Inferno (Divine Comedy): Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Glennznl (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 4:
 
== Buod ==
Ang tula ay nag-uumpisa noong [[Huwebes Santo]] sa taóng 1300. Ang tagapagsalaysay, na si Dante mismo, ay tatlumpu't limang taóng gulang, at kung gayon ay "nangangalahati na sa landas ng búhay" (Ingles: ''"halfway along our life's path"'', Italyano: ''"Nel mezzo del cammin di nostra vita"'') – kalahati ng biblikal na haba ng búhay na pitumpu ([[:en:Psalms|Salmo]] 89:10, Vulgate; Salmo 90:10, KJV). Ang manunula (na si Dante) ay kasalukuyang naliligaw sa isang madilim na kagubatan (''selva oscura'') sa harap ng isang bundok, habang inaatake ng tatlong halimaw (isang [[:en:Lion|leon]], isang ''lonza'' [kadalasang sinasalin bílang "[[:en:Leopard|leopardleopardo]]" o "[[:en:Leopon|leopon]]"],<sup>[[:en:Inferno_(Dante)#cite_note-3|[3]]]</sup> at isang [[:en:Gray_wolfLobong kulay-abo|she-wolfloba]]) na hindi niya matakasan. Hindi niya mahanap ang "diretsong daan" (''diritta via'', maaari ding isalin na "tamang daan") tungong kaligtasan, may kamalayan siyang sinisira niya na ang sarili niya at nahuhulog sa isang "malalim na lugar" (''basso loco'') kung saan ang araw ay tahimik (''l sol tace'').
 
Sa wakas ay nailigtas siya ng manunulang Romanong si Virgil, na nagsasabing isinugo siya ni [[:en:Beatrice_Portinari|Beatrice]], at ang dalawa ay tumuloy sa kanilang paglalakbay tungo sa [[:en:UnderworldMundong Ilalim|Impiyerno (''underworldmundong Ilalim'')]]. Sa Inferno, ang mga kaparusahan para sa mga kasalanan ay ''[[:en:Contrapasso|contrapasso]]'', mga may sinasagisag na pagkakataon ng [[:en:Poetic_justice|katarungang pantula]]; halimbawa, ang [[:en:Fortune-teller|manghuhula]] ay kailangang maglakad nang diretso habang ang ulo ni ay nakatingin sa kabaligtarang direksiyon, na hindi makita kung ano ang nasa harapan, dahil sinubukan nilang makita ang hinaharap sa pamamagitan ng ipinagbabawal na paraan, ang panghuhula. Ang ''contrapasso'' ay "hindi basta isang uri ng [[:en:Divine_retribution|dibinong paghihiganti]], kundi katuparan ng kapalarang [[:en:Free_willMalayang kalooban|malayang pinili]] ng bawat kaluluwa noong siya ay nabubuhay pa."
 
Si Dante ay pumasok sa pasukán ng Impiyero, kung saan nakasulat ang "''Lasciate ogne<!--Please do not "correct" this to ogni. Please consult a critical edition of the Commedia first. Online, see the Princeton Dante Project: http://etcweb.princeton.edu/cgi-bin/dante/campuscgi/mpbjGetCantoSection.pl?LANG=2&INP_POEM=Inf&INP_SECT=3&INP_START=7&INP_LEN=15 --> speranza, voi ch'intrate<!--Please do not "correct" to entrate; see prev. comment.-->''", na sa Tagalog ay "Iwanan ang lahat ng pag-asa, ikaw na papások dito." (Ingles: "Abandon all hope, ye who enter here.")
 
Bago sila tuluyang pumasok sa impiyerno, nakita ni Dante at ni Virgil and ang mga ''Uncommitted'', mga kaluluwa ng mga taóng walang ginawa sa búhay nila, kahit mabuti o masamâ, kabílang dito si Papa Celestine V o si [[Pontius Pilate|Ponsiyo Pilato]] (ang teksto ay malabo/hindi tiyak). Kasáma rin nila ang mga pariya (''outcast'') na hindi namili ng panig noong Himagsikan ng mga Anghel. Ang mga kaluluwang ito ay wala sa loob ng impiyerno o maging sa labas nitó, bagkus nasa mga baybayin ng Acheron, ang kanilang walang-hanggang parusa habang kinakagat sila ng mga abispa (''wasp'') at mga abispon (''hornet'') samantalang iniinom naman ng mga uod at iba pang mga insekto ang kanilang dugo at luha. Kumakatawan ito sa kanilang ''sting of [[conscience]]'' at ''repugnance of sin''. Maaari ding repleksiyon ito ng spiritual stagnation ng pamumuhay nila. Tulad ng ''[[Purgatorio (Divine Comedy)|Purgatorio]]'' at ''[[Paradiso (Divine Comedy)|Paradiso]]'', ang ''Inferno'' ay may estrukturang 9+1=10, na ang "vestibule" ay naiiba sa siyam na bilog ng impiyerno, at nahihiwalay mula rito dahil sa Acheron.
Linya 19:
 
=== Unang Bilog (Limbo) ===
Sa [[:en:Limbo|Limbo]] naninirahan ang mga [[:en:Baptismbinyag|di-nabinyagan]] at kahit mga [[:en:Virtuous_pagan|birtuosong pagano]], na bagama't hindi makasalanan, ay hindi tumanggap kay Kristo. Marami itong pagkakatulad sa Asphodel Meadows; na ang mga walang kasalanang sinumpa ay nasa isang depisyenteng porma ng Langit. Mayroong mga luntiang bukid at isang kastilyo na may pitóng tarangkahan na sumasagisag sa pitóng bansay (seven virtues). Ang kastilyo ang tinatahanan ng mga pinakamarunong na tao ng unang panahon, kabílang din dito sa Virgil, gayundin ang Persiyang erudito na si [[Avicenna]]. Sa loob ng kastilyo, nakita ni Dante ang mga makatang sina [[Homer]], [[Horace]], [[Ovid]], at [[Lucan]].
 
Nang itanong ni Dante kung mayroon na bang nakaalis mula sa Limbo, sinabi ni Virgil na minsan na niyang nakitang dumalaw sa [[Hesus]] noong kinuha niya sina [[Noe]], [[Moises]], [[Abraham]], [[David at Goliat|David]] at [[:en:Rachel|Rachel]] (tingnan ang [[:en:Limbo#Limbo_of_the_Patriarchs|Limbo ng mga Patriarka]] ) papunta sa kaniyang mapagpatawad na mga kamay at hinatid ito papunta sa langit bílang parte ng kaniyang [[:en:Harrowing_of_Hell|''Harrowing of Hell'']].
 
=== Ikalawang Bilog (Kahalayan) ===
Sa ikalawang bilog naman ng Impiyerno naroon ang mga nagumon ng [[:en:Lust|kahalayan]].
 
=== Ikatlong Bilog (Katakawan) ===
Ang ''"great worm"'' na si [[:en:Cerberus (Divine Comedy)|Cerberus]] ang nagbabantay sa mga [[:en:Gluttonykatakawan|matatakaw]], na sa pilitang ipinahihiga sa nakapandidiring lusak na nagmumula sa walang-katapusan, mabaho, at nagyeyelong ulan (Si Virgil ay nakakadaan nang ligtas mula sa halimaw sa pamamagitan ng pagpupunô sa bibig nitó gámit ang lusak).
 
=== Ikaapat na Bilog (Kasakiman) ===
Linya 33:
 
=== Ikalimang Bilog (Poot) ===
Sa mga latiang katubigan ng Ilog [[:en:Styx_(mythology)|Styx]], ang mga [[:en:Wrathpoot|mapoot]] ay naglalaban sa ibabaw, at ang mga nalulungkot ay lumalaguklok sa ilalim ng tubig, "sa isang itim na kabalingusngosan kung saan walang kaligayahan sa Diyos o sa tao o sa sansinukob. (Ingles: into a black sulkiness which can find no joy in God or man or the universe.)".
 
=== Ikaanim na Bilog (Erehiya) ===
Sa ikaanim na bilog, ang mga [[:en:Christian_heresy|erehe]], tulad ng mga [[:en:EpicureanismEpikureismo|Epikureyo]] (na nagsasabing "ang kaluluwa ay namamatay kasáma ang katawan")<sup>[[:en:Inferno_(Dante)#cite_note-23|[23]]]</sup> ay nakakulong sa mga nagniningas na puntod.
 
=== Ikapitong Bilog (Karahasan) ===
Ang ikapitong bilog ang nananahan sa mga marahas. Ang pasukán nito ay binabantayan ng [[:en:Minotaur|MinotaurMinotauro]] at ito ay kumikilala sa pagdating ni Dante at Virgil sa pamamagitan ng pagkagat sa moon.
 
=== Ikawalong Bilog (Pandaraya/Panlilinlang) ===
Linya 57:
 
=== Ikasiyam na Bilog (Kataksilan) ===
Ang ikasiyam at hulíng bilog ay pinalilibutan ng mga klasikal at Biblikal na [[:en:Giant_(mythology)dambuhala|higante]], na maaaring kumakatawan sa kahambugan at iba pang kapintasang espiritwal na may ugnayan sa mga gawaing [[:en:Betrayal|pantataksil]].
 
Ang mga taksil ay hinihiwalay sa mga mapanlinlang sa dahilang ang mga nagawa nila ay patungkol sa pantataksil sa isang mahalagang relasyon na ano mang uri. Mayroong apat na konsentrikong sona (o ikot) ang mga taksil. Ang mga ikot ay ayon sa bigat ng pantataksil, mula sa pantataksil sa mga kapamilya, pantataksil sa komunidad, pantataksil sa mga bisita, at pantataksil sa mga ''liege lord''. Taliwas ito sa kadalasang imahen ng impiyerno bílang nag-aapoy, ang mga taksil ay nakakulong sa isang lawang nagyelo na tinatawag na Cocytus, na ang bawat pangkat ay naka-encase sa yelo nang iba-ibang lalim.
* '''Unang Ikot''' - Ang unang ikot ay tinatawag na "Caïna", mula kay [[Cain andat Abel|Cain]], ang nagtaksil at pumatay sa sarili niyang kapatid.
* '''Ikalawang Ikot''' - Ang ikalawang ikot ay tinatawag na "Antenora", mula kay Antenor ng Troy, na ayon sa kaugaliang medyebal, ang nagtaksil sa kaniyang lungsod para sa mga Griyego.
* '''Ikatlong Ikot''' - Ang ikatlong ikot ay tinatawag na "Ptolomaea", marahil mula kay Ptolemy, anak ni Abubus, ang nagimbita kay Simon Maccabaeus at sa kaniyang mga anak sa isang saluslo at pinatay ang mga ito.