the 14th century. The people of the Golden Horde were mainly a mixture of Turkic and Uralic peoples and Sarmatians & Scythians and, to a lesser extent, Mongols, with the latter generally constituting the aristocracy. Distinguish the Kipchak Khanate from the earlier Cuman-Kipchak confederation in the same region that had previously held sway, before its conquest by the Mongols.|language=en}}</ref>

 

 

Nakaranas ang kanato ng marahas na panloob na pampolitikang kaguluhan na nagsimula noong 1359, bago ito sandaliang muling pinagkaisa (1381–1395) sa ilalim ni Tokhtamysh. Bagaman, agad-agad pagkatapos ng pagsalakay ni [[Timur]], ang tagapagtatag ng [[Imperyong Timurida]], noong 1396, nahati ang Ginuntuang Horda sa maliliit na kanatong Tartaro na tuloy-tuloy na nanghina sa kapanyarihan. Noong simula ng [[ika-15 dantaon]], nagsimulang gumuho ang Horda. Noong 1466, tinutukoy na ito bilang ang "Dakilang Horda." Sa loob ng teritoryo nito, umusbong ang ilang namamayaning kanato na nagsasalita ng Turko. Pinahintulutan ang mga panloob na pakikibaka na ito ang hilagang kampon na estadong ng Moskobiya na tanggalin ang sarili sa Pamatok na Tartaro sa Mahusay na Paninidigan sa Ilog Ugra noong 1480. Nakaligtas ang Kanatong Krimeano at ang Kanatong Kazakh, ang huling natitirang bahagi ng Ginuntuang Horda, noong hanggang 1783 at 1847, ayon sa pagkakabanggit.