Sikolohiya: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa enwiki (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Inihalintulad sa enwiki (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Linya 2:
<!--Pangkalahatang-ideya ng disiplina:-->Ang '''sikolohiya''' ay ang [[agham]] ng [[isip]] at [[ugali]]. Kalakip sa sikolohiya ang pag-aaral ng kababalaghang [[consciousness|may malay]] at [[Unconscious mind|walang malay]], pati na rin ang [[damdamin]] at [[pag-iisip]]. Isa itong disiplinang pang-akademya na may napakalaking saklaw. Hinahangad ng mga sikologo ang pagkaunawa ng mga lumilitaw na katangian ng mga utak, at lahat ng sari-saring kababalaghan na konektado sa mga lumilitaw na katangian na iyon, at sa ganitong paraan, sumasali sa mas malawak na [[Neurosiyensiya|neuro-siyentipikong]] grupo ng mga mananaliksik. Bilang isang agham panlipunan, nilalayon nitong intindihin ang mga indibidwal at grupo sa pagtatatag ng mga pangkalahatang prinsipyo at pagsasaliksik ng mga tiyak na kaso.<ref name="Fernald">Fernald LD (2008). [https://books.google.com/books?id=Q7p-J4-SWuQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false ''Psychology: Six perspectives''] [Sikolohiya: Anim na Pananaw] (sa wikang Ingles) (pp.12–15). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.</ref><ref name="Psychology">Hockenbury & Hockenbury. Psychology [Sikolohiya] (sa wikang Ingles). Worth Publishers, 2010.</ref>
 
Sa larangang ito, ang isang propesyonal o mananaliksik, ay tinatawag na '''sikologo''' (nagiging '''sikologa''' kung babae) na maaaring uriin bilang isang siyentipikong panlipunan, [[Agham ng pag-uugali|pampag-uugali]], o [[Agham na pampagtalos|pampagtalos]]. Sinisikap ng mga sikologo na unawain ang papel ng pag-aandar ng kaisipan sa ugali ng indibidwal at [[social behavior|ugali sa lipunan]], habang sinisiyasat din ang mga prosesong [[Pisyolohiya|pisyolohikal]] at [[neurobiology|biolohikal]] na pinagbabatayan ng mga kognitibong pag-aandar at pag-uugali.
 
<!--Mga asignatura at paraan:-->Sinasalisik ng mga sikologo ang pag-uugali at mga proseso ng utak, kabilang dito ang [[perception|pagdama]], [[kognisyon]], [[attention|pansin]], [[damdamin]], [[katalinuhan]], [[phenomenology (psychology)|mga pangkaraniwang karanasan]], [[motivation|kaganyakan]], [[Human brain#Functions|paggana ng utak]], at [[Sikolohiyang personalidad|personalidad]]. Kasama rin dito ang ugnayan ng mga tao, gaya ng mga [[Pakikipag-ugnayan sa ibang tao|kaugnayan sa iba]], at kasama rito ang [[psychological resilience|katatagang sikolohikal]], [[family resilience|katatagan ng pamilya]], at iba pang mga larangan. Kinokonsidera rin ng mga sikologo ng iba't ibang oryentasyon ang walang-malay na isipan.<ref name="reference_name_A">Kahit na ang [[sikoanalisis]] at iba pang mga uri ng [[Depth psychology|sikolohiya ng lalim]] ay karaniwang naiuugnay sa walang-malay na isip, itinuturing ng mga [[Sistema ng ugali|ugalista]] ({{Lang|en|behaviorist}}) ang mga ganoong kababahalaghan bilang [[Classical conditioning|klasikal na pagkondisyon]] ({{Lang|en|classical conditioning}}) at [[Operant conditioning|operanteng pagkondisyon]] ({{Lang|en|operant conditioning}}), habang sinasaliksik ng mga [[Cognitivism (psychology)|kognitibista]] ang [[Implicit memory|pahiwatig na alaala]] ({{Lang|en|implicit memory}}), [[Automaticity|automatisidad]], at [[Subliminal message|mensaheng subliminal]], ang lahat ng ito ay nauunawaang lumalampas o nangyayari sa labas ng kusang pagsisikap o pansin. Sa katunayan, nagpapayo ang mga [[Cognitive-behavioral therapist|terapistang kognitibo-pang-ugali]] ({{Lang|en|cognitive-behavioral therapist}}) sa kanilang mga kliyente na maging alisto sa maling huwaran ng pag-iisip ({{Lang|en|maladaptive thought patterns}}), ang likas na katangian na hindi namalayan dati ng mga kliyente.</ref>
 
Ginagamit ng mga sikologo ang mga [[empirical method|pamamaraang empiriko]] para maghinunha ng mga ugnayang kawsal at korelasyonal sa pagitan ng mga baryableng sikososyal. Bilang [[eclecticism|karagdagan]], o bilang [[antipositivism|salungat]], sa paggamit ng mga pamamaraang empiriko at deduktibo, ang ilang sikologo—lalo na ang mga sikologo sa [[Clinical psychology|klinika]] at [[counseling psychology|pagpapayo]]—ay tumitiwala minsan sa [[Hermeneutics#Psychology|interpretasyon ng simbolo]] at iba pang mga pamamaraang [[inductive reasoning|induktibo]]. Nailarawan ang sikolohiya bilang isang "{{Lang|en|hub science}}" (sentro ng agham) anupat may kaugaliang sumangguni ang medisina ng sikolohikal na pagsasaliksik sa pamamagitan ng neurolohiya at [[psychiatry|sikiyatriya]], habang ang pinakakaraniwang sinasangguni ng mga agham panlipunan ay mga [[List of psychology disciplines|subdisiplina sa loob ng sikolohiya]].<ref>{{cite journal|url=http://www.psychologicalscience.org/index.php/publications/observer/2007/september-07/psychology-is-a-hub-science.html|title=Psychology is a Hub Science|journal=Aps Observer|volume=20|issue=8|quote=ang sikolohiya ay isang sentral na disiplina — iyon ay, isang disiplina kung saan sinisipi ang siyentipikong pagsasaliksik ng mga siyentipiko sa marami iba pang larangan. Halimbawa, sumasangguni ang medisina mula sa sikolohiya, kadalasan sa papamagitan ng neurolohiya at sikiyatriya, habang ang mga agham panlipunan ay sumasangguni naman nang direkta mula sa karamihan ng mga espesyalidad sa loob ng sikolohiya. (Isinalin ang sipi mula sa Ingles).|date=Setyembre 2007|last1=Cacioppo|first1=John|language=en|trans-title=Ang Sikolohiya ay Isang Sentro ng Agham}} Association for Psychological Science ''Observer'' (Setyembre 2007)</ref>
 
== Talasanggunian ==