Ang '''abiohenesis''' o '''abiyohenesis''' o sa Ingles, '''abiogenesis''' /ˌeɪbʌɪə(ʊ)ˈdʒɛnɪsɪs/ <ref name="OED Oceania">Pronunciation: ''The New Oxford Dictionary of English'' (1998) ISBN 0-19-861263-X - p.3 "'''Abiogenesis''' /ˌeɪbʌɪə(ʊ)ˈdʒɛnɪsɪs/".</ref>) o '''biopoiesis''', ang natural na proseso na nagpalitaw sa [[buhay]] sa mundo mula sa mga simpleng [[kompuwestong organiko]].<ref>{{cite book|author=Aleksandr Ivanovich Oparin|title=The Origin of Life|url=http://books.google.com/books?id=Jv8psJCtI0gC|accessdate=22 Disyembre 2012|date=20 Pebrero 2003|publisher=Courier Dover Publications|isbn=978-0-486-49522-4|page=vi}}</ref><ref>"Did life come from another world?" ''Scientific American'' '''293''', 64 - 71 (2005). doi:10.1038/scientificamerican1105-64</ref><ref>{{cite book|author=Michael Yarus|title=Life from an RNA World: The Ancestor Within|url=http://books.google.com/books?id=-YLBMmJE1WwC|accessdate=22 Disyembre 2012|date=15 Abril 2010|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-05075-4|page=47}}</ref><ref>{{Cite journal | author = Juli Pereto | title = Controversies on the origin of life | journal = International microbiology : the official journal of the Spanish Society for Microbiology | volume = 8 | issue = 1 | pages = 23–31 | date = Marso 2005 | pmid = 15906258}}</ref> Ang pinakamaagang buhay sa mundo ay lumiaw noong mga 3.5 bilyong taong nakakaraan<ref name="Origin1">Schopf, JW, Kudryavtsev, AB, Czaja, AD, and Tripathi, AB. (2007). ''Evidence of Archean life: Stromatolites and microfossils.'' Precambrian Research 158:141-155.</ref><ref name="Origin2">Schopf, JW (2006). ''Fossil evidence of Archaean life.'' Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 29;361(1470):869-85.</ref><ref name="RavenJohnson2002">{{cite book|author1=Peter Hamilton Raven|author2=George Brooks Johnson|title=Biology|url=http://books.google.com/books?id=GtlqPwAACAAJ|accessdate=7 Hulyo 2013|year=2002|publisher=McGraw-Hill Education|isbn=978-0-07-112261-0|page=68}}</ref> sa panahong [[Eoarchean]] nang ang sapat na [[crust]] ay naging solido kasunod ng tunaw na panahong [[Hadean]].
Ang mga hipotesis na siyentipiko tungkol sa mga pinagmulan ng buhay sa mundo ay mahahati sa ilang mga kategorya. Ang karamihan ng mga pamamaraan ay nag-iimbestiga kung paanong ang mga molekulang nag-rereplika sa kanilang sarili o kanilang mga sangkap ay lumitaw. Halimbawa nito ang [[eksperimentong Miller-Urey]] at mga katulad na eksperimento na nagpakitang ang karamihan ng mga [[asidong amino]] na kadalasang tinatawag na "mga pantayong bloke ng buhay" ay maaaring ma-synthesize ng [[racemic|racemiko]] sa mga kondisyong pinaniniwalaang katulad sa kondisyon ng maagang nabuong mundo. Ang ilang mga mekanismo ay inimbestigahan kabilang ang kidlat at [[radyasyon]]. Ang ibang mag pamamaraan ay nakatuon sa pag-unaw kung paaanong ang [[catalysis]] ng mga sistemang kimikal sa maagang mundo ay maaaring nagbigay ng mga prekursor na molekular na kailangan para sa pagrereplika sa sarili.
