Basahan (sistema ng pagsusulat): Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Inilipat ni Jojit fb ang pahinang Basahan papunta sa Basahan (sistema ng pagsusulat)
No edit summary
Linya 23:
 
[[File:Malcom W. Mintz's Bikol Dictionary front cover.jpg|thumb|pangunahing pabalat ng talasalitaan na bikol ni Mintz na nagpapakita ng sulat Basahan.]]
Ang '''Sulat Basahan''',<ref>{{cite dictionary|entry-url=https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqa2025.0001.001/61?q1=basahan&view=image&size=175|entry=basahan|page=60|last=Lisboa|first=Maŕcos de|authorlink=Marcos de Lisboa|title=Vocabulario de la Lengua Bicol|year=1865|lang=es, bik|access-date=2019-12-01|quote=BASAHAN. pc. El ''a'', ''b'', ''c'', de ellos por donde aprenden á leer que tiene quince letras consonantes, y tres vocales, ''a'', ''e'', ''o''.}}</ref> o kilala sadin bilang '''Guhit''', ay isa sa mga sinaunang mga sulat[[Sistema ng pagsulat|sistema ng pagsusulat]] sa Pilipinas na ginamit ng mga sinaunang katutubong [[Bikolano]] bago [[Pananakop ng mga Kastila sa Pilipinas|sakupin ng mga Kastila ang Pilipinas]].
 
==Alpabeto==
[[File:Surat guhit (basahan).jpg|thumb|Surat guhit (basahan)]]
Ang mga ''{{lang|bik|Basahans}}'' ng pre-Hispanikong Bikolano mayroon tatlong patinig (a, i, o) at labing limang mga katinig (ba, ka, da, ga, ha, la, ma, na, nga, pa, ra, sa, ta, wa, ya). Tinatawag na [[abugida]] ang sulat sapagkat ang mga pananda ay nagrerepresenta ng silaba, iyan ay katinig na may patinig.
 
==Paraan ng pagsula==
 
{{TextDir| |historic=BT-LR|traditional=LR-TB|modern=LR-TB|none|exp}}
 
Base kay Scott, kung ang e.g. ang pananda para sa ba binabasa na be / bi, mayroon itong kaldit (isang maliit na hugis "v" na panandang dayakritiko) sa kaliwa (o ibabaw), kung babasahin naman ito bilang bu / bo, ang kaldit ay nasa kanan (resp. Ilalim). Ang {{lang|bik|basahan}} ng mga matandang mga bikolano mayroon sariling pananda para sa /r/ habang ang Tagalog (Baybayin) at Ilokano (Kurdita) ay wala.<ref name="William Scott">{{cite book|title=Barangay|last=Scott|first=William Henry|publisher=Ateneo de Manila University Press|language=en|page=186|year=2004|isbn=971-550-135-4}} </ref> Sa panahon na iyon, ang kaldit ay tinatawag na {{lang|bik|kaholoan}} o {{lang|bik|holo}} base kay [[Marcos de Lisboa]], may-akda ng pinakaunang talasalitaan ng Bikol.<ref>{{cite dictionary|entry-url=https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqa2025.0001.001/87?rgn=full+text;view=image;q1=caholoan|entry=caholoan|page=86|last=Lisboa|first=Maŕcos de|authorlink=Marcos de Lisboa|title=Vocabulario de la Lengua Bicol|year=1865|lang=es, bik|access-date=2019-12-01|quote=CAHOLOAN. pc. Una virgula de esta manera, V. que ponen á los lados de sus caractéres, etc.}}</ref><ref name="William Scott" />
 
==Mga pinangkunansanggunian==
{{Reflist}}
 
[[Category:Sistema ng panulat]]
[[Category: Kulturang Pilipino]]
 
{{writingsystem-stub}}