Balani: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Tatak: Reverted Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile |
No edit summary Tatak: Manual revert |
||
Linya 13:
=== Pangkalahatang relatibidad ===
[[Talaksan:spacetime curvature.png|thumb|right|300px|Sa [[pangkalahatang relatibidad]], ang hilabigat ay kurbada na dulot ng presensiya ng materya sa [[espasyo-panahon]]. Ang kurbadong landas ang [[ligiran]] na sinusundan ng buwan sa pag-ikot nito sa mundo.]]
Ang grabidad ay kasalukuyang inilalarawan ng makabagong [[pisika]] sa pamamagitan ng [[teoriyang pangkalahatang relatibidad]] ni [[Albert Einstein]] na kanyang inilathala noong 1916 at pumalit sa [[batas ng unibersal na grabitasyon ni Newton]]. Ang [[batas ng unibersal na grabitasyon ni Newton]] ay isang mahusay na aproksimasyon o pagtatantiya kung ang mga grabitasyonal na field ay relatibong mahina at ang [[hagibis]] ay mas mabagal kumpara sa [[bilis ng liwanag]]. Kapag inalis ang kurbada ng kalawakan sa ekwasyon ng [[teoriyang pangkalahatang relatibidad]], ito ay nagtatagpo sa [[batas ng unibersal na grabitasyon ni Newton]] ngunit kung ang kurbada ng kalawakan ay mahalaga gaya ng sa mga labis na malalaki at mabibilis na mga katawan, ang grabitasyon ni Newton ay hindi tamang humuhula sa [[mosyon]] ng mga katawan na ito. Ang isang halimbawa nito ang isang maliit na katawan na umiikot sa isang [[bituing neutron]]. Ang [[ligiran]] nito ay hindi na [[eliptiko]] at may komplikadong hugis.
=== Mekanikang quantum ===
Pagkatapos ng ilang mga dekada nang matuklasan ang [[pangkalahatang relatibidad]], natantong ang pangkalahatang relatibidad ay hindi umaayon sa [[mekanikang quantum]]. Ang mga [[graviton]] ay iminungkahi dahil sa dakilang tagumpay ng [[teoriyang quantum field]](sa partikular ang [[Pamantayang Modelo]]) sa pagmomodelo ng pag-aasal ng lahat ng iba pang mga [[pundamental na interaksiyon|pundamental na pwersa]] ng kalikasan bilang pinamamagitan ng mga elementaryong partikulo. Ang [[dagitabbalani]] ay ng [[photon]], ang [[malakas na interaksiyon]] ng [[gluon]], ang [[mahinang interaksiyon]] ng mga [[boson na W at Z]]. Ang hipotesis ay ang grabitasyonal na interaksiyon ay pinamamagitan rin ng hindi pa natutuklasang elementaryong partikulo na tinawag na [[graviton]]. Sa [[klasikong hangganan]], ang teoriyang ito ay liliit sa [[pangkalahatang relatibidad]] at umaayon sa batas ng grabitasyon ni [[Newton]] sa hangganang mahinang field.<ref>{{cite book |last= Feynman |first= R. P. |author2= Morinigo, F. B., Wagner, W. G., & Hatfield, B. |title= Feynman lectures on gravitation |publisher= Addison-Wesley |year= 1995 |isbn=0201627345 }}</ref><ref>{{cite book | author=Zee, A. |title=Quantum Field Theory in a Nutshell | publisher = Princeton University Press | year=2003 | isbn=0-691-01019-6}}</ref><ref>{{cite book | author=Randall, Lisa | title=Warped Passages: Unraveling the Universe's Hidden Dimensions | publisher=Ecco | year=2005 | isbn=0-06-053108-8}}</ref> Ang mga pagtatangka na palawigin ang [[Pamantayang Modelo]] o iba pang mga [[teoriyang quantum field]] sa pamamagitan ng pagdadagdag ng mga [[graviton]] ay tumutungo sa mga malubhang teoretikal na kahirapan sa mataaas na mga [[lakas]](mga prosesong sumasangkot sa mga enerhiyang malapit sa o mataas sa [[skalang Planck]]) dahil ang mga [[inpinidad]] ay lumilitaw sanhi ng mga epektong quantum o sa teknikal na mga termino, ang grabitasyon ay [[renormalisasyon|hindi renormalisable]]. Dahil sa ang klasikong pangkalahatang relatibdiad at [[mekanikang quantum]] ay hindi magkaayon sa gayong mga enerhiya, mula sa teoretikal na pananaw, ito ay hindi maipagtatanggol. Ang isang posibleng solusyon ang pagpapalit ng mga partikulo ng [[teoriya ng tali|tali]].
Line 24 ⟶ 23:
[[Kategorya:Pisika]]
[[Kategorya:Astronomiya]]
[[Kategorya:Grabitasyon]]
[[Kategorya:Pangkalahatang relatibidad]]
| |||