Ural (rehiyon): Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag) m Pagsasaayos ng mga sanggunian |
Tagasalinero (usapan | ambag) →Topograpiya: →Heolohiya: →Klima: Inihalintulad sa enwiki (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika). |
||
Linya 1:
{{multiple image|align=right|direction=vertical|header=Mga rehiyon ng Ural sa [[Rusya]]|width=350|image1=Map of Russia - Urals Federal District.svg|alt1=|caption1=[[Distritong Pederal ng Ural]]<ref name=ukaz/>|image2=Urals economic region.png|alt2=|caption2=[[Rehiyong pang-ekonomiko ng Ural]]<ref name=bseecon>{{cite web|publisher=[[Great Soviet Encyclopedia]]|url=http://bse.sci-lib.com/article114394.html|access-date=Hunyo 18, 2020|title=Rehiyong pang-ekonomiko ng Ural|language=Russian}}</ref>|image3=Ural Mountains Map 2.png|alt3=|caption3=Heograpikong rehiyon ng Ural}}
Ang sentro ng kasaysayan sa Ural ay [[Cherdyn, Perm Krai|Cherdyn]]. Sa kasalukuyan, isa itong maliit na bayan sa [[Perm Krai]]. Ang Perm ay naging sentro ng pangangasiwa ng [[Gubernia|guberniya]] na may parehong pangalan sa pagsapit ng 1797. Naging bahagi ang karamihan ng teritoryo ng makasaysayang at modernong Ural sa Guberniya ng Perm. Inilipat ang sentro ng pangagasiwa ng Ural patungo sa Sverdlovsk ([[Yekaterinburg]] sa kasalukuyan) pagkatapos ng Rebolusyon at Digmaang Sibil. Sa kasalukuyan, walang kabiserang pang-administrtibo o impormal ang rehiyong pang-ekonomiko ng Ural, habang Yekaterinburg ang sentro ng pangangasiwa ng Distritong Pederal ng Ural.<ref name="ukaz">{{cite web|url=http://base.garant.ru/12119586/|language=Russian|title=Указ Президента РФ от 13 мая 2000 г. N 849 "О полномочном представителе Президента Российской Федерации в федеральном округе" (Kautusan Blg 849 ng Pangulo ng Rusya noong ika-13 ng Mayo, 2000)}}</ref>
Linya 7:
== Etimolohiya ==
Mula ika-11 dantaon, ang tawag ng mga Ruso sa rehiyon ng Bulubundukin ng Ural ay ''Kamyen''' (Камень, "Ang Bato"). Sa gitna ng ika-16 hanggang simula ng ika-17 dantaon, nakilala ang mga timugang bahagi bilang Ural, na kumalat sa kalaunan sa buong bahagi. Nagmula siguro ang pangalan mula sa [[Turkic peoples|Turkong]] "aral". Ang literal na kahulugan nito ay "pulo", at ginamit ito para sa anumang teritoryo na nag-iiba sa pumapaligid na lupain. Sa [[Bashkortostan]] mayroong alamat noong ika-13 dantaon tungkol sa isang bayaning nagngangalang [[Ural-batyr|Ural]]. Isinakripisyo niya ang kanyang buhay para sa kapakanan ng kanyang mga bayan, at binuhusan ang kanyang libingan ng mga bato, na kalaunan ay naging Bulubundukin ng Ural.<ref name="bse" />
==Topograpiya==
{{See also|Bulubundukin ng Ural}}
[[File:Манарага и озеро.jpg|thumb|[[Manaraga|Bundok ng Manaraga]]]]
[[File:Iset - view from Three Caves (left).jpg|thumb|Ilog Iset malapit sa [[Kamensk-Uralsky]].]]
Ayon sa topograpiya at iba bang mga likas na katangian, nahahati ang Ural, mula hilaga patungo sa timog, sa Polar (o Artiko), Lapit-sa-Polar (o Sub-Artiko), Hilaga, Gitna at Timugang bahagi. Ang Polar na Ural ay mayroong lapad ng halos 25,000 km<sup>2</sup> g na may baha-bahaging kataasan. Ang Lapit-sa-Polar na Ural ay mas malapad (hanggang 150 km) at mas mataas kaysa sa Polar na Ural. Binubuo ang Hilagang Ural ng mga sunod-sunod na magkaagapay na tagaytay na may taas na hanggang 1,000–1,300 m at pahabang depresyon, na pinahaba mula hilaga patungong timog. Ang Gitnang Ural ang pinakamababang bahagi ng mga Ural, kung saan ang pinakamtaas na bundok na 994 m (Basegi) at isang makinis na relyebe. Mas masalimuot ang relyebe ng Timugang Ural, na may iilang lambak at tagaytay na patimog-silangan at pameridyano.<ref name=bse/><ref name=brit>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/619028/Ural-Mountains Ural Mountains], Encyclopædia Britannica on-line</ref>
==Heolohiya==
Nilalaman ang mga ural ng 48 espesye ng inambato at mineral na kapaki-pakinabang sa ekonomika. Ang mga Silangang rehiyon ay sagana sa mga inambato ng {{Lang|en|[[chalcopyrite]]}}, [[nickel oxide|{{Lang|en|[[nickel oxide]]}}]], [[nickel oxide|{{Lang|en|[[chromite]]}}]] at [[nickel oxide|{{Lang|en|[[magnetite]]}}]], pati na rin sa uling ([[Chelyabinsk Oblast|Oblast ng Chelyabinsk]]), [[bauxite|{{Lang|en|[[bauxite]]}}]], [[ginto]] at [[platino]]. Nilalaman naman ang Kanlurang Ural ng mga deposito gn uling, langis, gasolina, at asin ng [[potasyo]]. Ang espesyalidad ng mga Ural ay hiyas o mamahaling bato, tulad ng [[emerald|esmeralda]], [[amethyst|ametista]], [[Aquamarine (gemstone)|agwamarina]], [[jasper|haspe]], [[nickel oxide|{{Lang|en|[[rhodonite]]}}]], [[nickel oxide|{{Lang|en|[[malachite]]}}]] at [[diyamante]].<ref name=bse/>
==Klima==
Kontinental ang klima ng Ural. Pahaba ang mga tagaytay ng Bulbundukin ng Ural mula hilaga patungong timog. Epektibo ang mga ito sa pagsasagap ng sinag ng araw, at sa gayon, tumataas ang temperatura. Mas mainit nang 1–2 °C ang mga lugar sa kanluran ng Bulubundukin ng Ural sa tagginaw kaysa sa mga silangang rehiyon dahil pinapainit ang kanlurang bahagi ng mga hangin ng Atlantiko habang pinapalamig ng mga hangin ng Siberia ang mga silangang dalisdis. Tumataas ang mga balasak na temperatura sa Enero sa mga kanlurang bahagi mula –20 °C sa Polar hanggang –15 °C sa mga Timugang Ural at ang mga kaukulang temperatura sa Hulyo at 10 °C at 20 °C. Nakatatanggap din ang mga kanlurang bahagi ng mas maraming ulan kaysa sa silangan nang 150–300 mm bawat taon. Nasa Hilagang Ural ang pinakamataas na presipitasyon (1000 mm) na nagdudulot ng karaniwang taas ng niyebe na hanggang 90 cm. Nakatatanggap ang mga silangang bahagi ng 500 hanggang 600 mm sa hilaga at 300–400 mm sa timog.<ref name=bse/>
== Talasanggunian ==
| |||