Panitikan: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Tatak: Reverted Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 136.158.35.14 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni 124.106.129.170
Tatak: Rollback
Linya 1:
[[Talaksan:Alte Buecher.JPG|thumb|right|320px|Larawan ng mga librong pampanitikan.]]
[[Talaksan:Bibliothek kalocsa.jpg|thumb|right|320px|Isang [[aklatan]]g may mga aklat pampanitikan.]]
Sa pinakapayak na paglalarawan, ang isang '''panitikan''' o '''panulatan '''ay ang pagsulat ng tuwiran o tuluyan at pagtula na nag-uugnay sa isang tao. Subalit upang maipagkaiba ito mula sa ibang mga walang saysay na babasahin o patalastas lamang, ang mga panitikan ay ang mainam na pagsulat na may anyo, pananaw, at diwang nakasasanhi ng matagal na pagkawili at gana. Samakatuwid, may hugis ang mga ito, may punto de bista at nakapagpapahaba ng interes ng mambabasa ang isang sulating pampanitikan.<ref name="NBK">''The New Book of Knowledge'' (Ang Bagong Aklat ng Kaalaman), nasa wikang Ingles, Grolier Incorporated, 1977, ISBN 0-7172-0508-8</ref>Nagsasalaysay ng buhay, pamumuhay, lipunan, pamahalaan, pananampalataya at mga karanasang kaugnay ng iba't ibang uri ng damdaming tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.<ref name=Sauco>Sauco, Consolacion P., Nenita P. Papa, at Jeriny R. Geronimo. ''Panitikan ng Pilipinas''.</ref> Ito ang isang dahilan kung bakit pinag-aaralan ang larangan ng literatura sa mga paaralan. Ang ''[[Iliad]]'' ni [[Homer]], ang isang halimbawa ng mga mabuting likhaing pampanitikang kanluranin, maging ang ''[[Aeneid]]'' ni [[Vergil]].<ref name=NBK/>
 
== Mga uri ng panitikan ==
Sa pinakapayak na paghahati, dalawa ang anyo ng panitikan: ang mga ''[[Piksiyon]]'' (Ingles: ''fiction'') at ang mga ''Di-piksiyon'' (Ingles: ''non-fiction'') na mga sulatin at babasahin. Ginagamit ng mga manunulat ang kanilang imahinasyon para sa pagsulat ng mga akdang bungang-isip lamang. Nag-iimbento sila ng mga kathang-isip na mga tauhan, pangyayari,, sakuna, at pook na pinangyarihan ng [[kuwento]] para sa kanilang mga [[prosa]]ng katulad ng mga [[maikling kuwento]].<ref name=NBK/>
 
Para sa pangalawang anyo ng panitikan, bumabatay ang may-akda sa mga tunay na balita at iba pang kaganapan, ayon sa kaniyang mga kaalaman hinggil sa [[paksa]]. Pinipilit dito ng manunulat na maging tumpak sa mga detalye ng mga pangyayari. Hindi gawa-gawa lamang ang nakaka-engganiyong kuwento. Kabilang sa mga hindi-bunganga-isip na mga sulatin at babasahin ang mga [[talambuhay]], [[awtobiyograpiya]], [[talaarawan]], [[sanaysay]], at mga akdang pang-[[kasaysayan]].<ref name=NBK/>
 
== Mga akdang pampanitikan ==
'''Mga Akdang Tuluyan'''
* [[Anekdota]]
* [[Nobela]]
* [[Pabula]]
* [[Parabula]]
* [[Maikling kuwento]]
* [[Dula]]
* Pasaling Dula
* [[Sanaysay]]
* [[Talambuhay]]
* [[Talumpati]]
* [[Balita]]
* [[Kuwentong bayan]]
* [[Salawikain]]
* [[Kasabihan]]
* [[Alamat]]
* [[Mito]]
 
'''Mga Akdang Patula'''
'''Mga Tulang Pasalaysay''' - pinapaksa nito ang mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay, ang kagitingan at kabayanihan ng tauhan.
* [[Awit]] at [[Korido]]
* [[Epiko]]
* [[Balada]]
* [[Sawikain]]
* [[Salawikain]]
* [[Bugtong]]
* [[Soneto]]
* [[Kantahin]]
* [[Tanaga]]
* [[Tula]]
 
== Mga Akdang Pampanitikan Na Nagdala Ng Malaking Impluwensiya Sa Buong Daigdig ==