Ginintuang Horda: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Linya 9:
Ang pangalang '''Ginuntuang Horda''', na isang bahagiang hinaram na Ruso na [[wikt:Золотая Орда|Золотая Орда]] (Zolotája Ordá), na parang hiniram din sa Turko na ''Altan Orda'', ay sinasabing inspirasyon mula sa isang ginuntuang kulay ng mga tolda ng mga Mongol na nabuhay noong panahon ng digmaan, o ang aktuwal na ginuntuang tolda na ginamit ni Batu Khan o Uzbek Khan,{{sfnp|Atwood|2004|page=201}} o iginawad ng mga tributaryong Slabiko upang isalarawan ang malaking kayamanan ng kan. Nangangahulugan ang salitang Turko na ''orda'' na "palasyo", "kampo" o "punong himpilan," sa kasong ito, metonikong lumawak ang punong himpilan ng kan, na naging ang kabisera ng kanato, sa kanato mismo. Noon lamang [[ika-16 na dantaon]] na nagsimula ang nagsasalaysay na Ruso na tahasang gamitin ang katawagang "Ginuntuang Horda" upang tukuyin itong partikular na sumunod sa kanato ng Imperyong Mongol. Ang unang kilalang paggamit sa katawagan, noong 1565, sa Rusong salaysay ng Kasaysayan ng Kazan, ay mailapat ito sa Ulus ng Batu (Ruso: Улуса Батыя), na nakasentro sa Sarai.<ref>{{cite web|url=http://www.proza.ru/2009/10/19/863 |title=рЕПЛХМ гНКНРЮЪ нПДЮ - НЬХАЙЮ РНКЛЮВЮ 16 ЯРНКЕРХЪ (мХК лЮЙЯХМЪ) / оПНГЮ.ПС - МЮЖХНМЮКЭМШИ ЯЕПБЕП ЯНБПЕЛЕММНИ ОПНГШ |publisher=Proza.ru |date= |accessdate=2014-04-11|language=ru}}</ref><ref>{{cite journal |last=Ostrowski |first=Donald G. |title=Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, and: The Mongols and the West, 1221–1410, and: Daily Life in the Mongol Empire, and: The Secret History of the Mongols: A Mongolian Epic Chronicle of the Thirteenth Century (review) |journal=Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History |volume=8 |issue=2 |date=Tagsibol 2007 |pages=431–441 |publisher=Project MUSE |doi=10.1353/kri.2007.0019 |language=en}}</ref> Sa kontemporaryong sulating Persyano, Armenyo at [[Muslim]], at sa mga tala noong ikalabintatlo at ikalabing-apat na dantaon tulad ng Yuanshi at ang Jami' al-tawarikh, tinatawag ang kanato bilang ang "Ulus ng Jochi" ("lupain ng Jochi" sa Mongol), ''"Dasht-i-Qifchaq"'' (Kapatagang Qipchaq) o "Kanato ng Qipchaq" at "Comania" (Cumania).<ref name="May">{{cite web |first=T. |last=May |title=Khanate of the Golden Horde (Kipchak) |publisher=North Georgia College and State University |url=http://www.accd.edu/sac/history/keller/Mongols/states3.html |date=2001 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061214072102/http://www.accd.edu/sac/history/keller/Mongols/states3.html |archive-date=Disyembre 14, 2006|language=en}}</ref><ref>{{cite book|last=Spinei|first=Victor|title=The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth Century|url=https://books.google.com/books?id=2vl538CMBsAC&pg=PA38|year=2009|publisher=Brill|isbn=978-90-04-17536-5|page=38|language=en}}</ref>
 
Ang silanganin o kaliwa (o "kaliwang kamay" sa opisyal na tumatangkilik sa Mongol na Persyanong sanggunian) ay tinutukoy bilang ang '''Bughaw na Horda''' sa mga Rusong salaysay at '''Puting Horda''' sa [[Imperyong Timurida|Timuridang]] pinagmulan (halimbawa: Zafar-Nameh). Kumikiling na sundinsinunod ng mga iskolar mula sa Kanluran ang pagpapangalan ng mga pinagmulang Timurida at tinawag ang kaliwa bilang ang Puting Horda. Ngunit tinawag ni Ötemish Hajji (fl.&nbsp;1550), isang dalubhasa sa kasaysayan ng Khwarezm, ang kaliwa bilang ang Bughaw na Horda, at yayamang pamilyar siya sa tradisyong pasalita ng mga imperyong kanato, mukhang malamang na tama ang mga Rusong nagsasalaysay, at ang tinatawag ng kanato mismo ang kaliwa nito bilang ang Bughaw na Horda.{{sfnp|Atwood|2004|p=41}} Tila ginagamit ng kanato ang katawagang Puting Horda upang tukuying ang kanan nito, na matatapuan sa tahanang kuta ni Batu sa Sarai at kinokontrol ang ulus. Bagaman, ang pagtatalagang Ginuntuang Horda, Bughaw na Horda at Puting Horda ay hindi natatagpuan sa mga pinagmulan sa panahon ng Mongol.{{sfnp|Allsen|1985|pp=5-40}}
 
==Pinagmulang Mongol (1225–1241)==