Bulkan: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 49.144.68.25 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni WayKurat
No edit summary
Tatak: Reverted Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Linya 1:
:[[Talaksan:Erupción_en_el_volcán_Sabancaya,_Perú.jpg|thumb|Bulkan [[Sabancaya]], Peru sa 2017]] [[Talaksan:Apaneca,_El_Salvador_-_panoramio_(47).jpg|thumb|Bulubulkaning [[Cordillera de Apaneca]] sa [[El Salvador]]. Tahanan ang bansa sa 170 bulkan, aktibo ang 23 sa mga ito, kabilang dito ang dalawang [[Calderas|kaldera]], at [[Supervolcano|higbulkan]] ang isa sa mga ito. Nabigyan ang El Salvador ng taguring ''La Tierra de Soberbios Volcanes'', (Ang Lupa ng mga Kahanga-hangang Bulkan).]]''Tungkol ito sa isang anyong lupa, para sa mitolohikong diyos, tingnan ang [[Bulkan (diyos)]].''
 
Ang '''bulkan''' ay [[Rupture (engineering)|pagkalagot]] sa [[Crust (geology)|krast]] ng isang [[Planetary-mass object|bagay na may buntalaing laki]], tulad ng [[Daigdig]], na nagpapahintulot sa pagbuga ng mainit na [[lava]], [[Volcanic ash|abo-bulkan]], at [[Volcanic gas|buhag]] mula sa [[Magma chamber|liyaban ng magma]] sa ilalim ng lupa.
 
Mayroong mga bulkan sa Daigdig dahil na nakahiwalay ang kanyang krast sa 17 pangunahing, maigting na [[Plate tectonics|plakang tektonika]] na lumulutang sa mas mainit at mas malambot na latag ng mundo.<ref>{{cite web|url=http://enviroliteracy.org/nsfmod/NaturesFury.pdf|title=Earthquakes, Volcanoes, and Tsunamis|work=Resources for Environmental Literacy|author=NSTA Press / Archive.Org|date=2007|accessdate=April 22, 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120913041924/http://www.enviroliteracy.org/nsfmod/NaturesFury.pdf|archivedate=September 13, 2012}}</ref> Samakatuwid, sa Daigdig, kadalasang matatagpuan ang mga bulkan kung saan [[Divergent boundary|naghihiwalay]] o [[Convergent boundary|nagdidikitan]] ang mga plakang tektonika, at matatagpuan ang karamihan nito sa ilalim ng tubig. Bilang halimbawa, isang [[Mid-oceanic ridge|gitkaragatang gulod]], tulad ng [[Mid-Atlantic Ridge|Git-Atlantikong Gulod]], ay mga bulkan na bunga ng mga pahiwalay na plakang tektonika samantalang ang [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] ay may mga bulkan na bunga ng mga nagdidikit na plakang tektonika. Maaari ring mabuo ang mga bulkan kung saan may pagbanat at pagpayat sa mga plaka ng krast, hal. sa [[East African Rift|Siwang ng Silangang Aprika]], sa [[Wells Gray-Clearwater volcanic field|bulubulkanin ng Wells Gray-Clearwater]], at [[Rio Grande Rift|Siwang ng Rio Grande]] sa Hilagang Amerika. Ang ganitong uri ng bulkanismo ay nasa ilalim ng grupo ng "palagayin ng plaka" sa bulkanismo.<ref name="Foulger">{{cite book|title=Plates vs. Plumes: A Geological Controversy|last1=Foulger|first1=Gillian R.|year=2010|isbn=978-1-4051-6148-0|publisher=Wiley-Blackwell}}</ref> Ipinaliwanag din ang bulkanismo na malayo sa mga hangganan ng plaka bilang mga [[Mantle plume|pluma ng latag]]. Ipinapalagay na ang mga tinatawag na "[[Hotspot (geology)|batik-init]]", tulad ng Hawaii, ay nanggagaling mula sa tumataas na [[diapir]] na may magma mula sa [[Core–mantle boundary|hangganan ng ubod–latag]], 3,000 km kalalim sa Daigdig. Hindi naman nabubuo ang mga bulkan sa pagdulas ng dalawang plato sa isa't isa.